albina hovsepyan

Աղբյուրի մոտ

Լոր գյուղիս կենտրոնում` Ս.Գևորգ եկեղեցու հարևանությամբ, հոսում է մի սառնորակ աղբյուր, որը նույնպես հիշատակ է 1941-1945 թվականների զոհվածներին: Ամբողջ գյուղը` ծայրից ծայր, օգտվում է աղբյուրից: Լորեցու համար ջրի գալը, ջուր բերելը, երբեք հոգս չի եղել: Ջրի գալով մեկը տեսնում է իր սիրած մարդուն, մյուսը մի քիչ կտրվում է առօրյա հոգսերից` տեսնելով ծանոթին ու գրույցի բռնվելով: Երբ գրում էի, հիշեցի մի դեպք կապված աղբյուրի հետ, ու որոշեցի փոքրիկ հարցազրույց վերցնել մեր հարևան Սաշինկա (Մաշիկ) տատիկից:

-Սաշինկա տատ, ասում են աղբյուրի հետ կապված դու հետաքրքիր հուշեր ունես: Դե, պատմիր` իմանանք:

-Է~, հի՞նչ պատմեմ: Սիրահարվալ էի Լևոնիս: Դե իրան տեսնելու միակ միջոցը գյուղամեջ քինալն էր: Ինքն էլ գյուղամեջ գյուղի ջահելներին հետ բիսետկի տակը կարտ էին խաղում, բայց դե ինքը գուդում չէր, էլի, որ ես սիրահարվալ եմ իրան:

-Օրվա մեջ քանի՞ անգամ էիր գնում ջրի:

-Էհ~, բալաս, ամեն օր, օրվա մեջ գիդո՞ւմ ես քանի անգամ էի քինում գյուղամեջ: Բաչոկս վեր էի անում, ծամերս քցում ուսերիս, գնում ջրի, թե հինչա` գոնե մի քանի րոպեով տեսնայիմ էլի Լևոնիս: Հետո կալիս էի, մինչև մեր տուն հասնելը բաչոկիս ջուրը թափում, նորից քինում ջրի: Մի քանի անգամ բերում էի թափում, նորից բերում թափում, նոր արդեն տանում տուն: Բայց դե ըտանավ բավարարվում չէի, քինում էի մեր մահլի տատիկների բաչոկները վերցնում, էլի գալիս ջրի, ու թհենց ամեն օր:

-Մաշիկ տատի, բա ոչ մեկը չէ՞ր հասկանում քո ջրի գնալու նպատակը:

-Էհ~, դե գուդո՞ւմ ես` հինչ… Մերս մի բան հսկացալ էր, որովհետև հարևանները տեսնում էին, որ ջուրը բերում թափում եմ, դե մորս ալ խաբար էին տվել:

-Բա հետո՞, որ մամադ իմացավ բան չասա՞վ:

-Բա էլ հի՞նչ ասեր, է: Արդեն սաղ կեղը գիդում էր, բացի Լևոնից:

-Բա վերջը ո՞նց եղավ:

-Դե մի օր էլ սովորական ալհա քինացիմ ջրի, մեկ էլ Լևոնս եկավ: «Մաշիկ ջան, էս ձեր ջրերը հլա տվա՞լ չեն»,- նհենց մի տեսակ ծիծաղելով հարցրեց ու ձեռքիցս վեր կալավ բաչոկը: Ես էլ ծիծաղեցի, ու քինացինք տուն:

-Այսինքն ինքը հասկացա՞վ քո ջրի գնալու նպատակը:

-Հա, բալաս. բա հի՞նչ արավ… Էդ աղբյուրն էլ դառավ մեր միության խորհրդանիշը:

Հունձք

Լուսանկարը՝ Նելլի Գեւորգյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Գեւորգյանի

Սովորական առավոտ է, Սյունիքի ամառային առավոտներից մեկը: Ինձ համար նստած գիրք եմ կարդում, մեկ էլ լսում եմ տատիկիս ձայնը.

-Հը՞ն, բալաս, ի՞նչ ըրեցիք:

-Մամա, դե չկարացա տրակտրիստի հետ խոսամ:

-Էյ՛,այ բալա, ե՞րբ կիլի, վեր էդ ցորենն ու կյարին հըվաքենք, արխային տառնանք:

Ինչպես միշտ, հայրիկս փորձում է տրակտորիստ գտնել արտը հնձելու համար, բայց դե ախր, խնդիրը ոչ թե տրակտորիստն է, այլ հենց տրակտորը: Իսկ մեր գյուղում, տրակտորիստ, ավելի ճիշտ տրակտոր որոնողները շատ-շատ են: Դե, մեր գյուղում ձեռնտու չի արտ հնձել, մյուս գյուղերի դիրքերը ավելի լավն են:

-Լյավ, մամ, դասավորիլվ ենք, պան չկա:

Այս հարցերի շուրջ`խոտի, գարու, ցորենի և այլն, տատիկիս անհանգստությանը ոչ ոք չի հասնի: Իսկ այդ անհանգստությունը աճել և ձևավորվել է տարիների ընթացքում, չէ որ մանուկ հասակից այդ ամենի մեջ է:

Իսկ մե՞նք` ես և եղբայրս,մենք նույնպես անհանգստանում ենք, չնայած հայրիկի խոսքերին. «Դե խոխորցը ի՞նչ կա, ապրուստը` ձրի, կյանքը` երջանիկ»: Դե, հայրիկին էլ կարելի է հասկանալ. գյուղական գործերը շատ բարդ են ու անվերջանալի, բայց իմ կարծիքով նաև շատ հավես.

-Լավ, բա ի՞նչ անենք, որ էդ հարցը լուծվի,- ասում եմ եղբորս:

-Մենք ի՞նչ անենք,- տխուր պատասխանում է նա:

Հանկարծ հայրիկը ժպիտը դեմքին ներս է մտնում և ասում մայրիկին.

-Լիլիթ, հաց սարքի: Գնում ենք արտը հնձենք:

Ինչպիսի ուրախություն է տանը: Վերջապե՛ս: Հիմա էլ, բոլորս կրկին անհանգստանում ենք: Ասեք` ինչո՞ւ: Դե, որ հանկարծ անձրև գա ու ամեն ինչ ջուր չընկնի: Տատիկիս հետ նստած սպասում ենք, թե երբ բակում կլսվի այդքան բաղձալի բեռնատարի ձայնը:

sona abunts

Մեր տված խոստման մասին

Ընկերական հերթական զբոսանքի ժամանակ զրույցով տարված հայտնվել էինք կիսակառույց մի շենքի մոտ:  Առաջին հայացքից երկրաշարժից մնացած պատեր էին: «Այսքան տարի ապրում ենք Գորիսում ու չգիտենք՝ ինչ շենք է»,- բարձրաձայն մտահոգվեց ընկերուհիս: Շենքի մուտքի մոտ կանգնած կինը սկսեց իբր ինքն իրեն խոսել՝ այդպես պատասխանելով  ընկերուհուս հարցին: Խոսում էր շենքի պատմության, իր կյանքի պատմության և այդ երկու պատմությունների հատման մասին, թե ինչպես է հայտնվել այդ շենքում որպես բնակիչ: Մոտեցանք նրան, ջերմ բարևեց և սկսեց ինչքան հնարավոր է գրական խոսել: Մենք տեղացիների տպավորություն չէինք թողել, ուստի սկսեցին մենք էլ գրական զրուցել: Մի քիչ հարցուփորձ արեցինք  շենքի մասին: Պարզվեց ժամանակին դպրոց է եղել, հետո հրդեհից դարձել է երրորդ կարգի վթարային շենք: Հրավիրեց ներս, մտանք տուն:  Մեզ ցույց էր տալիս տան պայմանները, պատմում  աղջկա կյանքի պատմությունը, պատահաբար ձեռք բերված հեռուստացույցի մասին:  Լրագրողական-հետաքննական հարցերով տարված խոսքումս վրիպեցի և բարբառային բառեր օգտագործեցի: Կնոջ դեմքին կասկած նկատվեց:

-Խոխե՞րք, բա ասում եք` տեղացի չեք: Սո՞տ եք ասալ,- հիասթափված ու հուսակտուր հարցրեց կինը:
-Չէ, չենք խաբել, ուղղակի Սոնան արմատներով Գորիսից է ու բարբառով կարողանում է խոսել,- կողմնորոշվելով պատասխանեց ընկերուհիս:
Տան ներկայացումը ավարտելուց հետո մեզ դիմեց մի խնդրանքով՝ օգնենք, որ այդ շենքից դուրս գան, նորմալ տուն ստանան և վերջապես ազատվեն սոցիալական ծանր պայմանների բեռից:  Մենք էլ խոստացանք, որ մի բան կանենք, հրաժեշտ տվեցինք ու… Հեռացանք՝ մեր խոստումը թողնելով այդ կիսականգուն պատերից ներս:
Թող Աստված ների մեզ սուտ խոստման համար: Մենք դեռ փոքր էինք ու ոչինչ անել չէինք կարող:
Բայց հարցը մինչ օրս մնում է օդից կախված:
Լուծել Գորիսի վթարային շենքերի հարցը, ապահովել բնակիչներին տնային նորմալ պայմաններով:

Իմ լեռներն ու իմ մարդիկ

Պապիս հետ շատ էինք բարձրանում էս սարը:
Կանգնում էի  Զիզիքարին  ու սկսում երգե՜լ…

Ամբողջ  օրը վազվզում էի, թռչունների բներ էի ման գալիս՝ հաց տալու համար:
Կեսօրին պառկում էի նրա  կողքին ու սկսում պատերազմից, դպրոցից ու էն ժամանակ, ինձ հեռու ու անհասանելի թվացող բաներից հարցնել, հետո, երբ ինքը թիկնում էր՝ հանգստանալու, ես մահակը ձեռքիս «հսկում էի» իրեն…
Ամենահամով սարի թեյը էստեղ եմ խմել, ամենահամով պանիր հացը էստեղինն էր (ամբողջ օրը պահում էի մոտս, չէի ուտում, որ հետո սարերի համն ու հոտն ունենար) ու ամենալավը մանկությունն էր՝ սարերում, ազատ, անհոգ։

Լուսանկարը` Լյուսի Ուլունցի

Լուսանկարը` Լյուսի Ուլունցի

Պապիկս էլ չկա, բայց մինչև հիմա «իրա օրը»՝ մայիսի 9-ից առաջ, գնում եմ մեր Խըչախոռը, շնչում ազատությունն ու հետ գալիս։
Առվակների կողքին մինչև հիմա մնում են իմ սարքած փայտե տնակները, ապրում  են պապիս  պատմություններն ու թանկ հիշողությունները։
Ուրիշ են մեր լեռներն ու լեռնական մարդիկ …
Իմն են։

Վայոց Ձորի մարզ, ք. Եղեգնաձոր
Ֆոտո՝ Սոֆյա Աբրահամյանի

Սեպտեմբերի մեկը Հայաստանում

Սեպտեմբերի մեկին Հայաստանի  դպրոցներում եւ բուհերում նշվեց ուսումնական տարվա սկիզբը։ Տարբեր քաղաքներում եւ գյուղերում գտնվող մեր թղթակիցները լուսանկարել են այդ օրվա իրադարձությունները իրենց տեսանկյունից։

Shushan stepanyan

Ուժեղ մարդու արցունքները կամ` վաղը գնում եմ Երևան

Գրում եմ, որ պատմեմ ձեզ՝ մի կտոր թղթի ու մի կապույտ գրչի հույսին ապավինած: Գրում եմ, ինչքան էլ դժվար լինի փոխանցել այսօրվա իմ ապրումները:

Դե, գնում եմ Երևան. սկսվում են դասերս: Հրաժեշտի թելերը կապվել են վզիցս և այնպես են խեղդում, չեք պատկերացնի: Վերջին օրս է Սիսիանում, մեր տան մեջ՝ իմ կապույտ սենյակում, ուր իմ աշխարհն է՝ լիքը հուշերով ու երազանքներով:

Երգ էի լսում, մեկ էլ հայրիկս եկավ ու ասաց.

-Շո՛ւշ, գնում ենք գյուղ՝ տատիկենց հաջող անես:

Նստեցի մեքենան ու գնացինք: Այնքան հարազատ է մեր գյուղի ճամփան՝ կանաչ, կապույտ, բարի գույներով, խաղաղությամբ: Ամբողջ ճանապարհին ինքս ինձ համոզում էի. «Վերջ, Շուշա՛ն, գոնե այս անգամ քեզ տղամարդավարի կպահես ու չլացես, այդ մարդկանց էլ չլացացնես»:

Տեղ հասանք, սովորականի պես նստեցինք, զրուցեցինք, տատիկս, ինչպես միշտ, չգիտեր էլ, թե ինչ դներ սեղանին, որ ուտեի:

-Դե հերիք է, էլի, ա՛յ տատ ջան, սոված չեմ:

Ամբողջ ժամանակ վախով սպասում էի բաժանման այդ պահին (տանել չեմ կարողանում բաժանումները) ու ինձ համոզում, որ լաց չլինեմ, բայց, չէ՚, սկսվե՚ց: Հիմա պիտի նստեմ մեքենան, գրկել եմ տատիկիս, համբուրում եմ, ուզում եմ ինձ հավաքել, միևնույն է, չեմ կարողանում: Պապիկիս եմ գրկել ու շա՜տ ուժեղ: Զգում եմ՝ չի խոսում, ինձ ամուր գրկել է ու լաց է լինում:

-Ի, պապի՞, մի լացի, պապի ջա՛ն:

Հիմա էլ, որ գրում եմ, աչքերիս առաջ պապիկիս արցունքոտ հայացքն է: Ես զարմացած եմ. այն մարդը, ով միշտ-միշտ չափազանց լուրջ է, չափազանց փակ իր աշխարհով ու հույզերով, զգացմունքներով, այսօր լաց եղավ, լաց եղավ այդ ուժեղ մարդը՝ պապիկս:

Հիմա միայն Աստծուն խնդրում եմ, որ պապիկիս ու տատիկիս շատ լավ պահի, երկնքից պահապան լինի, մինչև որ ես նորից կգամ…

gayane paronyan

Միգուցե

Եկավ նորից սեպտեմբերը… Բոլորը պատրաստվում են դպրոց գնալուն:

«Մամա, մամա, էսի լավն ա, էս եմ ուզում..», «Մամ, մամ, գրիչ, գրիչ ա պետք», և այսպես շարունակ:

Ըստ իս, հիմա ամենադժվարը ավագ դպրոց գնացող աշակերտների համար է: Նոր շրջապատ ստեղծելն այդքան էլ հեշտ չէ: Չես կարողանում թողնել հին ու մոտ ընկերներին, բոլորը լալիս են: Մյուս տարի ես էլ պիտի գնամ, պիտի հեռանամ ընկերներիցս և ուսուցիչներիցս: Չեմ ուզում:

Երեկ խոսում էի մայրիկիս հետ: Նա պատմեց իր դպրոցական տարիների մասին: Նա սովորել է տասը տարի, քանի որ չկային ավագ դպրոցները: Ու հարց առաջացավ, թե ինչի համար են ստեղծվել այդ դպրոցները: Միգուցե դա աշակերտների շահերի՞ց է բխում: Իսկ ի՞նչ կլիներ առանց ավագ դպրոցների:

Ինքս ինձ մտածում էի, և հանկարծ մի բան մտքովս անցավ: Պետք չէ ձգտել ամեն ինչին հասնել հեշտությամբ: Մի՞թե կարող ենք մենք մեր կյանքն իմաստալից համարել, եթե չփորձենք ամեն ինչ անել մեր ուժերով:

Միգուցե ավագ դպրոցն էլ մի փորձություն է, որի միջով անցնելով մենք փորձ ենք ձեռք բերում ամեն բնագավառում: Միգուցե:

sona zaqaryan

Ընդամենը երկու սեպտեմբերի 1

Մի օր և ահա նորից սեպտեմբերի մեկ: Շատերի համար սպասված, շատերի համար անսպասելի, շատերի համար էլ ուղղակի  ատելի սեպտեմբերի մեկը:
Կգա սեպտեմբերի մեկը, իր հետ կբերի նոր հույսեր, սպասումներ և ամենակարևորը, անվերջ պարապմունքներ ու դասեր:
Դե, անկեղծ ասած, սիրում եմ սեպտեմբերի մեկը, չնայած անհամար դասերին ու տանջանքներին:
Ոմանք դպրոց են գնում սովորելու համար, ոմանք` ընկերներին տեսնելու և նրանց հետ չարաճճիություն անելու համար (հիմնականում բնորոշ է ավելի ցածր տարիքի երեխաներին), ոմանք էլ դպրոց գնալու փաստը ընդունում են զուտ  որպես  պարտականություն: Իսկ սեպտեմբերից առաջ կատարվող քննարկումները  շատ-շատ են.
-Երեխեք, ուզո՞ւմ եք գնանք դպրոց:
-Հա շատ, էս ամառը անկապ էր:
-Է, չէ, ամառը լավ ա:
-Եսիմ, է, ինձ համար մեկ ա:
Այ, այսպիսի պատասխաններ են հնչում, երբ երեխաներին հարցնում են դպրոց գնալու մասին: Դե, 12-րդ դասարանցիների մի մասը ուրախ, մի մասն էլ տխուր ասում են.
-Մեր վերջին սեպտեմբերի մեկն ա:
-Է, երանի ձեզ, հեսա դպրոցը պրծնում եք,-լսվում են ցածր դասարանի երեխաների տխուր բացականչությունները:
Իսկ ես մտածում եմ, թե ինչու են ուզում դպրոցը շուտ ավարտել:
-Դպրոցը կավարտեք, իսկ հետո՞: Հետո կմտնեք կյանքի մի բարդ փուլ, որը լի է դժվարություններով, և դուք պետք է հաղթահարեք դրանք, դառնալով հասուն ու փորձված մարդ: Այնպես որ, կյանքը այդքան էլ հեշտ չէ, ինչպես թվում է:
Մի՞թե չեք կարոտելու դասից ուշանալը, ընկերների անմեղ կամ մեղավոր ժպիտները, դասամիջոցների կարճ տևողությունից բողոքելը, դասից թռնելը և ընթացքում էլ մի քանի հատ սելֆի անելը, «Լավ էլի, 5 րոպե շուտ գնանք տուն» արտահայտությունը և շատ ուրիշ բաներ:
Ով ինչ ուզում է ասի, միևնույն է բոլորն էլ հոգու խորքում կարոտում են դպրոցը թե’ ուրախ և թե’ տխուր այն բոլոր պահերը, որ անցկացրել են դպրոցի, ընկերների և արդեն շատ հարազատ դարձած ուսուցիչների հետ, չէ, որ 12 տարվա մեծ մասը դպրոցում ենք անցկացնում: Ով գիտի, ինչքան ուրախ պահեր, ինչ հիշողություններ և արցունքներ են թաքնված դպրոցի հին և նոր պատերի ներսում: Գիտեք, հիմա էլ չեմ պատկերացնում, որ կգա մի օր, ու էլ չեմ գնա դպրոց:
Ուղղակի ոչինչ չեմ կարող փոխել: Ընդամենը երկու սեպտեմբերի 1 և, վերջ, ես կավարտեմ դպրոցը` ինձ հետ տանելով շատ գիտելիքներ ու հիշողություններ կյանքիս նոր ճանապարհը սկսելու համար:

lusine atanesyan-2

Սիրվարդ տատիկը

Հանձնարարություն ունեինք. պետք է հարցազրույց անցկացնեինք որևէ մեկի հետ: Նստել մտածում եմ, բայց ում հետ, ու որոշեցի գնալ գյուղամեջ և առաջին պատահած մարդու հետ զրուցել: Բարձրացա ու տեսա, որ մեր հարևան Սիրվարդ տատին դրսում նստած է,  մոտեցա ու ասացի.

-Բարև Սիրվարդ տատի, ո՞նց ես:

-Լավ, Լուսո ջան, տո՞ւ ոնց ես:

-Ես էլ եմ լավ, Սիրվարդ տատի: Բա ի՞նչ կա, պարա՞պ ես. հետդ գործ ունեմ, եթե իհարկե, չեմ խանգարի:

-Պարապին` պարապ եմ, էդ ի՞նչ գործ ա, որ:

-Սիրվարդ տատի, հանձնարարություն ա:

-Բա արի` նստի ու ըսկսի, ինչ հարց տաս` սիրով կպատասխանեմ:

-Լավ, դե սկսենք,- ասում եմ ես ու տալիս առաջին հարցը:

-Սկսենք ամենասկզբից. ե՞րբ և որտե՞ղ եք ծնվել:

-Ես ծնվեր եմ Սիսիանի շրջանի Անգեղակոթ գյուղում 1946 թվականի հուլիսի 18-ին: Ծնվել և ապրել եմ Անգեղակոթում:

-Սիրվարդ տատի, հաջորդ հարցը վերաբերում է Ձեր ընտանիքին: Քանի՞ հոգի եք եղել ընտանիքում, քանի՞ քույր և քանի եղբայր:

-Մենք ելեր ենք 7 էրեխա` 4 քուր և 3 ախպեր: Իմ մամայի 7 էրեխեքն էլ ամուսնացած, ընտանիքի տեր են:

Այստեղ մեզ է մոտենում Սիրվարդ տատիկի հարսը և ասում.

-Այ կնիկ, մի քիչ գրական խոսա, էլի:

-Ես ոնց ուզում եմ` ըտենց էլ խոսըմ եմ, տու կործ անելու կնա:

Հետո մենք շարունակում ենք մեր զրույցը:

-Որտե՞ղ եք սովորել:

-Ես սորվեր եմ մեր կեղի շկոլում մինչև 10–րդ դասարան:

-Իսկ ավարտելուց հետո ինչո՞վ եք զբաղվել:

-Ավարտելուց հետո պսակվեր եմ, ունեցեր եմ էրեխեք, թոռներ, ծոռներ:

-Ինչպե՞ս եք ծանոթացել Ձեր ամուսնու հետ:

-Մենք դպրոցից արդեն ծանոթ էինք:

-Ամուսնանալուց հետո ինչո՞վ եք զբաղվել:

-Աշխատեր եմ կոլխոզում:

-Սիրվարդ տատի, քանի՞ երեխա եք ունեցել:

-Ունեցել եմ 6 էրեխա, հետո` 16  թոռ, հետո էլ` 10 ծոռ:

-Իսկ ուրիշ ավելացնելու բան ունե՞ք:

-Չէ, բալես, չունեմ:

-Լավ, շնորհակալություն, որ ինձ ժամանակ տրամադրեցիք ու օգնեցիք, անչափ  շնորհակալ եմ:

-Քեզնից էլ եմ շատ գոհ ու շնորհակալ, տու էլ աբրես, Լուսո ջան, հաջող:

Ավելացնեմ, որ Սիրվարդ տատին մեր թաղի ամենաուրախ և ամենաաշխույժ տատիկն է:

lilit khachikyan-2

Արդյո՞ք մեղավոր ենք

Ամառ է: Հիանալի եղանակ է: Իսկ ես այնքան ազատ ժամանակ ունեմ: Իսկ ինչպես պետք է «վատնեմ» իմ ազատ ժամանակը: Այո՛, վատնեմ, չէ որ հոգնել եմ ամեն օր նույն զբոսայգում զբոսնելուց, միևնույն ֆիլմը երկու, երեք կամ միգուցե յոթ-ութ անգամ դիտելուց:

-Լավ, հասկացա,- բացականչեցի ես:

Անմիջապես մոտեցա համակարգչին, մուտք գործեցի իմ ֆեյսբուքյան էջ ու կրկին տրամադրությունս ընկավ: Ախր, ոչ ոք առցանց չէր, ի՞նչ պետք է հիմա անեմ: Արդյո՞ք մեղավոր եմ ես այն բանի համար, որ ծնվել եմ մարզում, այլ ոչ թե քաղաքում: Ինչո՞վ ենք մենք մեղավոր….

Իսկ եթե ես ծնված լինեի մայրաքաղաքո՞ւմ: Ինչ հիանալի կլիներ: Ստիպված չէի լինի ազատ ժամանակս վատնել՝ մտածելով, թե ինչպես պետք է այն օգտագործեմ: Կայցելեի տարբեր զբոսայգիներ, սրճարաններ, պատկերասրահներ, թանգարաններ: Մի խոսքով, կունենայի հագեցած ու հիշարժան ամառային օրեր:

Իսկ եթե Աստված չանի հիվանդանա՞մ: Չէ որ մեր համայքում կա ընդամենը մեկ հիվանդանոց, չկան համապատասխան սարքավորումներ, նեղ մասնագիտական կադրեր: Իսկ քաղաքում պատկերն այլ է: Այնքան շատ են պետական հավատարմագրված, չհավատարմագրված հիվանդանոցները, որ չգիտես, թե որն այցելես:

Հիվանդությունը մի կողմ դրած: Ես արդեն 10-րդ դասարանցի եմ, ու այս երեք տարին այնքան արագ կանցնի: Մեր քաղաքում չկան բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ, իսկ ես այնքան երազանքներ ունեմ: Դե, պետք է ուսումս Երևանում շարունակեմ, բայց ոչ բոլորն ունեն այդ հնարավորությունը:

Արդյո՞ք մեղավոր ենք մենք, որ ծնվել ենք մարզում: