Հոգսը

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Ամեն առավոտվա պես նորից արթնացա, տաք ջրով լվացվեցի, ինձ կարգի բերեցի ու վերցրի պայուսակը, որը այնքան էր ծանր, որ երբեմն կատակում եմ, թե մեջը զրահատեխնիկա եմ պահում: Թերևս դա իմ ամենամեծ հոգսն էր թվում այդ պահին:

Առաջին դասը չեմ էլ հիշում ինչ էր, բայց լուսամուտից սկսեցի նայել: Լուսամուտը նայում էր դեպի այն թաղամասը, որտեղ բազմաթիվ տնակներ կային, որոնք ժամանակավոր օթևաններ էին Սպիտակի երկրաշարժից հետո: Այդ տնակներից մեկում ես էլ եմ ապրել: Շատ փոքր եմ եղել այդ ժամանակ, բայց հիշում եմ, որ տունը շատ փոքր էր: Հիմա դպրոցի պատուհանից նայում էի մեր նախկին հարևաններին: Նրանք դեռ այդտեղ էին: Իմ տաք ջրի փոխարեն լվացվում էին բակի աղբյուրի ջրով, որը եթե մի քիչ էլ ցուրտ լիներ, էլ չէր հոսի ու կսառչեր: Մայրը բակում սպիտակեղեն էր փռում:Պարանը լվացքի ծանրությունից թուլացավ: Քամին երբեմն քշում ու տանում էր՝ գցելով աղբյուրի մեջ ու կրկնապատկում տանտիրուհու առանց այդ էր չափազանց շատ հոգսերը:

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Լուսանկարը՝ Մարիետա Բաղդասարյանի

Ու հանկարծ հայտնվեց չարաճճի որդին իր ցեխոտ գնդակով ու ավելի ցեխոտ շորերով: Չնայած չէի լսում, բայց համոզված էի, որ մայրը բարկացավ, բայց երբ որդին գնաց, տիրեց լռություն: Հանկարծ նրա զայրացած աչքերում հայտնվեցին արցունքի կաթիլներ: Մայրիկներն այդպիսին են. զայրանալուց անմիջապես հետո ափսոսում են: Նա նստեց աղբյուրի կողքի փոքրիկ փայտե աթոռին ու ձեռքերի մեջ առավ գլուխը, նայեց տնակին: Նորից նայեց լվացքին: Ցեխոտված լվացքը նորից ստիպված էր տրորել աղբյուրի սառը ջրի տակ:Ու հանկարծ որդին դուրս թռավ տնակից. նորից առնետ էր բռնել:

Զանգը հնչեց: Ավարտվեց առաջին ժամը, ծանր պայուսակս հանեցի դարակից, որ գիրքս հանեմ ու հասկացա, որ ծանր պայուսակը հոգս չէ: Իրոք, ծանր պայուսակը ամենևին հոգս չէ:

Harutyun E. Hovsepyan

Ձմռան մի օր

Ձմեռային մի օր ես և իմ ընկերները քայլում էինք փողոցներով, երբ նկատեցինք մի տարեց մարդու, որը սայթաքել և ընկել էր: Նա չէր կարողանում վեր կենալ: Մենք օգնեցինք նրան վեր կենալ և սկսեցինք զրուցել: Ես նրան հարցրեցի.

-Պապ ջան, բա ինչի՞ ես մենակ դուրս եկել տանից: Բա քո հետ հիմա ո՞վ է մնում, այ, պապ ջան, զանգենք կանչենք:

Նա հայացքը հառեց ներքև և պատասխանեց.

-Ոչ մեկը, բալես, հարևաններ էլ չունեմ: Ունեմ երեք աղջիկ, ովքեր ընտանիքներով գնացել են խոպան՝ աշխատելու:

-Բա ո՞նց ես ապրում, պապ ջան, աղջիկներդ չե՞ն օգնում:

-Աշխատում են, աղջիկներս հազիվ իրենց գլուխն են պահում:

Այս ընթացքում նա նկատեց, որ համարյա հասնում ենք իր տանը:

-Ես, ցանկանալով խոսակցությունն ավարտել լավ նոտայի վրա, նրան ասացի.

-Քեզ լավ պահի, պապ ջան, դու լավ մարդ ես երևում:

-Ես իմ կյանքը քչից-շատից ապրել եմ: Աստված ձեր սրտի չափով ձեզ տա, որ ձեր նման ջահելներ շատ լինեն, էս էրգրի վիճակը կլավանա:

-Ապրես, պապ ջան,- ասացի ես, և մենք հեռացանք:

Բարի ծերուկը մեր հետևից ժպտալով և օրհնելով, մեզ ճանապարհ դրեց: Ցավոք, Սպիտակում մենակ մնացած տարեց մարդիկ քիչ չեն:

Ani Ghulinyan

17-ի ընթերցող լինելու առավելություններից

Մեզ` 17-ի թղթակիցներիս, միշտ ասում են, որ անկեղծ գրենք: Եթե բարբառներ ունենք, մեր նյութերը համեմենք դրանցով, եթե հետաքրքիր մարդիկ կան շրջապատում` հարցազրույց վերցնենք նրանցից: Բայց այսօր այս կայքի մեկ այլ` տեղեկությունը առաջինը իմանալու առավելության մասին եմ ուզում խոսել:
Երեկ Բաղանիսի թղթակիցներից մեկը իր նյութում պատմում էր երեք զինակոչիկների, նրանց հետ կապված իրենց գյուղի գեղեցիկ ավանդույթի, ու զինկոմիսարիատի հետ կապված զավեշտալի դիպվածի մասին: Նյութը կարդացի կեսօրին:
Իսկ երեկոյան, երբ լուրերն էի դիտում, հանդիպեցի նույն Բաղանիսի երեք զինակոչիկների պատմությանը: Տանն էլ բարձր ձայնով, խոսքերս հպարտության կնիքով կնքած հայատարարում էի, որ այս ամենի մասին ես բոլորից մի քանի ժամ շուտ եմ իմացել: Մինչ հեռուստաընկերությունները կգնան, կնկարահանեն, կմշակեն նյութը, հետո էլ համապատասխան ժամին եթեր կտան, բոլոր մարզերում ցրված մեր թղթակիցները մի քանի րոպեում կտեղեկացնեն մեզ կատարված իրադարձությունների մասին:
Դե ինչ, մի զլացեք ու ամեն օր պարտաճանաչ կերպով կարդացեք այս կայքի նյութերը: Չէ որ տեղեկությունը առաջինն իմանալու հաճույքը ամեն օր չի տրվում:

meri antonyan

Ի՞նչ պատահեց մեզ

Ուզում եմ անկեղծ խոսել, թեև անկեղծ գրելու իմ ամեն փորձից մի խառը, անհամ բան է դուրս գալիս։

Մենք, ուզենք-չուզենք, որոշ մարդկանց շատ ենք կարևորում, տոներին անհամբեր սպասում ենք նրանց շնորհավորանքներին ու զանգերին, մենք էլ իրենց ենք պարտաճանաչ կերպով ու լավագույն մաղթանքներով շնորհավորում, ուզում ենք մի երկու նախադասություն շնորհավորանքով մի աշխարհ նվիրել։

Մենք, ուզենք, թե՝ չէ, որոշ մարդկանց նկատմամբ էլ, մեզնից անկախ, մի քիչ անտարբեր ենք գտնվում (ցավոք), մեկ-մեկ մոռանում ենք, կամ էլ՝ ոչ մի կերպ «ժամանակ չենք գտնում» զանգելու կամ գրելու։ Մյուսների շնորհավորելուց էլ զարմանում ենք. էդ մարդուց ամենևին էլ չէինք սպասում:

Մարդիկ կան, ում ծանոթանում ենք, թվում է, թե մտերմանում, հետո որևէ ծրագրի կամ ճամբարի ավարտից հետո գնում ենք տուն, գուցե մի երկու օր էլ իրենց հետ ինչ-որ կերպ շփվում, ու ինչ-որ պահից զգում ենք, որ մեր չաթում իրար հետևից մենակ շնորհավորանքներ են գրվում։  Հետո մի տարի էլ նկատում ենք, որ էս անգամ մեզ չնկատեցին էլ, ու մեր սրտերը շատ են ցավում. աչքներիս առաջ «մոտիկները ձեռքներիցս գնում են»:

Ցավում ենք, բայց մենք էդ սառնության դեմ գրպաններումս կրակ չունենք։ Իրենց «կորստով» մենք տխրում ենք, իրենք գուցե չեն էլ նկատում…

Մարդիկ էլ կան, որ էլի ծանոթանում ենք, մտերմանում, բաժանումից հետո հեռակա կարգով էլի շփվում, ու թեև ինչ-որ պահից սկսած մեր խոսակցությունների հաճախականությունը պակասում է, բայց մենք իրար միշտ մտերիմ ենք համարում, ամեն հարմար առիթի իրար ենք հիշում։ Եթե նույնիսկ շատ երկար ժամանակ կապն ընդհատվում է, մենք էլի նույնն ենք մնում, ու պատահական ամեն հանդիպման ու զրույցի ընթացքում վերագտնում ենք մեզ պակասող հարազատությունը: Զգում ենք, որ թեև կարծում էինք, որ մեր հարազատն արդեն էլ մերը չէ, բայց իր համար գոնե էդ արհեստական հեռացումը նշանակություն չունի, ինքն ինչքան էլ փոխվի, մեզ համար էլի առաջվանն է մնալու։ Խառը ժամանակներին ափսոսում ենք էսպիսի մարդկանցից աստիճանաբար հեռանալու համար, ցավում ենք՝ «օտարացումը» նկատելով:

Ցավում ենք, բայց գոնե գիտենք, որ դրա դեմ մի զանգ, մի հաղորդագրություն կամ մի հանդիպում ունենք, գիտենք, որ մի խոսակցության ընթացքում հետ կբերենք մեր շփման ամբողջ ջերմությունը։ Էս մարդկանց կարոտած ձայնը լսելով մենք երջանկանում ենք…

Մենք այդպիսին ենք, ուզենք, թե՝ չէ։ Ու թե կա մեկը, որ երբեք չի զգացել էս ամեն ինչը, թող ձեռք բարձրացնի, ես իրենից անտարբերություն եմ ուզում սովորել։

Երևի սկզբում պիտի ասեի. մի կես ամիս առաջ Նոր տարի, երեկ էլ՝ ծնունդս էր…

marat sirunyan

Մի կտոր բարի

Երբևէ մտածե՞լ եք՝ ինչպի՞սին է լինում բարի մարդը: Այ, հիմա ես ձեզ կծանոթացնեմ հենց այդպիսի շատ բարի, հետաքրքիր, գեղեցիկ ու խելացի մարդու՝ 26-ամյա Լուսինե Ներսիսյանի հետ: Լուսինեն մեկն է, ով շա՜տ-շատ է սիրում երեխաներին, և դա պարզ տեսանելի է դառնում նրա կատարած գործերից: Որպեսզի շատ չբացեմ չակերտները, միանգամից ձեր ուշադրությանը ներկայացնեմ մեր զրույցը:

-Լուսինե, նախ մի փոքր խոսենք քեզնից. կպատմե՞ս քո մանկություն-պատանեկությունից, ուսանողական տարիներից, որտե՞ղ ես սովորել, ի՞նչ մասնագիտություն ունես:

-Մանկապարտեզ 3 օր եմ գնացել, չսիրեցի, դուրս եկա։ Դպրոցս՝ Երևանի «համար 153»-ն է եղել: Այն ժամանակ անուն չուներ, մեր ավարտելուց հետո միայն անուն ստացավ, և որ ամենակարևորն է, նոր կաթսայատուն կառուցեցին: Ամենացավոտ կողմս է՝ ցուրտ տանել չեմ կարողանում, իսկ մեր դպրոցական տարիներին էնքան ցուրտ էր, որ միշտ բողոքում էինք: Դասղեկն այնքան էր ասել՝ վազեք, որ տաքանաք, մի օր դասարանով վեր կացանք ու սկսեցինք դասի ժամանակ վազել…,- լավ կամ վատ սովորելու մասին չի խոսում, ժպտում է ու ասում,- ատեստատս կարմիր էր, երևի սովորել եմ, էլի…
Մանկությանս լույս ու մութ տարիները չեմ հիշում, դրա ժամանակը չեմ ունեցել. կամ գյուղում էի՝ մայրական տանը, կամ էլ մեր 5 երեխաների հետ…

-Իսկ ի՞նչ մասնագիտություն ունես, ինչո՞վ ես զբաղվում հիմա:

-Սովորել եմ ԵՊՀ-ի, մաթեմաթիկայի ֆակուլտետում: Հիմա էլ ես եմ ուսուցիչ: Իմ մասնագիտությամբ աշխատում եմ «Մխիթար Սեբաստացի Կրթահամալիր»-ում: Հիմա զարմանում եմ, որ երեխաներն ասում են՝ ո՞նց կարող ենք սիրով դասի գնալ: Ախր, եթե սիրով չէ, ապա էլ ինչպե՞ս կարելի է անել: Եթե մի բան սիրով չես անում, ապա կարծում եմ՝ ավելի լավ է չանես: Մեր մայրը, երբ առավոտյան ասում էր՝ չնախաճաշեք՝ դասի չեք գնա, մեր սիրտը կանգնում էր, ու չեմ պատկերացնում, թե ինչը կարող է լինել պատճառ, որ սովորողը դասի չգնա: Այն ժամանակ մեր ծնողներն ինչքան էլ աշխատեին կամ լավ վաստակեին, միևնույնն է, այդ տարիները դժվար տարիներ էին, ու մենք գիտեինք, որ եթե սովորենք՝ համ մեզ կօգնենք, համ մեր ընտանիքին, և դեռ ավելիի մասին էինք մտածում:

-Իսկ աշխատելով կրթական ոլորտում, ի՞նչ թերություններ կարող ես մատնացույց անել:

-Այս պահին չեմ կարող կոնկրետ ասել, թե ինձ համար ինչն այնպես չէ, բայց եթե կարողանայի, հավանաբար 10-ամյա համակարգը հետ կբերեի: Ինձ թվում է, որ 10 տարին մեզ լրիվ բավական է:

-Միայն դա՞:

-Այս պահին դա եկավ մտքիս… Վերջերս բողոքական բնավորությունս անցել է. երևի մեծացել եմ,- կատակում է նա,- փոխարենը կարող եմ ասել, որ սերունդը լավն է, ճիշտ նախորդների նման, բայց իրենց հնարավորություններն ավելի շատ է…

-Այսինքն՝ դու վստա՞հ ես, որ մենք ունենք հուսալի սերունդ, ով մեր հայրենիքը կտանի դեպի պայծառ ապագա: Եվ իրականում մեծերը սխալվո՞ւմ են, երբ ասում են. «Նոր սերունդը «փչացել» է»:

-Տես, միշտ էլ նախորդ սերունդը դժգոհում է նորերից։ Նկատել եմ, որ մեծերը մոռանում են իրենց այդ տարիքը ու միանգամից փոքրերին մեծ ու խելացի մարդու հետ են համեմատում: Դե, պարզ է՝ էդ դեպքում նման ձևով կարտահայտվեն: Բայց ես մեր սերնդին էլ, նորին էլ ու դեռ եկողներին էլ հավատում եմ: Մենք լավն ենք: Մի ժամանակ ասում էի՝ մենք լավն ենք, ընկերներս մեղադրում էին ու հակառակվում: Անցած տարվա ապրիլյան դեպքերից հետո միանգամից բոլորը սկսեցին հասկանալ, որ մենք լա՜վն ենք։ Անկեղծ լինեմ, ես դրանից չեմ ուրախացել. ցավոտ է, որ վերջապես այդ կարծիքին եկան այդքան կյանքերի գնով,-տխրում է, հետո նորից հպարտանում,-Մենք հաստատ լավն ենք, բայց մի թերություն ունենք՝ հարմարվող ենք ու դիմացկուն։ Զարմանում եմ՝ ինչ ասես գլխներին խաղացել են մեր ազգի, էլի կանք ու էլի նույն կերպ, բայց էս նորե՜րը… Վա՜յ, մի քիչ ավելի պահանջող են: Սեփականատեր են,-ժպտում է ու ավելացնում,-Լավ է:

-Ես գիտեմ նաև, որ դու զբաղվում ես բարեգործական աշխատանքներով, ու առավելապես մանուկներին օգնելով: Մի փոքր կպատմե՞ս քո բարեգործական գործունեության մասին:

-Ես չեմ օգնում. ես մենակ ոչինչ չեմ կարող անել: Մենք ենք օգնում: Մեր թիմը, ու ոչ միայն մեր թիմը։ Այսօր ՀՀ-ում մի մեծ թիմ է ստեղծվում՝ աստիճանաբար, իրար ձայն տալով, ձեռք տալով, օգնում ենք։ Եթե նկատել ես՝ խնդիրը հենց առաջանում է, անմիջապես երիտասարդներն արձագանքում են, արագ հավաքվում ու լուծում են տալիս: Դա թիմային աշխատանք է, մեծ ու փոքր կազմակերպությունների, խմբավորումների աշխատանք է:
Ես օրինակ՝ «Օգնենք հայ մանուկներին» բարեգործական ՀԿ-ի ղեկավար կազմի անդամներից եմ։ Օգնում ենք՝ ինչով կարողանում ենք։ Սովորաբար համերգներ ենք կազմակերպում, ստացված հասույթը փոխանցում որևէ փոքրիկի, ով անհապաղ բուժման կարիք ունի՝ ՀՀ-ում, կամ ՀՀ սահմաններից դուրս: Մեզ վստահող մարդկանց մի խումբ ունենք, ովքեր սիրով ու անհամբեր սպասում են մեր միջոցառումներին։ Հաճախ իրենք էլ հիշեցնում են, որ տևական ժամանակ այս կամ այն միջոցառումը չենք իրականացրել:

Մեր հայտնիներից էլ շատներն իրենց պատրաստակամությունն են հայտնում օգնելու, պարբերաբար միջոցառումներին մասնակցելու…

-Իսկ վաղո՞ւց է «Օգնենք հայ մանուկներին» ՀԿ-ն գործում Հայաստանում, ինչպե՞ս կարող են ցանկացողները միանալ ձեզ: Կամ ինչպե՞ս կարող են կարիքավոր մարդիկ դիմել ձեզ:

-ՀԿ-ն գործում է արդեն 5 տարուց ավելի: Մեզ հետ թե կամավորները, թե օգնության կարիք ունեցողները կապ կարող են հաստատել համացանցի օգնությամբ, ընդամենը «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցում գտնելով և գրելով «Օգնենք հայ մանուկներին» ՀԿ-ի էջին: 

-Շատ բարի: Այդ գործունեության շրջանակներում դուք տարբեր ոլորտների հետ եք աշխատում՝ առողջապահություն, կրթություն և այլն: Ինչ-որ կերպ ձեզ աջակցո՞ւմ են այդ ոլորտների պատասխանատուները, պաշտոնական կառույցները, կամ պաշտոնատար անձինք:

-Լավ կլիներ, որ աջակցություն լիներ, բայց պաշտոնական կառույցներից աջակցություն չենք ստանում, չենք էլ դիմում, քանի որ վստահություն և հավատ չկա, թե կօգնեն, կամ էլ շատ կձգձգեն: Բայց, ախր, պուճուրը, որ կյանքի կռիվ է տալիս, չի կարող սպասել:

Իսկ ինչ վերաբերվում է սովորական աշխատողներին, իհարկե, եթե դիմում ենք, հնարավորինս փորձում են օգտակար լինել։ Ինչ վերաբերվում է հիվանդություն ունեցող երեխաներին, իրենց բուժող բժիշկների հետ միշտ խորհրդակցում ենք, սիրով ժամանակ են տրամադրում ու խորհրդով ուղղորդում են մեզ՝ ճիշտ օգնություն տրամադրել:

-Իսկ դու հաճախ շփվելով տարբեր մանուկների հետ, ի՞նչ ես կարծում, ի՞նչ է հարկավոր երեխային երջանիկ, ապահով լինելու: Ի՞նչ պետք է տալ փոքրիկին, որպեսզի նա իրեն լիարժեք զգա:

-Դե իրենց միայն սեր ու ջերմություն է պետք և առողջություն։ Մնացածը ծնողներին է պետք, որ կարողանան իրենց երեխաներին ապահովել հնարավորինս բարվոք կյանքով, մեր պուճուրները արժանի են լավ ապրելու։ Երբեմն ծնողները տարվում են առօրյա հոգսերով ու, հացի խնդիրը լուծելուց հետո, հաճախ էլ ուժ ու ժամանակ չեն գտնում երեխաների համար։ Մեր ծնողները, օրինակ, մեզ հետ խաղում էին, մեզ համար կարդում էին…

-Իսկ կա՞ մի երազանք, որը հաճախ է կրկնվում, երբ լսում եք տարբեր փոքրիկների երազանքները:

-Իրենց երազանքները իրենց պես տարբեր ու գունավոր են: Դե, հիվանդ երեխաները սովորաբար երազում են առողջ լինել, էլ հիվանդանոց չգնալ, դեղեր չխմել: Կան երեխաներ, ովքեր չեն էլ գիտակցում իրենց վիճակի լրջությունը. դեռ շատ փոքր են, իրենք երազում են ապագայի մասին…,-ժպտում է, բայց հուզմունքով,-Մեկն ուզում է պարուհի դառնալ, մյուսը՝ երգչուհի, ու էդպես շարունակ…

-Կարելի՞ է իմանալ՝ դու ի՞նչ երազանք ունես:

-Անձնական չեն… Անձնական ցանկություններս իրագործելի են, ամեն դեպքում ես էդպես եմ կարծում: Ես էլ ուժեղ եմ բոլորիդ պես:
Թող բոլոր մանուկներն առողջ ու ապահով լինեն, բարեգործական ՀԿ-ների փոխարեն էլ ուղղակի երիտասարդական խմբեր հավաքվեն, երգեն, պարեն, զվարճանան, իրարից սովորեն ու սովորեցնեն…

Հայաստանի քաղաքները. Սպիտակ, Լոռու մարզ

Anahit Ghazakhetsyan

Հեյ, ամեն ինչ կարգի՞ն է

Ես հաստատ որոշել եմ, չէ, հաստատ, քնելիս որոշել էի ու առավոտյան հիշում էի՝ գալու եմ տուն, գործերս անեմ, գրքերս դասավորեմ, սենյակս հավաքեմ ու գրեմ: Հիշում եմ, հաստատ է: Նույնիսկ բլոկնոտս բացեցի ու տեսա՝ առավոտը գրառումներ եմ արել, որ աչքովս ընկնի անընդհատ: Հեռախոսիս նոթերը նայեցի՝ էլի նույն տեքստով ինչ-որ բան:
«Հեյ, քանի որ առանձին նամակ չեմ գրում, ուրեմն, չեմ կարողանա Ֆլոյդի “Wish you were here”-ն թողնեմ էստեղ, բայց հուսամ՝ դժվար չի լինի միացնելը: Կարիք չկա երգի վերնագրի հետ քեզ ասոցացնել. ոչ մի բան չեմ զգում, հանգիստ եղիր: Կարող ես Ֆլոյդից ցանկացած բան միացնել, ասենք՝ “Dogs”-ը կամ ”Another brick in the wall”: Դու պարզապես իմ ուղեղում համատեղվել ես արդեն Ֆլոյդի հետ:
Վանաձորում չափից դուրս ցուրտ է, սառը, անօգնական: Ավելի շատ մրսում եմ, որովհետև մոտակա ժամանակներս մի շարք մարդկանց գրկելու հնարավորություն չեմ ունենա: Դու մրսո՞ւմ ես: Շարֆ գցիր անպայման ու թեյի մասին էլ չմոռանաս: Քեզ մոտ երևի ավելի ցուրտ է, ու ոչ միայն արտաքին ջերմաստիճանի հետ կապված:
Ցերեկը ցերեկ է, գիշերը՝ գիշեր:
Այ, էդքան սովորական է ամեն ինչ:
Էսօր մտածել եմ, որ որոշ ժամանակ առաջ ծառ էի, բայց էդ լրիվ ուրիշ պատմություն է, ու էդ երբեք չեմ պատմի, կներես: Կամ էլ՝ չներես: Քո խնդիրն է:

Երկու օր առաջ ամառային ուսապարկիս գրպանից նամակ գտա. իրական, անկեղծ, չընտրված բառերով խոստովանություն: Հիմա չգիտեմ, երևի ինչ-որ աղբամանում է, ու առանց երևի-ի էդ աղբամանը ինձ հեչ չի հետաքրքրում:
Կարծում էի՝ շատ պատմելու բան ունեմ… Չէ, լավ, թողնենք սա:
Եթե Ֆլոյդենց երգն ավարտվեց, Համասյանի “Leaving Paris”-ը միացրու: Ու բարձրաձայն պատասխանիր հարցիս՝ մոտդ ամեն ինչ կարգի՞ն է:

Ասա՝ հա, չէ, երևի, եսիմ, չեմ ուզում խոսել, քո ինչ գործ: Ասա՝ երկար պատմություն է, ես էլ կասեմ, որ սովորական է, կլսեմ, դե, ոնց որ միշտ:
Մի ֆիլմ խորհուրդ կտա՞ս:
Չէ, դրա մասին արի չհիշենք, խոսելու հավես չկա:
Շատ ես հոգնա՞ծ:
Համ էլ, երեկոյան տուն գալիս Արեգ Նազարյան էի լսում:
Դե լավ, ես էլ, բարի գիշեր: Կխոսենք»:

Չէ, ես հաստատ որոշել էի գրել: Ես խոստացել էի գրել:

Գնացի ակ վառելու

Լուսանկարը` Հովիկ Վանյանի

Դեռ հնուց, մեր գյուղում` Դսեղում, մի սովորություն կա, երբ Նոր տարվա գիշերը` թաղով գնում են «ակ վառելու»: Հայրիկիս ասում է, որ իրենց ժամանակ էլ է այդ սովորությունը եղել:
Բայց մինչև «ակ վառելու օրը» պետք է անվադողեր հավաքել, չէ° : Սեպտեմբերից սկսած, սկսում են ավտոմեքենաների հին ու մաշված անվադողեր հավաքել ամբողջ գյուղից, և ոչ միայն: Ինձ համար վառ օրինակ է փոքր եղբայրս, ով շատ է սիրում այդ սովորությունը, ու լինում են դեպքեր, երբ նույնիսկ մեզնից թաքուն է գնում հավաքելու: Այս գործընթացը տևում է մինչև դեկտեմբերի վերջին օրերը, ու պետք է գոնե 50 հատ հավաքված լինի:

Ակ վառելու տեղը կոչվում է Կվհանք: Տեղը շատ բարձր է, ու այնտեղից երևում է մեր ամբողջ գյուղը, ու եթե ամպամած օր չլինի, կարելի է տեսնել նաև տասը այլ գյուղեր: Միշտ գյուղի ուրիշ թաղեր նախանձով են նայել մեր ակ վառելու տեղին: Քանի որ տեղանքը բարձր է ու հեռու, անվադողերը պետք է ինչ-որ կերպ հասցնել տեղ: Դե’, այդ ժամանակ էլ օգնության են գալիս բեռնատար ավտոմեքենաները: Դեկտեմբերի 31-ին անվադողերը բարձում են մեքենան և ուղարկում Կվհանք` դատարկելու: Հետո բոլորը հավաքվում են իրենց վերցրած ուտելիքներով ու բարձրանում վերև:

Դե, անկեղծ ասած, ես չէի սիրում այս սովորությունը, բայց այս տարի եղբայրս շատ համոզեց, ու որոշեցի գնալ: Մինչ հասանք տեղ, շատ էինք հոգնել: Արդեն անվադողերն այնտեղ էին, մնում էր վառել: Դժվարը սկզբից վառելն էր, հետո շատ հեշտ էր վառվում: Քիչ հետո արդեն լսվում էր կրակի ճտճտոցը, իսկ մենք մի քիչ հեռու փայտով էինք կրակ վառել, որպեսզի մրոտ չլինենք, և’ տաք ‘մնանք, և’ խորոված անենք: Կրակը շատ գեղեցիկ էր ու հաճելի տաքություն էր հաղորդում: Նաև շատ գեղեցիկ էր գյուղը գիշերով, հատկապես, երբ նայում էինք կրակի միջով, ու տեսնում, թե ինչպես են հրավառություն անում, իսկ մենք դրանից բարձր էինք գտնվում:

Լուսանկարը` Հովիկ Վանյանի

Լուսանկարը` Հովիկ Վանյանի

Մոտավորապես երկու ժամ մնացի ու որոշեցի իջնել, որովհետև արդեն տեսա, թե ինչ էր նշանակում «ակ վառել»: Մտնելով տուն, ծնողներիս պատմեցի, թե եղբայրս ինչ էր տեսնում դրա մեջ, և ինչու է ամեն տարի ամիսներ առաջ նախապատրաստվում այդ օրվան:

Ani Ghulinyan

Նպատակ և խնդիրներ

Երեք տարի անց ես պիտի ընդունվեմ բուհ: Դեռ չեմ որոշել, թե ինչ մասնագիտությամբ, բայց հաստատ ընդունվելու եմ:
Քանի որ իմ ուզած բաժինները մեր մարզկենտրոնում` Վանաձորում, չկան, պիտի սովորեմ Երևանում: Երևանը հեռու է իմ գյուղից՝ Դսեղից, չեմ կարող գնալ-գալ, դրա համար ստիպված եմ այնտեղ վարձով մնալ: Դրան գումարած բարձր ուսման վարձը:
Ծնողներիս հոգսը թեթևացնելու համար դեռևս իններորդ դասարանում ես իմ առաջ նպատակ դրեցի համալսարան ընդունվել անվճար:
Վերջերս մեր դպրոցի բանավեճի ակումբը քննարկում էր կատարում բարձրագույն կրթության վճարովի կամ անվճար լինելու մասին:
Ես այն կարծիքին եմ, որ ուսումը պիտի անվճար լինի, հասանելի բոլորի համար: Անկախ վճարովի լինել-չլինելուց, նրանք, ովքեր ընդունվելու են՝ ընդունվում են, իսկ նրանք, ովքեր ցանկություն ունեն հարստացնելու իրենց գիտելիքները և մասնագիտություն ձեռք բերել, հաճախ հանդիպում են վճարովի կրթության բարձր պատնեշին:
Մինչև իմ չափահաս դառնալը ծնողներս արել են իրենց ուժերի սահմանում և դրանից դուրս ամեն բան, որ ինձ ապահովեն բարեկեցիկ կյանքով:Այժմ գործելու իմ հերթն է. վերադարձնել նրանց տվածի թեկուզ ամենաչնչին մասը, իսկ դրա համար միայն լավ սովորել է պետք ու անել դպրոցում պահանջվածից քիչ ավելին:
Ես միակը չեմ, մեկն եմ այն հազարավոր մարզաբնակներից, որոնք լավ մասնագետ դառնալու հույսով Երևան են գնում: Մինչ ես կսովորեմ, ծնողներս ստիպված կլինեն աշխատել, որպեսզի իմ կրթությունը կիսատ չմնա: Շատ կցանկանայի, որ կրթության ոլորտը այս առումով փոփոխություն կրեր, որ ֆինանսավորվեր մարզերից եկող ուսանողների տրանպորտի և ուսման վարձը, կամ գործեին նախկին ուսանողական հանրակացարանները, կամ գոնե մարզկենտրոնների համալսարաններում լինեին այն բոլոր բաժինները, որոնք կան Երևանի պետական համալսարանում: Սովորելիս անընդհատ չմտածես, որ ստացածդ ամեն գիտելիք, ծնողիդ չարչարանքի գնով ես ստանում:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ամանորը որպես հուշերի վերակենդանացման տոն

…Հին նոր տարվա երեկո է, հաճելի ու ջերմ մթնոլորտ: Ամանորը հրաշալի  առիթ է  մտերիմներով հավաքվելու, պարելու, ուրախանալու, ի վերջո,  միմյանց հետ լավ ժամանակ անցկացնելու։  Իսկ եթե իրար գլուխ են հավաքվում ընկերները, բարեկամները, մտերիմները, անխուսափելի է դառնում  հուշերի վերակենդանացումը։

Նստած լսում ենք մորս ու հորեղբորս  հետաքրքիր  հիշողությունները.

-Մարգուշ, հիշո՞ւմ ես ջրելոցուն, ո՞նց քեզ  մի անգամ ջրեցի։

-Հա, ոնց չեմ հիշում։ Էս Վահանը վեդրոն ձեռին ընգել ա հետևիցս, ուզում ա ջրի։ Ասի՝ ուր գնամ, որ ինձ չջրի: Որ մեր տուն գնայի՝ պետք ա ջրեր: Գնացի սկեսուրանցս դոմիկ մտա (Հիշեցնեմ, որ մորս ու հորս ընտանիքները ապրել են նույն բակում, և ավելացնեմ, որ  հորս զարմիկներն ու զարմուհիները հաճախ են եկել իրենց եղբոր տուն, և այդ պատճառով մորս ու հորս բարեկամների մեջ մտերմություն է եղել), մտածեցի, որ հոքիրից կվախենա՝ չի ջրի։ Էն էլ ի՞նչ վախենալ: Եկավ ու  սիրուն էդ ջուրը լցրեց գլխիս։ Սաղ ջուր էր եղել։ Հետո սկեսուրս եկավ ջղայնացավ (ծիծաղում ենք)։

-Մենք էլ մենակ պերերիվից պերերիվ էինք էլի հանգիստ մնում, երբ հոքիրը գալիս էր։ Արմանն էլ կար, չէ՞, էդ ջրելոցուն,- հարցնում է հորեղբայրս։

-Հա։

-Էն ժամանակ շատ էինք գալիս մնում,- ասում է հորեղբայրս։

-Աննա, մոտիկ արի՝ միրգ կեր, Վահան, միրգ կեր,- ասում է մայրս,- Լիլ, մի հատ քրոջդ հաց ու երշիկ տու, էլի։

-Ան ,Դար, էս քեզ հացը, էն էլ երշիկը,- ասում եմ քրոջս՝ հացը փոխանցելով նրան։

Ահա այսպիսի ընտանեկան մթնոլորտ։