Լուսանկարը՝ Սուրեն Կարապետյանի

Եթե դու ուսանող ես, մագիստրոս կամ ուղղակի հետաքրքրասեր երիտասարդ, որին հետաքրքրում է, թե ինչպես կարելի է արտասահամանում կրթություն ստանալ, փորձով փոխանակվել, պահը բաց մի՛ թող, ծանոթացի՛ր ծրագրին:

Նոյեմբերի 9-10-ը Երևանում կայացան Erasmus+ տեղեկատվական օրերը: Եվ ես փորձեցի պարզել ինձ և, հավանաբար, բոլոր ուսանողներին հետաքրքրող հարցերի պատասխանները: Հարցազրույց Erasmus+ ծրագրային պատասխանատու Անի Թորոսյանի հետ:

-Պատմեք, թե ինչպես ստեղծվեց ծրագիրը:

-Erasmus+ ծրագիրը սկսվել է 2014 թվականին, բայց այն նախորդ ծրագրերի շարունակությունն է, որոնք ընթանում էին և՛ Եվրամիության ներսում, և՛ դրանից դուրս: 2014-ին միավորվեցին 7 ծրագրեր և ստեղծվեց Erasmus-ը: Պաշտոնական տվյալներով՝ ծրագիրը կշարունակվի մինչև 2020 թվականը կրթության, վերապատրաստման, սպորտի և երիտասարդության ոլորտներում: Հայաստանյան գրասենյակը պատասխանատու է բարձրագույն կրթության հատվածի համար, որն իր մեջ ներառում է շարժունության ծրագրերը, Erasmus Mundus մագիստրոսական ծրագրերը, որոնք, ի դեպ, բաց են աշխարհի բոլոր ուսանողների համար, և Ժան Մոնե գործողությունները, որոնց նպատակը բուհերում դասավանդման նոր մոդուլների ստեղծումն է՝ եվրոպական ուսումնասիրությունների շրջանակում: Ընդհանուր առմամբ՝ ծրագիրը շատ մեծ է և մանրամասները կարող եք գտնել մեր կայքում՝ www.erasmusplus.am:

Լուսանկարը՝ Սուրեն Կարապետյանի

-Ի՞նչ է միջազգային կրեդիտային շաժունակությունը:

-Շարժունակության ընթացքում բակալավրի, մագիստրատուրայի կամ ասպիրանտուրայի ուսանողները կարող են դիմել փոխանակման 3-12 ամսով, իրենց մասնագիտությամբ: Փոխանակումը կազմակերպվում է 33 երկրների միջև՝ Եվրամիության 28 անդամ և 5 ոչ ԵՄ երկրներ: Հավաքելով որոշակի կրեդիտներ՝ ուսանողը մասնակցում է մրցույթին, որը կազմակերպում են փոխանակող երկրները, մեր գրասենյակը ոչ մի կապ չունի դրա հետ: Ծրագրի ավարտից հետո ուսանողը վերադառնում է և շարունակում է կրթությունը մայր բուհում:

-Արդյոք կա՞ն որոշակի սահմանափակումներ:

-Բակալավրիատում սովորող ուսանողը կարող է դիմել նվազագույնը երկրորդ կուրսից, իսկ մագիստրոսներն ու ասպիրանտներն ազատ են: Եվ կարևոր է, որ այդ պահին համալսարանը ունենա Erasmus-ով փոխանակման ծրագիր:

Լուսանկարը՝ Սուրեն Կարապետյանի

-Ի՞նչ է պահանջվում ծրագրին դիմելու համար:

-Դիմորդը պետք է ունենա ակադեմիական լավ առաջադիմություն, պետք է տիրապետի անգլերենին: Փաթեթները, որոնք ներկայացվում են, ներառում են հիմնականում ինքնակենսագրություն, մոտիվացիոն նամակ, լրացված դիմում-հայտ: Ամենավերջում հարցազրույցի միջոցով ընտրություն են կայացնում բուհերը, որոնք ազատ են չափանիշները սահմանելու և ընտրության մեջ: Երկրորդ փուլում Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից սահմանվում է կրթաթոշակի չափը:

Լուսանկարը՝ Սուրեն Կարապետյանի

-Ուսանողից պահանջվո՞ւմ են որոշակի ֆինանսական ծախսեր:

-Ծրագրի ընթացքում ուսանողին տրվում է կրթաթոշակ, որն էլ ծածկում է մասնակցի ճամփորդական և կեցության ծախսերը: Եթե դիմորդը սովորում է վճարովի հիմունքներով, ապա նա շարունակում է մուծել վարձավճարը մայր բուհին, իսկ եթե անվճար հիմունքներոով, ապա նրանից ոչ մի ֆինանսական միջոցներ չեն պահանջվում:

-Կպատմե՞ք Erasmus Mundus-ի մասին:

-Այս ծրագիրը նախատեսված է մագիստրոսների համար: Նաև ծրագրի ընթացքում կազմակերպվում է պրակտիկայի փոխանակում: Դիմորդը, անկախ տարիքից, ազգությունից բակալավրի դիպլոմ ունենալու դեպքում կարող է դիմել ծրագրին և, ինչպես նշեցի, այդ պահին համալսարանը պետք է ունենա Erasmus-ի շրջանակներում փոխանակության ծրագիր:

Լուսանկարը՝ Մարինե Նիկողոսյանի

Արդեն ուսումնական տարվա երրորդ ամիսն է։ Երևի զբաղվածությանս պատճառով էր, որ չնկատեցի, թե ինչպես անցան վայրկյաններ թվացող ամիսները։

Համալսարանում ուսումնական առաջին շաբաթը դժվարությամբ հաղթահարեցի, քանի որ դեռ անծանոթ էի համալսարանի կարգուկանոնին, այնտեղ տիրող մթնոլորտին։ Փոքրիկ դպրոցից հետո, որտեղ բոլորս մի ընտանիք էինք և լավ ճանաչում էինք մեկս մյուսին, տեղափոխվելը համալսարան և համակերպվելը այնտեղի մթնոլորտին մի փոքր բարդ էր, սակայն աշխուժությանս և ակտիվությանս շնորհիվ կարողացա հարմարվել։

Սկզբում ծանոթացա համակուրսեցիներիս հետ. նրանց հետ ծանոթանալը և շփվելը երևի թե կյանքիս ամենակարևոր քայլերից մեկն է եղել։ Հետո ծանոթացա ինձ դասավանդող դասախոսների հետ, ի դեպ, նրանք լավագույններից լավագույնն են թե՛ իրենց մասնագիտությամբ՝ որպես դասախոս, և թե՛ իրենց խորհուրդներով՝ որպես ընկեր։

Լուսանկարը՝ Մարինե Նիկողոսյանի

Հետո սկսեցի մասնակցել համալսարանում անցկացվող գրեթե բոլոր ժողովներին և միջոցառումներին։ Համալրեցի ուսանողական խորհրդի անդամների շարքերը։ Որոշ ժամանակ անց, համալսարանից դուրս, որպես կամավոր միացա «ՍՔԱՅ» երիտասարդական ակումբին, ինչը կրկին կյանքիս կարևոր քայլերից էր։ Այնտեղ ևս ձեռք բերեցի խելացի և հավատարիմ ընկերներ։ «ՍՔԱՅ» երիտասարդական ակումբը հնարավորություն է տալիս ակտիվ երիտասարդներին մասնակցել մի շարք միջոցառումների և իրենց օրը դարձնել ավելի հագեցած և լի։

Լուսանկարը՝ Մարինե Նիկողոսյանի

Հոկտեմբեր ամսին ես և մի քանի ակտիվ երիտասարդներ «ՍՔԱՅ» երիտասարդական ակումբի, Գյումրու Երիտասարդական պալատի և «World Vision Հայաստան» բարեգործական կազմակերպության շնորհիվ այցելեցինք Գյումրու Նանսենի անվան երեխաների խնամքի կենտրոն` երեխաներին զվարճացնելու և անակնկալներ մատուցելու համար։ Այնտեղ ապրող շնորհալի երեխաները մեզ համար նույնպես կազմակերպել էին անակնկալներ՝ երգի և պարի տեսքով։ Այդ օրը իմ և մյուս երիտասարդների, ինչպես նաև մեր փոքրիկների համար յուրահատուկ և առանձնակի տեղ կզբաղեցնի մեր հիշողության գրքում՝ որպես անմոռաց օր։ Եվ ես հուսով եմ, որ կգա մի ժամանակ, երբ խնամքի կենտրոնների կարիք այլևս չի լինի։

Լուսանկարը` WWF-Armenia

Նոյեմբերի 1-ն էր, մտանք Հերմոն համայնք (Վայոց Ձորի մարզ, Հայաստան): Պատճառը «Ես ու բնության իմ սիրելի անկյունը» էկո-ճամբարն էր, որի մասին տեղեկացել էի WWF-Armenia ֆեյսբուքյան էջից, լուսանկարչության մրցույթ էր հայտարարվել: Որոշեցի ես էլ մասնակցել, նաև տեղեկացնել ընկերներիս: Մի քանի օր առաջ զանգեցին, ասացին, որ մրցույթի բոլոր մասնակիցները կարող են մասնակցել ճամբարին, որը կլինի նոյեմբերի 1-ից 2-ը: Դե, քանի որ արձակուրդ էր, իսկ ես ոչ մի բան չունեի անելու, որոշեցի մասնակցել:

Լուսանկարը` Իզա Ասծատրյանի

Իրավունք եմ վերապահում ինձ ասելու, որ Հերմոնը գյուղի կոլորիտը պահող համայնքների թոփ տասնյակում է: Հերմոնի բնությունը հրաշալի էր, գյուղի կողքով անցնելիս միայն հիանում էի:

Լուսանկարը` Իզա Ասծատրյանի

Օր 1. Ծանոթացանք օրակարգի, կանոնների հետ, ապա բաժանվեցինք ջոկատների և գնացինք ճաշարան: Ճաշարանում մեր դիմաց նստած աղջիկը՝ Արշալույսը, որը Տաթև համայնքից էր, հետաքրքրված աչքերով պատմում էր.

-Երեխեք, որ անունս Արշալույս ա, իմացել էին, թե տղա եմ, գցել էին Հայկոյենց ու Մհերիկենց սենյակ, հետո ասացին, որ Իզայի հետ եմ, բայց որ գնացի սենյակ, Իզան Տաթևի ու Լիլիթի հետ սենյակներով փոխվել էր:

Լուսանկարը` Իզա Ասծատրյանի

Մի լավ ծիծաղելուց ու ճաշելուց հետո գնացինք կոնֆերանսների դահլիճ, հետաքրքիր խաղի միջոցով ծանոթացանք բոլորի հետ: Ապա տեղեկություն ստացանք ՄԱԿ-ի գրասենյակի մասին, իսկ հետո ծանոթացանք «Կայուն զարգացման» նպատակներին: Տեղեկությունը ստանալուց հետո թիմերով խաղ խաղացինք և գնացինք արշավի: Այս անգամ՝ ուղղությունը դեպի Շատին գյուղ, որտեղ 2008թ.-ից բեզոարյան այծերին և արջերին դիտելու դիտարան է գործում: Պատեհ առիթը բաց չթողեցի, որոշեցի Մելիք Մաթևոսյանից՝ դիտարանի գաղափարի հեղինակից հարցազրույց վերցնել: Ի դեպ, դիտարանը իր տան ներքևի հատվածում է:

-Ե՞րբ է սկսել դիտակետը որպես էկոտուրիզմի գոտի ծառայել:

-2008թ.-ից, տուրիստները շատ են գալիս, այծերին են դիտում, եթե տեսաք՝ առանց հեռադիտակի էլ էին երևում, մի 200 մետր կլինի հեռավորությունը: Արդեն ժամն էլ գիտեմ, դուրս եմ գալիս, նայում: Այծերը բազմացել են, այ, էն մեկը, տեսնո՞ւմ ես, 2 ձագ կողքին…
Մեզ մոտ արջեր էլ են լինում, էն այգուս խաղողը իրենց համար է, էն ծիրանն էլ:

Լուսանկարը` Իզա Ասծատրյանի

-Իսկ չե՞ք վախենում արջին հյուրընկալելիս:

-Չէ, արդեն սովոր եմ: Գիտե՞ս՝ արջը մարդուն բան չի անում, խելոք ա, գալիս ա, ուտում, գնում: Հեսա մի ժամից գալու ա: Մի օր դմփդմփոց եկավ, դուրս եկա, տեսնեմ՝ արջը արդեն «բալկոնում» ա, բայց դե վնաս չի տալի, գյուղացիք էլ են սովոր: Դե, մեզ համար սովորական ա դարձել:

-Իսկ շա՞տ են լրագրողներ գալիս էստեղ, գրում:

-Հա, շատ են գալիս, գրում: Վաղն էլ, հեռուստատեսությունից զանգել են, պայմանավորվել, գալու են նկարեն:

Հետ վերադարձանք, գնացինք ընթրելու, որից հետո էլ անցանք կոնֆերանսների դահլիճ՝ խաղալու: Իսկ երեկոյան մի-մի բաժակ թեյ խմեցինք, ֆիլմ դիտեցինք ու քնեցինք:

Լուսանկարը` WWF-Armenia

Օր 2. Առավոտյան Գոհարի բնական զարթուցիչից արթնացանք: Դեռ աչքներս չբացած՝ դուռը թակեցին, մեր ընկերներն էին: Ճաշարանից հետո գնացինք կոնֆերանսների դահլիճ՝ «Ընձառյուծի և այլ խոշոր կաթնասունների պահպանությունը Հայաստանում» խորագրով դասընթացին, որը ներկայացրեց WWF Հայաստանյան ծրագրերի համակարգող Արսեն Գասպարյանը: Լուսանկարչության մրցույթի բոլոր մասնակիցներն ստացան շնորհակալագրեր, նաև կային 3 հաղթողներ՝ Լիլիթը, Իդան և Գևորգը, որոնք հատուկ նվերներ ստացան: Այնուհետև բոլոր ճամբարականները շնորհակալագրեր և նվերներ ստացան: «Arloopa» ծրագրի միջոցով ընձառյուծի հետ նկարվեցինք և ճանապարհվեցինք «Գնիշիկ» պահպանվող լանդշաֆտի այցելուների կենտրոն:

Լուսանկարը` WWF-Armenia

«Գնիշիկ» պահպանվող լանդշաֆտի այցելուների կենտրոնում մի շարք տեղեկություններ ստացանք, ծանոթացանք այնտեղի գիշերակացի պայմաններին, ապա ուղևորվեցինք Ամաղու, «Գնիշիկ» պահպանվող լանդշաֆտ, ֆոտոթակարդներ տեղադրեցինք, ծանոթացանք GPS սարքին, սովորեցինք դրանից օգտվել, հեռադիտակով նայեցինք բեզոարյան այծերին և վերադարձանք ճաշելու, որից հետո ճանապարհվեցինք մեր համայնքներ:
Այսպիսով, ճամբարն ավարտվեց:

Լուսանկարը` WWF-Armenia

Ճամբարի շրջանակներում մի շարք ընկերներ ձեռք բերեցինք, ֆեյսբուքով ընկերացանք, իսկ հիմա շարունակում ենք շփվել միմյանց հետ: Շնորհակալ ենք WWF-Armenia-ին նման հնարավորույթուն ընձեռելու համար:

Լուսանկարը՝ Թինա Մաքոյանի

Երբևէ զգացե՞լ եք անտառային լռության ուղեկցությամբ խորհելու, կամ էլ ծովի ալիքների խշշոցից ննջել ու սիրուն երազներ տեսնելու հաճույքը: Դա անբացատրելի է, ինչպես ասել է վան Գոգը՝ դա ոչ ուրախ է, և ոչ էլ տխուր. դա հիասքանչ է:

Ընտանիքիս հետ մեկնել էի հանգստանալու: Ստիպված էի մի ահագին խորդուբորդ բարձունք հաղթահարել՝  ծովին հասնելու համար, մի էդքան էլ՝ մեր «ճամբարը» հետ վերադառնալու: Առաջին օրը շատ լողացի ու մրսեցի, գիշերեցի փայտե փոքրիկ տնակում, իսկ հաջորդ օրն արդեն ջերմում էի: Տաք-տաք հագնված նստել էի անտառում՝ մի բարձր տեղ, ու հիանում էի ներքևում ծփացող ծովի ալիքներով, ծիտիկների դայլայլով, երբ մի մարդ մոտեցավ՝ ձեռքին մի գիրք: Ասաց, որ գիրքը գտել է անտառում: Իր հետ տանել չի ուզում, անտառում ընկած թողնել՝ նույնպես, գուցե ե՞ս վերցնեմ, կամ էլ մեկ ուրիշին նվիրեմ: Ես հաճույքով վերցրի գիրքը, շնորհակալություն հայտնեցի ու գնացի:

Նայեցի՝ վրան գրված էր «Мастера фэнтези», «Джонатан Уайтли», «Лабиринт Теней»: Վրան էլ ինչ-որ ծերուկ է նկարված՝ դեղին թուրը ձեռքին, շրջապատված ինչ-որ չարքերով:

-Մամ, տես՝ գիրք եմ գտել:

-Ի՞նչ գիրք: Որտեղի՞ց:

-Մի մարդ մոտեցավ,- ու պատմեցի՝ ինչ որ եղել էր:

-Վերցնելո՞ւ ես: Կեղտոտ գիրք ա: Սկի քո գրքերը չես կարում վերջացնես, էդքան էլ բերեցիր հետդ Հայաստանից:

Առանց մի բառ ասելու՝ նորից վերադարձա հին տեղս: Հարմար տեղավորվեցի ու սկսեցի կարդալ: Ներքևում ծովն է՝ ծփացող ալիքներով, վերևում՝ ծիտիկները՝ իրենց դայլայլով, ու ես էս ամեն ինչի ներքո խորասուզվել եմ գրքի մեջ:

Լուսանկարը՝ Թինա Մաքոյանի

«Ինչ լավ էր՝ էդ մարդուն հանդիպեցի: Ես էլ չֆայմեցի հետս գիրք բերեմ, ուրիշ զբաղմունք էլ չկա, մինչև իրիկուն էստեղ ենք»:

Բայց մի րոպե. էս ի՞նչ խշխշոց է, չեմ հասկանում: Նայում եմ շուրջս՝ ոչ մի շարժվող առարկա չկա: Նորից սկսում եմ կարդալ: Նորից խշխշոց: Ախ, հա՜, իհարկե, էս շունը կորել է անտառում, տերերն էլ վաղուց գնացել են: Թփերի միջից մի հսկայական սև շուն դուրս եկավ ու նստեց ուղիղ կողքիս: Սկսեցի շոյել գլուխը: Կարծես թե դուր եկավ: Էլ ի՞նչ է պետք կատարյալ երջանկության համար: Հավատարիմ ընկերն էր պակասում՝ դա էլ ավելացավ: Ամեն ինչ այնպես է, ինչպես որ պետք է:

Լուսանկարը՝ Սյուզաննա Խառատյանի

Սեպտեմբերի 15-19-ը Շիրակի մարզի Թորոսգյուղ համայնքում տեղի ունեցավ «Rural emPOWER. երիտասարդների մասնակցությունը որոշումների կայացմանը» դասընթացը: Եթե հիշում եք իմ ու Ստելլայի նյութը, մենք պատմել ենք, որ պետք է համայնք վերադառնայինք ու ինքներս կազմակերպեինք դասընթաց «Առաջնորդություն, հաղորդակցություն» թեմայով: Օրն ու ժամը որոշված էր, խումբը՝ հավաքված: Որքան մոտենում էր օրը, այնքան հուզմունքն ավելի էր շատանում: Կարծում եմ, բնական է, քանի որ առաջին անգամ էր, երբ պետք է դասընթաց վարեինք, ինքներս պետք է որոշեինք, թե ինչպես անցկացնենք այն, ինչ վարժություններ կատարենք սեմինարի ընթացքում և այլն: Խառնվել էինք, շփոթվել, չգիտեինք՝ ինչից կարելի է սկսել:

Լուսանկարը՝ Սյուզաննա Խառատյանի

Օրը եկավ, մասնակիցները հավաքվեցին: Ես ու Ստելլան աչքերով ինչ-որ բան էինք փորձում անընդհատ իրար բացատրել: Բայց, ի զարմանս մեզ, մի քանի րոպե հետո անցան այդ հուզմունքը, վախը: Այնպիսի տպավորություն էր, կարծես ամեն օր այդ գործով ենք զբաղվել: Խոսեցինք առաջնորդության ու հաղորդակցության մասին: Գործնական տարբեր աշխատանքներ կատարեցինք, որպեսզի մասնակիցներն ավելի ամրապնդեն այն, ինչի մասին խոսվել էր: Նրանք արդեն հստակ գիտակցեցին, թե ինչպես կարող են մասնակցել որոշումների կայացմանը: