Sona Hovakimyan

Րեխե՜ք, տյուս եկեք…

Հիշում եմ, երբ փոքր էի, Բերդում չկար մի այնպիսի բակ, որտեղ չլսվեին խաղացող երեխաների ձայները: Արթնանալուն պես դուրս էի վազում տնից, գլխիս էի հավաքում բոլոր երեխաներին, և գնում էինք խաղալու: Ամեն օր մեր առօրյան ամբողջովին փոխվում էր, չկար մի այնպիսի օր, որ կրկնեինք նախորդ օրվա արկածները: Նույնիսկ եղանակը չէր կարողանում խոչընդոտել մեզ: Անձրևոտ օրերին շենքի միջանցքներում «ռեզին» էինք խաղում, «տուն-տունիկ», կամ էլ տնից հանում էինք բոլոր խաղալիքները, դասավորում աստիճաններին և «խանութպան» խաղում: Իսկ ամռանը շենքի բոլոր երեխաներով ձևավորում էինք բակը և հանդեսներ կազմակերպում ծնողների համար: Մանկությունս նման էր մի կախարդական, հրաշքներով լի հեքիաթի: Երբ գնում եմ իմ հին բակ, որտեղ անց եմ կացրել մանկությունս, ընկնում եմ հիշողություններիս գիրկը: Նայում եմ շուրջս, ամեն ինչ նույնն է մնացել, ամեն բան իր տեղում է, սակայն այլևս չկան խաղացող երեխաներ: Չէ՜, կան խաղացող երեխաներ, բայց ոչ առաջվա նման, այլ ամեն մեկը նստած մի անկյունում, և ամբողջովին մտած հեռախոսների մեջ: Մի անգամ պատահաբար լսեցի նրանց խոսակցությունից մի հատված.

-Րեխե՜ք, «ռեկորդ» խփեցի:

-Արա՜, էդ վե՞րն ա:

-Էն գնացքների խաղը, մի միլիոն քյնացի:

Եվ գիտե՞ք, դա էր նրանց զրուցելու միակ թեման: Հիշեցի մեր խաղերի ընթացքում հնչած բացականչությունները.

-Մի պա՜ս։

-Րեխե՜ք, տյուս եկեք, պաժառ ա, նորից են փակըմ, կամ էլ՝ էլ խաղ չեմ:

-Չէ՜, օյինս տու, նոր:

Շատ կցանկանայի, որ ամեն բան լիներ առաջվա նման:

anushik davtyan

Թե ինչեր են տեղ գտնում սենյակիս պատերին

Իմ սենյակի պատերը ոչ միայն բաժանում են իմ սենյակը մյուսներից, այլ նաև ինձ համար ունեն շատ կարևոր նշանակություն: Ես դրանց վրա եմ փակցնում այն ամենը, ինչը միանգամից հիշելը ինձ համար դժվար է, օրինակ` անգլերեն բառեր կամ մաթեմատիկական բանաձևեր:  Ամեն օր, կամա թե ակամա, ես նայում եմ դրանց և որոշ ժամանակ անց յուրացնում եմ: Այնքան հեշտ է սովորել և հիշել ամեն ինչ այս ձևով:

Իմ սենյակի պատին տեղ են գտնում նաև հայտնի մարդկանց հայտնի խոսքերը: Ամեն անգամ այդ խոսքերը կարդալիս ես ոգեշնչվում եմ: Ժամանակի ընթացքում դրանք դառնում են ինձ հարազատ: Խոսքերի մոտ գրում եմ նաև դրանց հեղինակների անունները: Ժամանակի ընթացքում սովորում եմ, թե որ խոսքի հեղինակը ով է: Շատ հաճելի է, երբ դիմացինդ մի հայտնի կամ ոչ այնքան հայտնի խոսք է ասում, իսկ դու գիտես, թե ով է դրա հեղինակը:

Եվ վերջապես, իմ սենյակի պատերը տարբերվում են տան մյուս սենյակների պատերից: Տարիներ առաջ ես և եղբայրս ծնողներիս մի կերպ համոզեցինք, որ սենյակիս պատերին նկարենք նյույորքյան շենքեր, թռչուններ, ամպեր և այլն: Եվ հիմա իմ սենյակ մտնելիս՝ ինձ հեքիաթի մեջ եմ զգում: Միշտ այնքան ուրախ է իմ սենյակում: Այդ գույները և պատկերները երբեք թույլ չեն տալիս, որ ես ունենամ վատ տրամադրություն:

Կարծում եմ՝ կարողացա ցույց տալ սենյակի պատերը ավելի էֆեկտիվ օգտագործելու ձևեր: Դե, հետևեք իմ օրինակին և չեք փոշմանի:

Մեր նոր թղթակիցները

Gayane GasparyanՇփման կետը «Ե» տառը

Ես Գայանեն եմ: Չեք հավատա, բայց ինձ համար ամենադժվար բաներից մեկը ինձ ներկայացնելն է: Չէ, իրականում ահագին դժվար գործ է: Չէ որ առաջին բառերն են որոշում, թե դիմացինդ ինչ կարծիք կկազմի քո մասին:

Միշտ առաջինը մտքիս է գալիս այն, որ ատում եմ, երբ ինձ Գայան են ասում: Մտածում եք փո՞քր բան է` ի՞նչ տարբերություն. Գայան, թե Գայանե, բայց իրականում այդ «ե» տառը «կուլ տվողները» մի քանի տասնամյակ են ավելացնում իմ կենսաբանական տարիքին: Դե, դուք մտածեք, թե ով  կուզեր շուտ մեծանալ: Պարզից էլ պարզ է` ոչ ոք:

Ես կարծում եմ, որ իրականում այդ մեր կենսաբանական տարիք կոչվածը շատ էլ էական չէ: Դա ընդամենը թիվ է`միանիշ, երկնիշ, գուցե եռանիշ: Թվերը չեն, որ շփում են ստեղծում, որ մարդկանց են կապում, որ ընկերներ են դարձնում: Կարևորը մի ընդհանուր կետ լինի, որի վրա կկարողանաք հենվել: Այդ կետը կարող է լինել երգի տեսքով, մի ժպիտի տեսքով, մի կտոր պիցայի կամ էլ մի զվարճալի կատակի: Պարզապես կյանքում կարևոր է այս հսկայական տիեզերքում ինչքան հնարավոր է շատ կետեր գտնել. ամեն կետը մի մարդ է:

Իսկ այ, ծանոթության  գործում մեր գործը կատարում են երգերը, ժպիտները, մի կտոր պիցան ու կատակները:

Եկեք այսօր մեր կետը լինի «ե» տառը, որի ներկայությունը ինձ թողնում է մնալ իմ թվային քառակուսում:

Էմմա, այսինքն, խորհրդավոր

Emma KosakyanԵս Էմման եմ, անվանս բացատրության համաձայն՝ խորհրդավոր, դա չգիտեմ, բայց այն, որ հետաքրքրասեր եմ, դա հաստատ գիտեմ։ Խոսքը միանշանակ այլոց կյանքով  հետաքրքրվելը չէ, այլ այն ամենով, ինչ ը կարող է  դրական փոփոխություն մտցնել իմ ու իմ շրջապատի կյանքում։

Ցանկացած նոր գիրք, ծրագիր, գաղափար ինձ շատ է հետաքրքրում։ Ես վստահ եմ, որ ամեն պահ պետք է սովորենք, ու ինքս փորձում եմ այդպես ապրել։ Չկան այնպիսի մարդիկ, որոնցից ոչ մի լավ, դրական բան չես կարող գտնել։ Գուցե վատը այնքան շատ է, որ ստվերի տակ է վերցրել լավը, բայց ես շատ եմ սիրում զրուցել տարբեր տարիքի ու նախասիրությունների տեր մարդկանց հետ ու նրանց մեջ բացահայտել մի լավ բան ու վերցնել։ Տանել չեմ կարողանում, երբ ազատ ժամանակ եմ ունենում . սիրում եմ միշտ զբաղված լինել, նաև  ակտիվ հանգստի սիրահար եմ։ Ընտրել եմ հոգեբանություն մասնագիտությունը, որովհետև ինձ շատ է հետաքրքրում  մարդը՝ իր բոլոր ապրումներով, ծածուկ մտքերով ու  անթափանց հոգով։ Միշտ ցանկանում եմ օգնել մարդկանց՝ հատկապես, երբ նրանք  հոգեպես ծանր վիճակում են, կարծում եմ դա նյութականից կարևոր աջակցություն է, ու այս մասնագիտությունը ինձ տանում է հենց այդ ճանապարհով։

Նաև շատ եմ սիրում հաղորդավարական գործը։ Մանկուց ինձ գրավել է բեմը՝ սկզբում մեր այգում սարքած բեմը, իսկ հետո միջոցառումներ եմ վարել Բերդի և տարածաշրջանի մշակութային օջախներում։ Ցանկանում եմ դառնալ և՛ հոգեբան, և՛ հաղորդավարուհի։ Այս երկուսն էլ ինձ շատ հարազատ են, նրանից մեկը չլինելու դեպքում ես ինձ թերի կզգամ։

Մարդկանց մեջ առավել  գնահատում եմ հավատարմությունը։ Ապրում եմ այն կարգախոսով, որ երբեք պետք չէ հանձնվել, միշտ վերջում լավ կլինի։ Հավատում եմ բարու գոյությանը։ Քնում եմ երազներով, արթնանում ՝ նպատակներով։ Միշտ հավատում եմ, որ աշխատասիրությունը ունի մեկ ճանապարհ, ու այդ ճանապարհը տանում է դեպի նպատակ ու հաղթանակ։

Seroj araqelyan

Առաջին աշխատավարձս

Երևի վերնագիրը էնպես արեց, որ ստիպի ձեզ մտածել, թե ես աշխատանքի եմ ընդունվել: Բայց ոչ, ես հիմա միայն սովորում եմ: Շատ անգամ է եղել, երբ ծննդյանս նվերի փոխարեն ինձ գումար են տվել, ինչը համոզված եմ, կատարվել է նաև այն մարդկանց հետ, ովքեր կարդում են այս տողերը: Դե այդ գումարը տվեցին, հա՝ վերցրեցի, ծախսեցի, ու էլ չկա: Հենց էնպես ես գումար ստացա, բայց ո՞ւր է այդ գումարը: Հաջորդ օրը իհարկե այդ գումարը չկար: Շուտով ամառ է, օրվա անբաժան մաս են դառնալու պաղպաղակն ու սառը հյութը, ու հաստատ դրանք մեզ անվճար ոչ մեկը չի տա: Ու համոզված եմ, դրանք կծախսվեն տնից դուրս գալիս կամ պարապմունքի գնալիս, ինչու չէ, նաև դպրոցից տուն գնալիս:

Հա, խոսքս կիսատ թողեցի, ասենք, վերցրեցի այդ ծննդյան գումարը՝ ծախսեցի: Չէ՞ որ ես չեմ աշխատել, կարող եմ հանգիստ ծախսել: Չէ, հանկարծ այսպես չմտածեք երբեք: Ասե՞մ ինչու՝ կասեմ: Երբ ես վաստակեցի առաջին աշխատավարձս՝ հազար դրամը, դա ինձ համար ավելի թանկ էր, քան թե ծննդյանս օրը նվիրած հինգ կամ տաս հազար դրամը, որովհետև ես ունեի իմ աշխատանքի բաժինը: Եթե ասեմ՝ իմ արդար քրտինքը, սուտ կլինի, էդպես չեմ տանջվել, բայց այդքանն էլ էր բավական, որ հասկանամ, թե ինչքան դժվար է գումար աշխատելը: Հասկանում էի, երբ հազար դրամանոց թղթադրամը դառնում էր մետաղադրամներ և սկսում կամաց-կամաց ծախսվել: Մեկ տուփ ծամոն, մեկ չիպս և մեկ պաղպաղակ՝ ես արդեն ունեմ հինգ հարյուր դրամ, աշխատավարձիս հիսուն տոկոսը: Այդ ժամանակ էի պատկերացնում, թե ինչ է աշխատանք-աշխատավարձ հասկացությունը, ու հասկանում, որ միայն վերցնելով չի, գալու է մի օր, երբ մենք նույնպես աշխատելու ենք, ու պետք է ամեն ինչ գնահատել, ինչու չէ, նաև գնահատել մեր ծնողների աշխատանքը և ոչինչ չխնայելը մեզ համար: Աշխատավարձս երբ ստացել եմ, մի քանի տարի առաջ էր: Ուղղակի հիմա գրպանումս կա հազար դրամ, ու այդ հազար դրամը ստիպեց ինձ հիշել առաջին վաստակած գումարս: Այն ժամանակ եմ հասկացել վաստակած գումարի արժեքը, գումարը ճիշտ ծախսելու մասին մտածել, սակայն չեմ բարձրաձայնել, որովհետև այն ժամանակ 17.am-ի մասին անգամ չէի լսել: Հիմա կիսվում եմ ձեզ հետ ու մի կարևոր բան էլ հասկանում. 17.am-ը հնարավորություն է տալիս արտահայտել մեր մտքերը, կիսվել մեր պատմություններով, մեր հասակակիցների կյանքի փորձն էլ իմանալ, խորհուրդները լսել, զգալ, որ դու մենակ չես, քեզ նմանա հազարավոր պատանիներ կան, որոնց հետ կարող ես հանդիպել այստեղ՝ 17-ի էջերում:

Meri Muradyan

Արդեն մեկ տարի 17.am-ի հետ

2016 թվականի մարտի չորսից ութը հասարակ օրեր չէին իմ և ինձ նման տասնյակ երեխաների համար: Դրանք 17.am-ի կողմից կազմակերպած դասընթացի օրերն էին: Հաճելի և անմոռանալի օրեր էին: Մեկ տարվա ընթացքում 17.am-ի շնորհիվ այնքան բան ավելացավ իմ կյանքում, որոնցից ամենակարևորը նոր ընկերներն էին։ Նրանց հետ այնքան եմ կապվել, որ կարծես մանկուց իրար հետ ենք եղել:
Օգոստոս ամսին մասնակցում էի Կողբի Գեղարվեստի դպրոցի կողմից կազմակերպած պլեներին: Անընդհատ մտածում էի՝ արդյո՞ք կմասնակցեմ Մեդիա ճամբարին, թե ոչ, որովհետև առաջին ճամբարի մասնակցելու հայտը չէի տեսել, իսկ երկրորդ ճամբարին մասնակցելու մասին դեռ տեղեկություն չկար: Մի օր, երբ երեխաներով նստած զրուցում էինք, Դավիթը, ով նույնպես 17.am-ի թղթակից է, և մասնակցում էր պլեներին, եկավ և ասաց, որ օգոստոսի տասներկուսից տասնութը մասնակցելու ենք մեդիա ճամբարին: Ուրախությունս կրկնապատկվեց, երբ իմացա, որ պլեներին մասնակցող երեխաներից մի քանիսն էլ են մասնակցելու մեդիա ճամբարին, որը տեղի է ունենալու Դիլիջանում:
Մեդիա ճամբարում անցկացրած յոթ օրերն անմոռանալի էին. նոր ընկերական շրջապատ, նոր գիտելիքներ, հանդիպումներ տարբեր բնագավառների մասնագետների հետ:
Այս մեկ տարվա ընթացքում, շփվելով հասարակության տարբեր խավերի հետ, հասկացա, որ մեր գյուղերում կան մարդիկ, ովքեր ծանր պայմաններում ապրելով, չեն կորցնում իրենց լավատեսությունը կյանքի նկատմամբ: Ճամբարի ընթացքում մեր գնացած ֆոտոարշավների ժամանակ Սեմյոնովկա գյուղում հանդիպեցի շատ այդպիսի մարդկանց։
Ճամբարից վերադարձա և շարունակեցի թղթակցել:
Շնորհակալ եմ 17.am-ին։

Կոթի. վերջապես արևը տաքացնում է

serine harutyunyan

Բաց մի թող, որ չգնա

Երբևէ պատկերացրե՞լ ես քո կյանքն առանց քեզ համար թանկ մարդու, կամ ուղղակի նրանից հեռու: Դե, հա: Մի քիչ դժվար է: Կամ, մտածե՞լ ես, այ, այդ թանկ մարդիկ ովքեր են: Ինչպե՞ս հայտնվեցին քո կյանքում: Ինչո՞ւ են քեզ համար դարձել թանկ, դարձել կարևոր: Իսկ այդ թանկ մարդկանց մասին մտածելիս մտածե՞լ ես, թե դու իրենց համար ինչքան կարևոր ես, կամ ընդհանրապես, կարևո՞ր ես, թե՞ չէ: Երևի քեզ համար էլ թանկ մարդիկ մի քանի խմբի են բաժանվում, չէ՞: Կան, չէ՞, մարդիկ, ովքեր չգիտես էլ ինչու, քեզ համար շատ թանկ են, ու դու սիրում ես նրանց, որովհետև սիրում ես: Սիրում ես, ու վերջ: Ու երևի կլինեն մարդիկ, առանց ում դու ուղղակի քեզ չես պատկերացնում, քեզ կիսատ ու միայնակ ես զգում: Ու կան մարդիկ, ովքեր միշտ-միշտ քո մտքում են, ովքեր քո սրտում են, քո աղոթքներում: Ովքեր միշտ քո կողքին են անկախ նրանից՝ հեռու են, թե մոտ: Ու երևի մեկին, կամ մի քանիսին էլ բախտը մի քանի անգամ է ժպտացել, երևի… Նրանք այդ բոլոր խմբերում էլ տեղ ունեն, մեկում՝ քիչ, մեկում՝ շատ, մյուսում՝ ավելի շատ: Բայց երևի մարդ ինչ-որ երկար, երբեմն էլ փորձություններով լի ճանապարհ պիտի անցնի, ու հետո դառնա կարևոր մեկը: Մի օր էլ հանկարծ հասկանում ես, որ այդ մարդը քո մի մասնիկն է, հասկանում ես, որ անգամ քո ամենաանկեղծ ժպիտներն են այդ մարդու համար: Ու մի օր երևի կհիշես ամեն ինչ, ամենասկզբից… Ինքդ քեզ վրա կծիծաղես ասածդ առաջին խոսքերի համար, կհասկանաս, թե ինչպես սառն ու անտարբեր խոսքերը դարձան ամենաջերմը, կհիշես՝ ինչպես ծանոթացաք, ինչպես մտերմացաք, ու կհասկանաս, թե ինչպես առանց այդ կարևորի երևի անգամ չկարողանաս էլ ապրել, կամ գուցե ապրես, բայց ապրածդ կյանքը անգույնից էլ ավելի անգույն լինի: Երևի առանց այդ թանկի այն կարմիրը, կապույտը, դեղինն ու մյուս բոլոր վառ գույները կկորչեն կյանքիցդ, կամ ուղղակի կթաքնվեն սևի ու մոխրագույնի հետևում, երբեմն էլ քեզ կնայեն ու կծիծաղեն վրադ: 

Հըը՜մմ, երևի շատ փիլիսոփայեցի: Եկեք ուղղակի կարևորենք մեր կարևորին, ամուր-ամուր բռնենք նրան ու բաց չթողնենք, պահենք մեզ մոտ: Ու եկեք սիրենք մեր կարևորին, սիրենք ամբողջ հոգով, սիրենք առանց կասկածների ու վերապահումների: Սիրենք անշահախնդիր, առանց ակնկալիքի: Ու եկեք ասենք մեր կարևորին, որ իրեն շատ ենք սիրում ու հիմարի պես չմտածենք, թե նա դրա մասին գիտի:Դե, հենց հիմա, առանց վայրկյան կորցնելու մոտեցիր, կամ զանգիր, կամ գրիր նրան, ասա, որ շա՜տ-շա՜տ ես սիրում…

Հա, ու եթե բախտդ բերել է, ու դու նրան գրկելու հնարավորություն էլ ունես, գնա, խեղդելու աստիճան ամուր գրկիր ու էլ բաց մի թող, որ չգնա: Հա՜-հա՜, բաց մի թող, թե չէ՝ կգնա: Բաց մի թող, որ չգնա…

davit avagyan

Ծովահեն և ֆուտբոլիստ

Ինչպես բոլորը, այնպես էլ ես, ունեցել եմ մանկության շատ երազանքներ: Բայց ես ունեի մի երազանք, որը ավելի շատ էի ցանկանում, որ կատարվի: Հնարավոր է` ասածս արտասովոր թվա, բայց ես միշտ ցանկացել եմ ծովահեն դառնալ: Ինձ դուր էր գալիս ծովը, դուր էր գալիս ծովային արկածները, կախարդական վայրերը: Երևի բոլորն էլ տեսած կլինեն «Կարիբյան ծովի ծովահենները» ֆիլմը: Այդ ֆիլմի պատճառով ես շատ էի սիրում ծովահեններին, մանավանդ Ջեք Ճնճղուկին:

Բացի ֆիլմից կարդացել եմ նաև Էմիլիո Սալգարիի «Սև Ծովահենը», որտեղ Սև ծովահենը երդվեց բնաջնջել «բարեկամ-թշնամու» տոհմը, բայց սիրահարվելով թշնամու դստերը, մոլորության մեջ է ընկնում: Ու սերը հաղթում է ատելությանը, և նա չի սպանում այդ աղջկան:

Խորհուրդ կտամ անպայման նայել ու կարդալ թե ֆիլմը, թե գիրքը:

Ինձ թվում է՝ հարց կառաջանա, թե ինչու այս նյութի վերնագիրը դրեցի «Ծովահեն և ֆուտբոլիստ», չնայած որ դրանք իրար հետ կապ չունեն: Եթե միայն ծովահենի մասին գրեի նյութս, շատ կարճ կլիներ, դրա համար որոշեցի մի փոքր էլ ֆուտբոլի մասին գրել:
Ֆուտբոլիստ դառնալը նույնպես իմ երազանքներից է եղել: Իմ սիրած թիմը Բարսելոնան է: ՊՍԺ – Բարսելոնա (4-0) արտագնա խաղից հետո բոլորը ծաղրում էին Բարսելոնային, հատկապես Ռեալի երկրպագուները: Բայց մենք հավատում էինք, որ հաջորդ խաղում Բարսելոնան կկարողանա հաշվի մեջ առաջ անցնել, չնայած որ համարյա թե հույս չկար: Ես վստահ էի, որ նա կկարողանա կոտրել փարիզյան գրանդի դիմակայությունը և անցնել հաջորդ փուլ… Այդպես էլ եղավ: Գրեթե հույս չկար, բայց կատալոնական ակումբի սաները վերջին 8 րոպեում կարողացան 3 անպատասխան գնդակ ուղարկել ֆրանսիացիների դարպասը և դրանով իսկ ապահովել Չեմպիոնների Լիգայի ¼ եզրափակչի ուղեգիրը: Կատալոնական ակումբի սաներին և երկրպագուներին այս հաղթանակը ամենից շատ հարկավոր էր նրա համար, որ «փակվի շատերի բերանները»:

Ես նաև միասին եմ գրել այս երկու թեմաները, որովհետև երկուսն էլ պայքարելու ձգտում ունեին և կարողացան իրենց նպատակին հասնել: Ես հասկացա, որ եթե ուզում ես նպատակիդ հասնել, պետք է անպայման պայքարես: