Դիլիջանի մեդիա ճամբարի օրագիր. օր առաջին

Երկար ու հոգնեցնող ճանապարհից հետո վերջապես հասանք Դիլիջանի  «Իմպուլս» հյուրանոց: Ավտոբուսից իջանք, և վարորդը սկսեց իրերը բեռնախցիկից հանել: Մեր մի մասը շատ հոգնած էր, մի մասն էլ՝ քաղցած: Մենք տեղավորվեցինք հյուրանոցի դիմաց գտնվող նստարաններին: Ծանոթացա Միլենայի հետ: Շփվեցինք՝ չիմանալով, որ ամեն ինչ այդքան արագ կփոխվեր, և մենք կմտերմանայինք րոպեների ընթացքում: Ու այդտեղից էլ սկսվեցին մեր բուռն քննարկումները ու ծանոթությունը: Նստեցինք, պատմեցինք մեր մասին: Փաստորեն շատ ընդհանուր գծեր ունեինք ու լավ հասկացանք իրար: Նա դարձավ իմ սենյակակիցը: Այնպես ստացվեց, որ բոլորը համարյա տեղավորվեցին, և վերջում մենք մնացինք ու իրար հետ գնացինք մեր երկտեղանոց համարը: Սենյակը շատ հարմարավետ էր, գրեթե բոլոր հարմարություններով ապահովված: Հագուստը, ամեն ինչը դասավորեցինք իրենց տեղերում, ու շտապեցինք ճաշարան. ճաշի ժամն էր: Ուշացել էինք, բոլորը կարծես մեզ էին սպասում: Անսովոր էր այդպես ճաշելը: Մեր սեղանը ուրախ սեղաններից մեկն էր: Հաճելի մթնոլորտ էր, և շրջապատված էինք սիրելի մարդկանցով: Վերջացրեցինք ու գնացինք մեր առաջին դասին: «Մանանայի» անձնակազմը մեզ ծանոթացրեց այն ամենին, ինչով պետք է զբաղվեինք ճամբարի ընթացքում:  Առանց վայրկյան իսկ կորցնելու անցանք գործի, ու մոռացանք ամեն ինչ:

Hripsime Vardanyan

Առաջին անգամ Դիլիջանի մեդիա ճամբարում

-Մա~մ, այ մա~մ:

-Ասա,- պատասխանեց մայրիկս այգուց:

-Լիլիթն էր զանգել «Մանանայից», ասաց, որ ընդգրկվել եմ «Մանանայի» երկրորդ մեդիա ճամբարին: Ասաց՝ առաջինը պարտադիր ծնողի համաձայնությունն ա պետք: Կգնամ, չէ՞:

-Ես չգիտեմ, զանգիր պապայիդ: Եթե թողնի, ես էլ կթողնեմ:

Զանգ հայրիկին… ՈՒռա~, գնում եմ մեդիա ճամբար:

Սա իմ առաջին ճամբարն է, որին մասնակցում եմ ընդհանրապես: Մայրիկս միշտ վախեցել է ինձ մենակ տանից հեռու թողնել, սակայն սկսած Արտաշատյան դասընթացներից՝ «Մանանայի» անձնակազմը մայրիկիս վստահություն էր ներշնչել: Համաձայնությունը ստացա, հիմա պետք է իրերս հավաքեմ: Իրարանցում, խառնաշփոթ, Արմագեդոն… Այս բառերով կարելի է նկարագրել, թե ինչ էր կատարվում մեր տանը ճամբարին նախորդող մի քանի օրը:

Մի կերպ իրերս հավաքելով՝ ուղևորվեցինք Երևան: Մեզ այնտեղ արդեն սպասում Էին ծանոթ մարդիկ: Շնորհիվ մեր Մանեի՝ մենք Ֆեյսբուքում ունեինք չաթ, որով շփվում էինք մինչև ճամբարը: Եվ ինձ համար նորություն չէր տեսնելը երեխաներից մի քանիսին:

Հյուրանոցում արդեն ծանոթացա մյուս երեխաների հետ: Ընկերացա գրեթե բոլորի հետ: Ում հետ դեռ չեմ ընկերացել, ուրեմն ժամանակը չի հերիքել: Ծանոթությունը Լուսինեի մեթոդով հնարավորություն տվեց իմանալ նրանց անունները, ում չէի ճանաչում: Ժամը մոտավորապես 22:00-ից մինչև 00:00  մեր ժամանցի ժամն էր: Խաղացինք տարբեր խաղեր, երգեցինք Լիդուշի հետ: Մի խոսքով, Դիլիջանի մեդիա ճամբարի առաջին օրը անցավ հոյակապ:

Երբ խոսում են ավագները

Հարցազրույց լեռնավանցի 89-ամյա Կոլյա Սիրունյանի հետ

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Կարծում եմ պատմության ոչ մի դասագիրք չի կարող իր մեջ ներառել այն, ինչ ամփոփված է համարյա մեկ դար ապրած մարդու դեմքի կնճիռ-ձորերում և կյանքի գեղեցկությունն ու դաժանությունը տեսած գեղեցիկ, բայց թախծոտ աչքերում: Դե ինչ, ձեզ եմ ներկայացնում հարցազրույցը…

-Կխնդրեի՝ նախ որպես լեռնավանցիների ավագ սերնդի ներկայացուցիչ մի քանի բառով նկարագրեիք գյուղը, գյուղացիներին:

-Լեռնավանը լավ գյուղ է, մարտիկ աշխադասեր: Շադ լավ գյուղ է, համեն բանով գովելի…

-Իսկ հնո՞ւմ էր գյուղը, ապրելակերպն ավելի լավը, թե՞ հիմա:

-Հիմի: Էն ճաղը, այ բալա ջան, բան չկար ուդելու, էն ժամանագ էլի: Կերտայինկ շալգծի, որ մե-երգու վեդրո գարի կեղնիր, գշալգեինկ, գտանեինկ Նալբանդ կամ Թափանլի գյուղեր կա, ինդեղ ջաղաչ կար, տանեինկ, կաղաինկ, գբերեինկ մայրս ճաշ կեպեր: Շադ ժամանագ էլ, շադ ժամանագ էլ, մերս կսեր, թե` գնածեկ թմբերեն ռսի սինձ կսեին էլի՝ կատնուգ. կատ ունիր, այդի սնձերեն քաղեինկ բերեինկ գը, մերս գջառտեր, լծեր գը ճաշի մեճը, կուդեինկ՝ հինգ երեխա էինկ: Այդման, բալա ջան, հառաճ քյասիբ (աղքատ) էինկ, տո չկար աշխադանկ… Իսկ հիմի հուրդեղ գուզեն էրտան, աշխադին, բերեն, բոլորը ավտո ունին, նստին, ուրախ-զվարտ ման գուկան, երջանիգ են հիմի, շադ երջանիգ են…

-Ի՞նչ կասեք ազգատոհմերի մասին, որտեղի՞ց է գալիս լեռնավանցու արմատները:

-Մերոնկ՝ Սիրունյանները, էգել են Մշո Գոպլվա՝ Կոպ կամ տե Գոպլ (Գոպալ) գյուղեն: Սիրունյանները, Այվազյանները, Տոնոյանները, Ենգոյանները էդոնկ էգել են Մշո Գոպլվա:
Իրանկ հուշ գուկան, շադ հուշ գուկան, չորս տարի հուշ գուկան (նկատի ունի 1915-ից ուշ): Սիրունի աղճիգն, որ գելնի դուս տնիծ, հմը թուրկի տղեն գվազե ու էնոր գքաշքշե: Որ գքաշքշե, հերը դուս գելնի, գելնի տեսնի գը, որ ախճգան թուրկը գքաշքշե, կսե՝ Սրկե, Ենգո, Տոնո, էս գիշերը կերտամ: Կերտան ռսի օկնուտյամպ, ռուսը գուկա էսոնկ սելերը գբառնան իրանծ քոճերը ու գուկան: Գուկան հարի Ջրաշեն գյուղը: Ջրաշեն գյուղը տեղ չի տա. կսե՝ մենկ շադվոր ենկ, իրանկ էլ մշեծի կեղնին էլի, էսոնկ (լեռնավանցիները)` բասենծի: Հեդև գուկան այստեղ բասենու գյուղը՝ Ղաչաղան գյուղ է էղե անունը, էգել են` բասենծիկ չեն թողե: Մշեծիկ ելե էգել են: Չիդե՞ս մշեծու խոսկը, էգե ըսել են, որ այսի գեղի տագը Սրկեն, Սիրունը, Ենգոն էստեղ դի տուն շինեն, ու էս տարածկը մշեծոնծ տեղն է: Ու միշտ էլ մեզի մշեծի կսեն, որ խոսկ կեղնի, էդման իկ (բան) կենեն կսեն խոսկի՝ մշու մայլեն… Այդման…

-Իսկ որ մշեցիները եկել ու հաստատվել են գյուղում, բայց տեղացիները բասենցիներ էին, դա ինչ-որ խնդիր չի՞ հանդիսացել: Անհանդուրժողականություն, վիճաբանություններ չե՞ն եղել:

-Չէ: Էգել են ու համեստ, հիրար հեդ աշխադել են ու աբռել են, ոչ մի դավի-դալաբա: Բայծ նոր որ էգել են մշեծիկ, հարսնկի ժամանագ էղել է, մշու ու բասենու հարսնկի ժամանագ, որ հարսին ժամը (եկեղեցի) գտանին էղել է՝ մշեծիկ ու բասենծիկ կռվել են հիրար հեդ:

-Ի՞նչ պատճառով:

-Հարսին մշեծիկ ուզեծել են հիրանկ թեզ տանին ժամ, բասենծիկ էլ` հիրանկ, այդոր համար կռվել են: Այդի մեգն է էղե:

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

Լուսանկարը՝ Մարատ Սիրունյանի

-Շատ բարի: Կխնդրեի պատմել նաև Հայրենական Մեծ պատերազմից, ի՞նչ եք հիշում կամ գիտեք այդ տարիներից:

-Հայրենագան պադերազմի մասնագից, իմ պաբս ունեծել է 9 տղա, 7-ը գնածել են հայրենագան պադերազմ: Քառասնմեգ (41) թվին իմ հորոխպերս էղէլ է վաշտի հրամանատար՝ պադպալկովնիգ:

-Անուն ազգանունը կասե՞ք:

-Սիրունյան Մաթևոս Ավագովիչ:

-Ձեր հայրը նույնպես մասնակցել է այդ պատերազմին, այդպես չէ՞:

-Իմ հայրս մասնակծել էր պադերազմին: Քառասնմեգ թվին գնածել է պադերազմ, քառասնիրեք թվին վիրավորվաձ  հեդ է էգել: Էգել է ու գյուղում աշխադել է ֆերմայի վարիչ, աշխադել է բրիգադիր՝ երգար տարիներ, կատ մշագող:

-Ինչ-որ բան պատմե՞լ է, որով կարող եք կիսվել մեզ հետ:

-Ինճի՞ չեմ կարա, ըսեմ… Շադ բան է պադերազմում էղե: Էղել է, որ, կսե՝ առտեն նեմեծը որ գխպեր՝ վերեվիծ, մենկ էլ դիրկերի մեճն էինկ, մեգմ էլ իմ կողկս էր մեր գյուղածի պարգաձ: Կամանդիրն ադրբեջանծի էր: Հրամայեծ, որ (Հարությունյան էր էլի եղե էդ մեր գեղածու ազգանունը) ՝ Հարությունյան, է’լ այսի գորձը էրա: Էդի մեր գեղածին էլ ըսել էր՝ ինչխոր թիպին գուկա էլի, ես մենագս ի՞նճղ էդի գորձն էնեմ:  Ադրբեջանծին ըսել էր՝ հրամայեմ գը, ե’լ. չէր ելե: Էդտեղ մեր գեղածուն խպել էր: Որ զարգել էր, ղարաբաղծի մե տղեմ էլ ըսել էր՝ քու նանն, ու խփե էդ ադրբեջանծուն, զարգե ու սբանել էր:

-Իսկ ի՞նչ կասեք շրջանի ամենացավոտ թեմաներից մեկի՝ Սպիտակի երկրաշարժի մասին: Լեռնավանին է՞լ էր վնաս հասցրել երկրաշարժը:

-Երգրաշարժնե, ինչ ըսեմ, բալա՜ ջան: Ես չոբան էի, ժամը ինն էր, ոչխարը տարա՝ Սարի հարդ կսենկ, էդ Սարի հարդը, սարի դեշի հեդ գելնեի, մեգ էլ երգրաշարժը ելավ: Ես բռնվել էի քարերեն, թափ կուդար, ոչխարը բոլորս հավակվավ, շներն էլ կողկես փախան: Երգրաշարժը թափ տվեց-թափ տվեց, զոռով-շառով թետեվծավ: Ելա վերևը` դուրան էր, ես ելա դուրանը, ոչխարը կայնավ: Մեգ էլ ներկև սեր էրի (նայեցի) գյուղին էդ բանծռ սարից, որ Ջրաշենը ինչխոր մուխ ու ծուխը բռնել էր, վառիր գը: Եդև դառա մեր գեղին, որ ավտոները կերտան-գուկան, գյուղածիկ գփախին, գելնին սարը: Այդկան բանը…
Հիրգունը ոչխարը բերի գեղ, հնգերս` Շաշիգը էգավ, ըսավ՝ այ տղա, երգիրն ավիրվավ, էս ընճի՞ չես գա:  Ըսի՝ ի՞նճ է էղե, այ տղա, երգրաշարժ էր էղավ, բայծ Որդնավը (Ջրաշեն) շադ մուխ բան եղավ: Տո, ըսավ, մեր գեղնել է էղե, ավիրել է, մարտ է մնածե-մահածե… Ու էդման… Մինճև Երևանիծ օկնուտյուն էգավ, մարտկանծ դիագները հանինկ, հուղարգավորեծինկ: Մարտ էլ կար, որ իրա մեռելին տաս օր էլ չէր կարա գդնի… Այդման…

-Լեռնավաննն ունենալով երկար տարիների պատմություն, ի՞նչ հետաքրքիր, տեսարժան վայրեր ունի:

-Մենկ ունինք քարանձավ, մենձ քարանձավ է, վայտե կիլոմերտրմ էղնի էդ քարանձավը: Ինչ տեսագ բան ըսես կա էդտեղ, հոդեկ (սենյակ) կա… Էդ հոդեկեն մեգի մեջը իմ անունս էլ կա գրաձ, որ աղճգա հեդ սիրահարվել եմ՝ իմ ու ինոր անունը կա էնդեղ գրաձ… Էդ քարանձավը էնկան մենձ քարանձավ էր, որ , Մարատ ջան, 500-1000 գլուխ ոչխար էդ քարանձավի տագը գկայնիր, պարգիր գը, որ ինճկան էլ գուզե անձրև գար, էդոր վրեն մե կատիլմ անձրև չէր հնգնի: Կսեն՝ Կախգլուխ քար, էդ քարանձավին: Հառճի բուն կա, հոդա կար, ավալ (հին, հնում) նառդվններով դրե ելել են հոն, ինդեղ հախպուր կար… Թուրկագան իկ է էղե իդտեղ՝ աբրողներ են էղե:
Մենձ դուռմ կա հոդիմ վրա, էդ դռնեն գը նե մդնեինկ, կերտայինկ նեղ ծագմ կար, էդ ծագով կերտայինկ էնդեղ, մենձ գոլ կար, ոչ տե գոլ՝ ֆոր, էդ հորի մեջնե ջուր էր, լիկը ջուր: Հառջի բնի անուն կուդային էդոր, կսեին՝ Հառճի բուն, յանի հառճն է աբռե էդտեղ…

-Կա՞ն այլ պատմություններ՝ Ձեր կամ գյուղի հետ կապված, որը կուզեիք պատմել:

-Հա, էն պադմուտյունը լավ գիդեմ որ, թուրկը մեր գեղեն պլեն գտանի, այդիգ գպադմեմ:
Թուրկերը գուկան մդնին գը մեր գյուղը, երիտասարդ ժողովրտին գբռնեն, կնիգ ունի-չունի, սաղին բռնեն տանին ու լծեն գը Ջրաշենի ժամը: Հարուր քսան (120) հոկի ժամը գլծեն, որ տանին դի պլեն: Մե երգում պայեն գը ժամի մեջը, հեդո դուս քանեն էդ ժողովրտին: Էս՝ Դեմերեսի կսենկ, էլի, էդ Դեմերեսով բերեն գնստեծուն  էդ սարի դեշը: Մեգիմ գղրգեն, տը` գնա տերդերին ըսա՝ ոսկի տա, էս ժողովրտին բաց թողնունկ: Տերդերը  եսիմ, ոսկի ունեծե՞լ է, չէ՞ ունեծե, չեմ կարա ըսեմ… Չի գա տա, չի տա: Նոր էսոնծ խառնեն հառաճ ու գտանին: Տանին ու տանին ու տանին գը… Էրգու հոկի հեդ գուկա իտտիծ (այդտեղից)՝ Սիրունենծ Գասպարը, մեգե Գալոյենծ Հովագը: Հովագը չալղջի է էղե՝ զուռնա չալող: Էդի հարուր քսանեն էդ էրգուսին գբրախեն, մնածաձը կերտան ու կերտան…

-Իսկ Ձեր կյանքից, Ձեր մասին  ի՞նչ կպատմեք: Ինչո՞վ եք զբաղվել երիտասարդ տարիներին:

-Գնածել եմ բանագ, չորս տարի ծառայել եմ բանագում՝ Կրասնադար քաղաքում: Մենկ ստրայիծելի բատալյոն էինկ: Չորս տարի աշխադանկ, համեն բանով լավ, գովասնագրով էգա… Էգել եմ, կոլխոզին աշխատել եմ հովիվ, ունիմ հմի պաչոտնի գրմտներ (պատվոգրեր): Արդաքին գորձերի մինիստրը Մոլոտովն էր, Մոլոտովեն ես պարկեվներ ունիմ, որ ստածել եմ: Պադվով աշխադել եմ: Գյուխսովետի դեպուտադ եմ էղե, ընձի տարել են լավ աշխադող որբես, ռայկոմի քարդուղարը նստաձ էր. ժողով էր մեմե իմ անունս կարտածին՝ Սիրունյան Կոլյա Հարութի, ըսի՝ ես եմ, ըսավ՝ արի հառաճ: Գնածի, հանեց էն ժամանագվա փողով եռեսնըհինգ (35) մանեթ, հանեծ տվեց ու ըսավ՝ հալալ էղնի, Սիրունյան Կոլյա Հարութի, որ այսպես միշտ աշխադել է ջանասեր: Ու իմ նգարս էլ միշտ զարգաձ է էղե գրասենյագի պադին, որբես լավ աշխադող:

-Որպես վերջաբան՝ ի՞նչ կմաղթեք երիտասարդ, նոր եկող սերնդին:

-Ես գմախտեմ հիմիգվա երիտասարդներուն ջանսաղուտյուն, առողճուտյուն, հաշխարկին` խաղաղուտյուն, իրանկ էլ խաղաղ ու երջանիգ աբրին այս լավ հաշխարհի մեջը…

Զրույցը գրի առավ` Մարատ Սիրունյանը

Milena Sedrakyan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբարի նախօրեն

Երեկ երեկոյան տանը նստած ձմերուկ էի ուտում, մեկ էլ մայրիկիս հեռախոսը պատահական վերցրի` մամայի աչքից հեռու խաղ խաղալու համար, ու տեսա 17-ից նամակ կա: Բացեցի ու տեսա, որ հենց այդ պահին չպատասխանեի, զրկվում էի ճամբարի հնարավորությունից: Մի խոսքով արագ ուրիշ հեռախոսահամար գրեցի ու նստած սպասում եմ, մի կողմից էլ` տնեցիներին համոզում եմ, որ թողնեն` գնամ ճամբար:

-Մամ… Խնդրում եմ` գնամ…

-Միլիկ ջան, որ գնացիր, քրոջդ ո՞վ ա պահելու:

-Մամ, լավ էլի…

-Բալիկ ջան, բա տան գործե՞րը: Գիտես, ես աշխատում եմ ու չեմ հասցնում:

-Մամա, խնդրում եմ…

-Ուֆ… Զահլես տարար: Գնա պապայիցդ հարցրու:

Հայրիկս հյուրասենյակից բղավեց.

-Թող գնա, Նառ, ես Արմինեին կկանչեմ` կգա կօգնի:

Լավ, չեմ թաքցնի այն փաստը, որ երբ մայրիկից անընդհատ մերժում էի ստանում, աչքերս լցրել էի ու նստել սենյակումս, բայց սա լսելուց հետո բերանս չի փակվում:

Հաջորդ օրը տանը նստած անհանգիստ սպասում եմ ու մտածում. «Ինչի՞ չեն գրում: Հաստատ փոշմանել են: Հենա` նամակիս էլ չեն պատասխանում: Վերջ, հույսս կտրեցի»:

Մեկ էլ մամայի ֆեյսբուքին նամակ եկավ, չգիտեմ թե ինչպես, բայց զգում էի, որ «Մանանայից» կլինի:

Ձայնը լսելուն պես հյուրասենյակից ինձ շպրտեցի համակարգչի մոտ, բացեցի, մեկ էլ տեսնեմ` ինձ ինչ որ խմբում են ներգրավել, ներսումս հանգստություն իջավ: Բայց էստեղ ճիշտ հակառակն էր: Սկսած թղթակիցներից, ուսուցիչներից ու կամավորներից բոլորը գրում են, նկարներ են տեղադրում: Հերթով տեղադրած նյութերը կարդացի, նկարները նայեցի, ասեմ` շատ ծանոթներ կան, իրենց նյութերը կարդացել եմ կայքում: Ու սկսեցի գրել իմը:

Հիմա գրում-ջնջում եմ, չգիտեմ` ոնց գրեմ: Սկսեցի, իմ հիմար սովորության համաձայն, ժարգոնով գրել ու արագ-արագ: Ամբողջը ջնջեցի, սկսեցի գրականով գեղեցիկ գրել. չնայելով անգամ տառասխալներին:

Մի խոսքով, բոլոր ծանոթներիս գրում եմ`բարև, հիշո՞ւմ ես ինձ:

Ես հիմա հպարտությամբ ասում եմ`գնում եմ ճամբար…

Ու առանց վարանելու կարող եք ինձ երանելի անվանել, քանի որ սիրտս զգում է, որ իմ կյանքի ամենահաճելի շաբաթը առջևումս է:

Ani harutyunyan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. նախապատմություն

Առավոտյան գնալու էինք ճամբար: Գիշերվա ժամը երեքն էր արդեն: Մտածում էի ճանապարհի, երեխաներին իրականում տեսնելու, Դիլիջան հասնելու և աշխատանքը սկսելու մասին, ու քունս սկսում էր ավելի արագ փախչել: Ժամը արդեն չորսն էր: Մի քիչ քնեցի: Առավոտ շուտ արթնացա: 

-Վա՜յ, դեռ ծնողի համաձայնագիրը չեմ տպել:

Արագ վեր կացա, զանգեցի դպրոցի տնօրենին: Ասաց, որ դպրոցում է: Գնացի, տպեցի, եկա տուն: Ամեն ինչ գրեթե պատրաստ էր: Տան մեջ անընդհատ գնում-գալիս էի, նորից պայուսակներս ստուգում ու, բնավորությանս համաձայն, անհամբերությունից լարված սպասում էի Քրիստինեին: Զանգեցի:

-Քի՛ս, հոպարդ չեկա՞վ:

Քրիստինեի հորեղբայրը մեզ պիտի բերեր Երևան:

-Չէ, հլա, Ա՛ն:

-Կարող ա՞ չգա:

-Աղջի, գի՞ժ ես, համբերի՛:

-Ուֆ, համբերե՞լ ա լինում:

Վերջապես դուրս եկանք: Հասանք:

Հավաքվել էինք «Մանանայում»: Գրեթե բոլորին ճանաչում էի: Մի քանիսին էլ պինդ գրկեցի:   Նրանք, ովքեր չէին եղել «Մանանայում», ծանոթացան կենտրոնին, և վերջին պատրաստությունները տեսնելով՝ շարժվեցինք:

Ուրախ տրամադրությունը հենց սկզբից պատրաստ էր: Երեխեքը իրենց բարբառներով էին խոսում: Դե, իսկ Վահեի ասածներից (Մալիշկա գյուղի բարբառը) ոչինչ չէինք հասկանում:

Եկավ ավանդական պահը. երգում էինք.

-Բազմել ես լեռներին, ունես հազար շեն…

Այսպես` ասել-խոսելով, համով բաներ ուտելով՝ չհասկացանք՝ ինչպես անցավ Երևան-Դիլիջան ճանապարհը: Հասանք Դիլիջան: Բոլորս մի քիչ սոված էինք: Ճաշեցինք ու սկսեցինք մեր աշխատանքային աշխույժ առօրյան:

Մեծ անհամբերությամբ սպասում ենք նոր տպավորություններին, որով կկիսվեմ ձեզ հետ:

Դիլիջանի մեդիա ճամբար. մեկնարկը տրված է

Ինը, տասը, տասնմեկ, մի օր էլ ու… Օգոստոսի տասներկուսն է` «Մանանա» կենտրոնի կազմակերպած մեդիա ճամբարի առաջին օրը: Հայաստանի բոլոր մարզերից, ինչպես նաև Երևանից ընտրված մոտ երեսունհինգ պատանի թղթակիցները գրկաբաց հյուրընկալվել են չքնաղ Տավուշի չքնաղ Դիլիջանի «Իմպուլս» հյուրանոցում:-Այլ մոլորակ գնալիս հետս Փոքրիկ Իշխանին կտանեմ, – Լիդուշն է:

-Ես ամենաշատը կենդանիներ եմ սիրում, – սա էլ Սոֆին:

Իսկ Անահիտը կամուրջների սիրահար է եւ իրեն չի պատկերացնում առանց  Ne me quitte pas երգի:

Սա ընդամենը ծանոթության սկիզբն է, որովհետեւ առջեւում կա մի ողջ շաբաթ, որի ընթացքում` մինչ ամսի տասնութը, մեզ սպասվում են հետաքրքիր վարպետության դասընթացներ մեդիա ոլորտից, ֆոտոարշավներ, նկարահանումներ, սեմինարներ, մի խոսքով` այն բոլորը, որն անհրաժեշտ է մեդիայի ոլորտում աշխատելու, ինչու չէ, առհասարակ ստեղծագործող, վերլուծող մարդուն:

Մենկարկը տրված է, սպասեք մեր նյութերին:

Սա էլ ես եմ

Անկեղծ ասեմ, սիրում եմ խոսել իմ մասին, իմ թերությունների ու առավելությունների մասին (իսկ կա՞ այնպիսի մեկը, որ չունի թերություններ):
Նախ՝ ես Ես եմ, այնպիսին եմ, ինչպիսին կամ, տարբերվում եմ բոլորից, միևնույն ժամանակ նման եմ բոլորին: Մի աղջիկ եմ, ով ապրելով հասարակությունում՝ կարողանում է համակարանք և նույնիսկ հակակրանք առաջացնել իր հանդեպ: Ինձ վատ չեմ զգում դրանից: Ավելի լավ է լինել ուշադրության կենտրոնում, քան անտեսվել: Ես գիտեմ՝ իմ մտերմները սիրում են ինձ հենց այսպիսին:

Լավատես եմ, երբեք չեմ կոտրվում, հույսս չեմ կորցնում: Իմ մեջ ամենից շատ դուր է գալիս իմ համառությունը: Եթե ինչ-որ բան դնում եմ մտքիս, անպայման հասնում եմ, թեկուզ լինի ուշ:

Լուսանկարը` Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը` Միլենա Սեդրակյանի

Սիրում եմ պայքարել, հաղթահարել խոչընդոտներ: Հաղթահարելով յուրաքանչյուր խոչընդոտ՝ ավելի եմ կոփվում: Չափազանց շփվող եմ, ունեմ տարբեր հետաքրքրություններ: Կարդում եմ ամենատարբեր ժանրի գրքեր, բայց հատկապես նախընտրում եմ դետեկտիվ ժանրը: Պետք է նշեմ, որ ունեմ իմ սիրելի գրողը դետեկտիվ ժանրից՝ Ագաթա Քրիստի՝ դետեկտիվի թագուհին: Ամեն անգամ զարմանում եմ նրա հերսների մտքի թռիչքվ, նամանավանդ դուր է գալիս, թե ինչպես են բացահայտում անբացատրելին, փորձում եմ սովորել նրանց նման մտածել: Բայց չմոռոանամ ասել նաև, որ լինելով ապագա սոցիալական աշխատող, ուսումնասիրում եմ մասնագիտական գրականությունը: Կարևորում եմ ուսումը և ամեն ինչ անում եմ ուսման մեջ փայլելու և ընդօրինակելի դառնալու համար: Մտածում եմ, որ այս մասնագիտությունը իսկապես իմն է: Ես կարող եմ շփվել հասարակության լայն զանգվածների հետ, իմ ուժերի ներածին չափով կարող եմ օգնել մարդկանց լուծել իրենց սոցիալական խնդիրները:

Դեմ չեմ, երբ մատնացույց են անում իմ թերությունները, քանի որ հնարավոր է` ես ինքս  իմ այդ թերությունը չնկատեմ և ուրիշների միջոցով կարող եմ շտկել դրանք: Չնայած համարձակ եմ, բայց լինում են դեպքեր, որ ինքս էլ չգիտեմ ինչու, դառնում եմ ամաչկոտ: Շատ շուտ եմ մտերմանում մարդկանց հետ: Ճիշտ է, դա ունի իր լավ կողմը, բայց լինում է նաև հակառակը: Խոստովանեմ, որ կռվարար եմ, բայց նեղացկոտ չեմ, չնայած մարդիկ երբեմն օգտվում են դրանից:

Սիրում եմ մարդկանց ճանաչել ինքնուրույն, տանել չեմ կարողանում կողմնակի միջամտությունը: Կարողանում եմ  ներել, մտածում եմ, որ առանց սխալ գործելու չէինք կարող գնահատել ճիշտը: Ինքս էլ գործել եմ սխալներ, և իմ մտերիմների օգնությամբ, իմ համառ ցանկությամբ դրանց վրա կառուցել եմ ճիշտը:

Ընդունում եմ՝ խենթությունների սիրահար եմ: Սիրում եմ, սիրված եմ, բայց իմ սերը տարբերվում է բոլորից իր խենթությամբ ու տարօրինակությամբ:

Ես երբեք չեմ փորձում նմանվել և տարբերվել հասարակությունից: Ես մի անհատականություն եմ, ով սիրում է կյանքը՝ իր վառ ու մռայլ գույներով, և փորձում է ավելի հետաքրքիր դարձնել կյանքի յուրաքանչյուր վայրկյանը:

Մարդն ապրում է՝ մտածելով իրեն հուզող հարցերի շուրջ, գուցե, և ոչ:

Ինձ հուզում է այն, որ մարդկանց մեծամասնությունը քնում և արթնանում է՝ առանց հասկանալու, որ յուրաքանչյուր օրվա լույսը՝ դա հաշք է: Մարդիկ, խնդրում եմ ձեզ, կարողացեք շնորհակալ լինել, և ոչ այդքան եսասեր, միայն հարստության և բարձության ձգտող: Ես չեմ ասում, թե հարուստ լինելը վատ է: Բայց չէ, ներկա ժամանակում, եթե հարուստ ես, վերջ, դու ամենակարողն ես:

Ինձ հուզում է հենց մարդ տեսակը: Գիտեք ինչո՞ւ: Ես նրանց հետ ապրում եմ  նույն հասարակության մեջ, և տհաճ է ամեն օր ականատես լինել նենգամիտ և չարամիտ մարդկանց ստորություններին:

Ինձ հուզում է նաև իմ ապագան: Շատ հաճախ փորձելով գեղեցիկ ձևով կառուցել իմ ապագան՝ բախվում եմ ոմանց այնպիսի քայլերին, որոնք կոտրում են լավ ապագայի իմ հույերը: Կարողացեք ձեր կյանքով ապել, մարդիկ, և թույլ տվեք ինձ ու մյուսներին՝ փորձել ինչ-որ չափով ճիշտ ապրել:

Sunshine-ն ու մենք

Առավոտյան արթնանում եմ, միացնում համակարգիչս ու մտնում ֆեյսբուք.

-Միլ, բարի լույս: Ո՞նց ես:

-Ջան, բարև: Լավ եմ, դո՞ւ:

-Լավ եմ: Տես` ինչ երգ եմ սովորել:

Ուղարկում եմ բառերն ու մինչ այդ արված ձայնագրությունը, որտեղ երգում եմ դաշնամուրի նվագակցությամբ:

-Աաաա, դզեեց…

-Էս առաջին տունն ա, էս` երկրորդ: Կրկներգ չունի: Կգրե՞ս:

-Անպայման:

Հետո լիքը ուրիշ թեմաներից ենք խոսում, թե նախորդ օրն ինչ եղավ, հաջորդ օրը ինչքան լավ պիտի անցնի, թե ոնց էսինչը դուրս եկավ դպրոցից, որ արտերկիր գնա, ու թե ոնց ստացվեց, որ մաթեմի ուսուցիչը հրաժարվեց մեզ դաս տալուց:
Մեկ էլ երեկոյան, էլի համակարգչի դիմաց եմ, տեսնում եմ, որ նամակ ունեմ` Միլուշն ա.

«Տես լավ ա՞: Կարանք փոփոխենք մի երկու ակորդ»:

«Էս ինչ լավն ա: Բայց էստեղ դիր «բացիր» բառը, էս տողն էլ թող երկու անգամ կրկնվի»:

Երգը սարքում ենք ու դրանից հետո, ինչքան իրար տեսնում ենք, փորձում ենք, ուղղումներ ենք անում: Ու մի անգամ էլ ընկերուհուս տանն էինք, երբ Միլուշը սկսեց երաժշտությունը նվագել իր կիթառով, մենք էլ իրար նայեցինք ու սկսեցինք երգել: Ընկերուհուս արձագանքից հո չէինք ոգևորվել ու ուրախացել.

-Որ տուն գնաք, էս երգի լինքը կուղարկեք:

-Հա, բանը… Ը… Դե, էս մենք ենք գրել:

Էստեղ իր զարմանքն ու հպարտաուրախությունն էլ խառնվում են իրար: Հետո անցնում են օրեր:
Եղվարդում էստրադային խումբ ունենք ու ապրիլի վերջին համերգ պիտի ունենայինք մեր դպրոցի դահլիճում: Մեր երգը երգում ենք մեր ղեկավարի համար ու ինքն էլ ուրախացած ասում է, որ հենց էդ երգով էլ սկսենք համերգը: Հիմա պատկերացնու՞մ եք մեր ուրախությունը: Աննկարագրելի բան է, լուրջ եմ ասում:

Մինչ էս ամենը, էս երգի ստեղծվելը ու էս համերգը, որոշում ենք խումբ ունենալ: Անունն ենք մտածում ենք միասին.

-Իսկ եթե Sun, կամ թե Shine, արևոտ մի բան էլի:

Ասում եմ.

- Չէ, չէ: Sunshine:

Վերջ, անունն էլ ենք որոշում, ֆեյսբուքում մի «լայք փեյջ» ենք բացում ու էնտեղ տեղադրում նախկինում արած, արդեն վաղուց հայտնի երգերի քավրները (cover), որոնք մինչ էդ յութուբերների աչքի առաջ էին լինում: Մեր ընկերներն էլ էջը տարածում են, հետն էլ մեր արած քավրներն են տարածում, ու էդպես ստացվում է, որ մենք Music Band ենք:

Հաա, ասեմ, որ երգի անունը շատ պատահաբար ենք որոշել: Բեմ էինք բարձրացել, համերգի փորձերն էինք անում, ու պետք է ներկայացնեին երգի անունը: Մեկ էլ նայեցի Միլուշի դեմքին, ու միանգամից ասաց` «Շողանք միասին», դե, ես էլ համաձայնվեցի: Ավելի համահունչ անուն չէր կարող լինել:

Ու երգի հետ կապված մի պատմություն էլ պատմեմ: Ինձ համար Երևանի փողոցներով քայլում եմ, մեկ էլ մի աղջիկ երգում է.

-Ճախրենք հասնենք արևին, լույս տարածենք միասին….

Չեմ հասկանում, թե հետս ինչ է կատարվում: Ո՞նց, ախր էս մեր երգն է, մեր եր-գը, մերը: Էս աղջիկը որտեղի՞ց գիտի, է: Այ մարդ, երգում է: Ու էս ամենն իմ մտքով վայրկյանների ընթացքում է անցնում: Չեմ դիմանում, արագ շրջվում եմ, երգի հենց հաջորդ տողն եմ երգում, ու ինքը ինձ ժպտում է, ես էլ իրեն ձեռքով եմ անում ու տուն գալիս:  Գալիս եմ ու արագ զանգում եմ Միլուշին.

-Միլլլ… Մենակ իմանաս` ինչ եղավ:

-Ի՞նչ:

Սկսում եմ պատմել: Հա, ու ես բառերով չեմ կարող նկարագրել, թե ինչ ենք զգում մենք էդ պահերին, ինչ է մեզ հետ կատարվում, ոնց ենք ուրախանում: Դրանք էմոցիաներ են, որոնք ուղղակի տեսնել է պետք, տեսնել:

Էլ ձեր գլուխը չտանեմ, եթե էս ամենից հետո, մի քիչ հետաքրքրություն առաջացավ ձեզ մոտ, համ խմբի անունը գիտեք,  համ` երգի, կարող եք ֆեյսբուքում ու յութուբում էլ գտնել, լսել ու ձեր կարծիքն ասել:

vahe stepanyan

Գովք գրպանի

Այ դու: Հա, հա հենց դու: Երբևէ մտածած կա՞ս` ինչի համար ա գրպանը: Նոր ես էի մտածում:

Մտածում եմ…

Օրինակ, դու երբևէ մտածե՞լ ես, թե ինչքա՞ն կարող ես ապրել առանց գրպանների: Հա, լավ: Կյանքը գրպանից կախված չէ, ինչ խոսք: Բայց, բայց… Բայց ախր, մի կողմից` լրիվ ուրիշ կլիներ կյանքդ: Թե՞ դու ձեռքերդ գրպաններդ չես դնում: Անհնար ա: Գոնե ասեք` երբ ձեռքերդ առանց անհրաժեշտության դնում եք գրպաններդ, ի՞նչ եք զգում: Կամ` ի՞նչ եք մտածում: Ինչո՞ւ դրեցի: Երբ ձեռքդ դնում ես գրպանդ… Մի տեսակ` եսիմ … Ինքնավստահ ես, չէ՞ զգում քեզ:

Դու գրպանումդ պահում ես երթուղայինի համար առանձին դրած 100 դրամդ: Մյուսը պահում է տան բանալին: Մյուսը` ուղղակի հեռախոսն է դրել այնտեղ: Իսկ ոմանց մոտ ուղղակի աղբ է: Դե, բայց էդ աղբն էլ հո հասարակ չի՞: Մի հատ արևածաղկի սերմ մնացել է ամառվանից՝ երբ գիշերը ընկերներիդ հետ էիր զրուցում: Մի հատ երկար մազ էլ մնացել է քրոջդ մազակալից, էն որ «ներվերն էիր էլի ուտում», դրել էիր գրպանդ, իսկ քույրդ կատաղած փնտրում էր: Բա էն «շուրուպը» որտեղի՞ց: Էն թղթի կտորը: Էն կոնֆետի թուղթը…

Էհ, էհ: Հազար-հազար հիշողություններ: Բա… Գրպանից կարա մի հատ գիրք դուրս գա: Ուղղակի մի հատ լավ փորփրի …

Ի՞նչ ա ինձ համար գրպանը: Մնացել ա փոքրիկ քարերով լցնել, որ «ռագատկից» կրակես…  Լիքը, լիքը…

ani baxumyan

Եթե «ջանը» կա

Ես Անին եմ: Ապրում եմ Էջմիածնում: 16 տարեկան, բայց արդեն ուսանողուհի եմ: Այս տարի ավարտել եմ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի Էօրնեկեան դպրոցը և ընդունվել Հայաստանում Ֆրանսիական համալսարանի կառավարման բաժին: Հաճախում եմ ֆուտբոլի. սիրում եմ սպորտով զբաղվել, չնայած այնքան էլ մեծ ժամանակ չեմ հատկացնում:

Բնավորությանս մասին դժվարանում եմ խոսել, բայց ընկերներս ինձ ճանաչում են որպես բարի ու պարզ անձնավորություն (մեկ-մեկ ասում են՝ բարությունս ինձ շատ է խանգարում): Ամեն ինչում հասարակն եմ սիրում. օրիգինալներն արդեն անասելի շատացել են: Չափազանց լավատես եմ: Սիրում եմ կյանքը, մարդկանց, սիրում եմ ժպտալ ու ժպիտ նվիրել: Ինձ համար չկան խնդիրներ, որ չլուծվեն մի բաժակ թեյով ու նվեր ստացած անկեղծ ժպիտով:

Մարդիկ չափազանց ուշ են հասկանում իրենց ունեցածի արժեքը. ահա թե ինչն է ինձ հուզում: Աշխարհում օրական քանի՜-քանի երեխաներ լույս աշխարհ չեն գալիս տարբեր պատճառներով, իսկ մեզ տրված է լույսը տեսնելու այդ հնարավորությունը: Մենք հուսահատվում ենք չնչին խնդիրներից`չհասցնելով գնահատել այն, ինչ ունենք: Աչքեր ունենք, ձեռքեր, ոտքեր, ունենք բանականություն. մենք մարդ ենք ծնվել… Ամեն ծնվողի չի տրված նման մեծ պարգև: Գիշերը նայեք երկնքին ու կզգաք, որ անծայր տիեզերքում, ժամանակի հավերժության մեջ մենք ունենք ընդամենը սպառվող ու կարճ ժամանակ` վայելելու այն, ինչ տեսնում ենք: Իսկ ի՞նչ են անում մեզնից շատերը: Սպանում են այն ժամանակը, որ տրված է իրենց, այն ժամանակը, որ կարող էր մեկ ուրիշի կյանք լցնել, մեկի համար լույսը տեսնելու հնարավորություն դառնալ:

Այս մտքերիս մեղավորը մի պապիկ էր. մի անգամ իր բերանից լսեցի. «Ինչի՞ չոռ ասենք, եթե Ջան-ը կա»:

Ինձ հուզողը հենց սա է, իրոք, մարդկանց կյանքից հենց այս Ջան-ն է պակասում: