Արդեն բավական ժամանակ է, ինչ չեմ կարողանում նյութեր ուղարկել 17․am-ին։ Երբ ամեն անգամ մտածում եմ գրելու մասին, ինչ-որ մի բան խանգարում է։

Ամեն անգամ քնելուց մտածում եմ վաղվա մասին, ու երևի այս օրերի ընթացքում չի եղել մի այնպիսի օր, որ չմտածեմ գրելու մասին։ Հա, ճիշտ է, ես չեմ սիրում գրել, բայց մտածե՞լ։ Ինչպե՞ս կարելի է չսիրել «մտածել» ասվածը։ Հը՞։

Միշտ մտածում եմ, որ երբ առավոտյան արթնանամ՝ մի խորիմաստ ու հավես նյութ կգրեմ։ Չգիտեմ, է՜։ Առավոտ արթնանալուն պես փորձում եմ գրել այն ամենը, ինչ մտածում էի նախորդ գիշեր։ Մտածել ամեն ինչի մասին ու այդ ամենը միացնել իրար։

Երբ դեռ չես հասցրել մի բան գրել, տան մեծերը սկսում են քեզ գործի դնել, այդ ամենից հետո դասեր, իսկ երբ այդ բոլորը վերջացնում ես ու բոլորից թաքուն փորձում ես գրել… Ի՞նչ գրել։ Արդեն բոլոր մտքերը ցրվեցին։ Վերցնել թուղթը և գրիչը: Ես չեմ կարողանում, ու գիտե՞ք ինչու, որովհետև ես չեմ սիրում գրել , չեմ սիրում մտածածս թղթին հանձնել։ Բայց այսօր որոշեցի ինչ մտածում եմ ասել․ ասել այն ամենը, ինչ արդեն ներկայացրեցի: Որտեղի՞ց պետք է սկսել, կամ որտեղ վերջացնել։

Հա, ճիշտ եմ ասում, այս օրերին շատ գաղափարներ եմ ունեցել, բայց երբ թուղթը և գրիչը վերցրել եմ ձեռքս, ամեն ինչ հօդս է ցնդել։ Ախր, ես գիտեի, թե ինչ կարելի էր գրել, բայց մտածում էի, որ բոլորն էլ գրում են, նյութի պակաս չկա 17-ում, կհասցնեմ, հետո տեսնում էի, որ ուրիշներն արդեն այդ մասին գրել են, այդ իսկ պատճառով սպասում էի մեկ այլ թեմայի։

Վերջ, սպասելն ինձ շատ խանգարեց: Այսուհետ չեմ սպասելու, գրելու եմ հաճախ, գրելու եմ առօրյա կյանքի, ինձ հուզող խնդիրների, նորությունների, ինձ շրջապատող մարդկանց մասին։

-Նել, Նել, նայի տես` ինչ եմ ցույց տալիս,- ասում է քույրս ու հեռախոսը պարզում ինձանից մոտ 3 մ հեռավորության վրա: Ես աչքերս հնարավորինս նեղացնում եմ ու սկսում կկոցել՝ ինձ պահի տակ շեղաչք զգալով, իսկ քույրս հերթական անգամ ծիծաղում է և ասում.

-Լավ, կներես, մոռացել էի, որ «քոռ» ես:

Աչքերս նորից նեղացնում եմ, այս անգամ ջղային հայացք ընդունելու համար, և ուզում պատասխան հարված ուղարկել, երբ Կարինեն առաջ ընկնելով ասում է.

-Քոռը դու ես, ես կարճատես եմ:

Քանի որ կարճատեսությունը հիմա, մեղմ ասած, տարածված հիվանդություն է, համոզված եմ, որ նման իրավիճակում միայն ես չէ, որ հայտնվել եմ, բայց համարձակվում եմ ասել, որ մենք՝ կարճատեսներս, առավելություն ունենք: Դե մենք ակնոցով կարող ենք տեսնել «նորմալ աշխարհը», իսկ այ, դուք, «կարճատեսների աշխարհը» չեք կարող տեսնել նույնիսկ ակնոցով… Դե այդպիսի ակնոց չկա էլ: Ուզու՞մ ես մի քիչ պատմեմ մեր աշխարհի մասին: Մեր աշխարհում լուսինն ու աստղերը ավելի մեծ են… Մեր աշխարհում նույնիսկ դեմքերն են ավելի գեղեցիկ: Մեր աշխարհում գիշերային լույսերը այնքան… Ընդհանուր են… Չեմ կարող բացատրել, բայց գիշերային Երևանը ավելի գիշերային է:

Մեր աշխարհում մենք շշուկով չենք կարող խոսել… Դե առանց ակնոց չենք լսում, դրա համար քննության մտնելիս անպայման ակնոց ենք դնում: Ի դեպ, կարճատեսները գիրք կարող են կարդալ առանց ակնոցի, ու ընդհանրապես, մենք միայն հեռուն չենք լավ տեսնում, պարտադիր չի ամեն անգամ ասել. «Էս առանց ակնոց տեսնո՞ւմ ես»:

Հա, որ անձրև է գալիս, ու ակնոցի վրա կաթիլներ են ընկնում, դա միշտ չի, որ նյարդայնացնող է: Պատկերացրեք՝ ֆոտո եք անում, ու հետևի պլանում լույսեր կան գունավոր… Սենց մի տեսակ գունավոր գնդիկներ… Մենք այ, էդպես ենք տեսնում լույսերը… Հավես է: Այ, մեզ գոլորշին է նեղություն պատճառում, երբ նույնիսկ ցուրտ եղանակին քո շնչից ակնոցներդ դառնում են գոլորշապատ, ու իրոք դառնում ես «քոռ»:

Ինչևէ, այքանը ասացի ինքս ինձ արդարացնելու համար, պահպանեք ձեր աչքերի տեսողությունը… Գնամ գործնագործ խաղալու. «Ուժեղ խփել չկա, ակնոցներով եմ…»:

Անձրևներից ամենաօգտավետը, թերևս, ամռան անձրևներն են, երբ հողը, ճաքճքած հայացքը երկնքին հառած, սպասում է կենարար ջրին՝ իր զավակների փարթամությունը, հաճախ նաև կյանքը փրկելու համար: Բայց ամենագեղեցիկ անձրևները գարնանն են գալիս: Նրանց ավետաբերը քամին է  կամ ամպրոպի հեռավոր ձայնը, և կարելի է աչքով տեսնել անձրևի վազքը, իհա՛րկե, տեսնել, թե ինչպես են կաթիլները սրընթաց արշավանքով գրավում ողջ տեսանելի աշխարհը, իսկ նվագախուբը ամպրոպի ձայնով թնդացնում ու ոգևորում է իր զինվորներին: Երկնքը պատռվում է խաչվող բազմաթիվ անձև սրերից, լույսը՝ կուրացնում, իսկ աղմուկը գալիս է լրացնելու տպավորության կատարելությունը: Ճակատամարտի նմանվող այս անձրևները երկար չեն տևում, իսկ վերջում օդը լցվում է օզոնի թավշյա բույրով, երկինքը՝ պսակվում հաղթանակի ծիածանակերպ կամարով, և ներկայացումն ավարտվում է:

Հանդիսատեսը մտածում է՝ ինչու այդ գարնանային անձրևներից  մարդու սրտում էլ չի գալիս, որպեսզի պայքարի դուրս գան լավ ու վատ արարքները, մեղքերը, սխալները, հիշողությունները, թնդյունով ու աղմուկով պատերազմեն, նրանց բախումից ճեղքվի հոգին, իսկ վերջում տարածվի խղճմտանքի բույրը, մարդը կարողանա ներել ինքն իրեն, ներբեռնվել  գարնան նորությամբ, նոր կյանքի սպասումով, աշխարհը բարեփոխելու ճանապարհին զինվի ինքն իրեն փոխելու գիտակցությամբ:

Երանի՜, երանի գարնանային անձրև գար մարդո՛ւ սրտում, լվանար, մաքրեր ու տաներ անցած կյանքի մոխիրը, ծլարձակում տար սիրո ծաղիկին, լույս ծնվեր մարդու մթնած աչքերում, և հոգին հուսավորվեր ապագայի պայծառ գույներով:

Թող ձախ ձեռքդ չիմանա, թե ինչ է անում աջդ: Իսկ երբ աջ ձեռքդ դողալով մեկին բարություն է անում, թող ձախդ աշխարհին չհայտնի…

-Ո՞վ ենք մենք, որ փոխենք աշխարհը, կամ մարդկանց ճակատագրերը: Եվ հետո, ի՞նչ կարող է անել միայն մեկ հոգին:

Երևի շատերդ եք լսել այս խոսքերը, կամ գուցե նաև ասել: Գուցե…

Բայց գիտե՞ք, այն ժամանակ, երբ մենք ու շատերը ինքներս մեզ փորձում ենք համոզել, որ միայնակ ոչինչ անել հնարավոր չէ, որ մի ծաղկով գարուն չի գա, կան մարդիկ, ովքեր հենց այդպես, մի ծաղկով գարուն են բերում ուրիշ մարդկանց համար: Այդ ինչպե՞ս:

Նյութերիցս մեկում արդեն ասել եմ, որ համակարգիչը չարիքից բացի կարող է նաև հրաշագործ լինել: Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցում պատահաբար գտա մի խումբ, որի նպատակը կարիքավոր, անապահով ընտանիքներին օգնելն է: Սակայն այն ոչ թե որևէ մեծահարուստի կամ բարեգործական կազմակերպության կողմից էր ստեղծված, այլ մի խումբ մարդկանց, ովքեր ուղղակի փորձում են մեր փոքրիկ երկրում մեծ խնդիրներ ունեցող մարդկանց կարիքների մասին հայտնել ուրիշներին, միգուցե մեկն ու մեկը օգնել ցանկանա: Եվ ստացվում է:

Գիտե՞ք, օգնել ցանկացող մարդկանցից որևէ մեկը չի մտածում, որ իր հազար կամ թեկուզ հինգ հարյուր դրամի օգնությունը ոչինչ չի փոխի, նրանցից որևէ մեկը չի մտածում, որ մի ծաղկով գարուն չի գալիս: Չէ՞ որ միայն մի ծաղիկը, որ կարող է լինել տաք կոշիկ, վերարկու կամ նույնիսկ ոչինչ չարժեցող ձեռնոց, մի փոքրիկ գարուն է այդ ամենի կարիքն ունեցող մանկան համար: Իսկ որքան մեծ ուրախություն է տեսնել, որ աղքատ ընտանիքի երեխան անվասայլակ կամ հենակ ունենալու հնարավորություն է ստանում:

Ահա այդ մի ծաղկով գարունը…

Հիմա մի թեթև հաշվարկ: Ֆեյսբուքյան խումբն ունի մոտ 20 000 անդամ, նույնքան հավանում՝ էջը, եթե հաշվի առնենք, որ նրանցից շատերը նույն մարդիկ կարող են լինել, մոտավորապս ընդունենք 25-30 հազար հոգի, իսկ յուրաքանչյուր ընտանիքի կամ անհատի մասին պատմությունը մոտ 100-200 ու ավելի տարածում ունի, հավանական է, որ հազարավոր մարդիկ էլ այդպես կարող են տեսնել: Եթե ընդունենք, որ մոտ հիսուն հազարի գոնե կեսը օգնել ցանկանա թեկուզ հազար դրամով՝ բավականին գումար կստացվի: Սակայն սա տեսականորեն, գործնականում արդյունքն ավելի լավ է, կարող եք ինքներդ համոզվել…

Իսկ վերջում ուղղակի կասեմ, որ վստահաբար, օգնություն ստացող մարդկանցից ավելի երջանիկ զգում են տվողները, չէ՞ որ հրաշալի զգացողություն է տալ ու փոխարենը ոչինչ չակնկալել:

Բայցև, այս կյանքում ոչինչ անպատասխան չի մնում:

Հազում եմ, ջերմում եմ, մրսում եմ, չեմ կարողանում նորմալ շնչել և այս ամենը կարող եմ բացատրել մեկ բառով` գրիպ:

Տատիկս և իմ բոլոր ծանոթները ասում էին. «Տաք հագնվեք, կմրսեք, կհիվանդանաք, առանց էդ էլ գյուղում վիրուս ա տարածվել»: Բայց, դե, ես հիվանդ չէի, ու շատ էի ուրախացել, որ ինձ այդ վիրուսից բաժին չէր հասել: Հաջորդ օրը արթնացա ու լսեցի, որ փոքր եղբայրս հազում է (մեր տան վիրուսի առաջին աղբյուրը): Ես, ինչքան հնարավոր էր, հեռու էի մնում եղբորիցս, բայց նա, միևնույնն է, ջրիկանում ու սկսում էր «քսմսվել»: Եվ հաջորդ օրը՝ դում-դում տարարամ (ինչպես հնդկականներում է ասվում). գրիպ: Այդ պահին ինձ միայն օգնության են գալիս իմ ամենահավատարիմ ընկերները՝ ջերմաչափը, վերմակը, թեյը, գիրքը, երաժշտությունը և վառարանը: Այս ամենը հերիք է, որ լավանամ:

Ջերնաչափ, իմ հավատարիմ ընկեր, եթե չլինեիր, ի՞նչ պետք է անեի: Ջերմությունը չափել ու տեսնել, որ արդեն ջերմություն չունես, նույնն է, ինչ հիվանդ մարդուն հանգստացնող ներարկել: Իմ վերմակ, երբ ես փաթաթվում եմ քեզանով, կարծես, մայրիկիս ձեռքերը տասնապատկվել ու ինձ գրկել են: Իսկ թեյը, գիրքը, երաժշտությունը և վառարանը կարծես տանեն ինձ այս աշխարհից:

Ինձ այս վիճակում տեսնելիս հիշում եմ մայրիկիս խոսքերը. «Ես որ քո տարիքում էի, թեյը ձեռքիս, վերմակով փաթաթված, նստում ու դաս էի անում՝ մոռանալով ամեն ինչի մասին, կտրվում աշխարհից և չէի նկատում՝ ինչպես եմ քնում վառարանի կողքին»:

Երևի այս հարցում մայրիկիս եմ նման:

-Խաթուն, արագացրու, վեր կաց, լույսն արդեն բացվել է, առավոտյան ժամը հինգն է, կովերին ո՞վ պետք է կթի:

Խաթունն առանց հակաճառելու վեր կացավ:

-Մեգի, արթնացիր, կեսօրն էլ անցավ, իսկ դու դեռ քնած ես: Ժամը երկուսն է արդեն:

-Ինչի՞:

-Պետք է գնաս «Մանանա», վաղը գնում եք եզդիների յայլաները:

-Աա…, վայ, ճիշտ ա, լավ, մի կես ժամից վեր կկենամ:

Խաթունն արդեն հագել էր իր շորերը, որոնք մաշվել էին անընդհատ սուր քարերին ու թաց խոտերին քսվելուց: Այդ օրը սարում շատ ցուրտ էր: Մառախուղ էր: Միայն վրանում էր մի քիչ տաք, քանի որ այնտեղ էր վառարանը: Բայց Խաթունն արդեն սովորել էր այդ ցրտին, յայլաներում քանի օր էր՝ նույն ցուրտն էր տիրում:

Դրսում Խաթունը մի քիչ զրուցեց իր ընկերների հետ և անցավ աշխատանքի. Գնաց կովերը կթելու:

Հեռախոսը զնգաց: Ես խոսափողը վերցրեցի. Ընկերուհիս էր:

-Մեգ, ո՞նց ես, գալի՞ս ես՝ վաղը դասարանով կինո ենք գնալու:

-Վաղը չեմ կարող, գնում եմ եզդիների յայլաները, բայց էսօր վեցից հետո ազատ եմ, լա՞վ:

-Եղավ: Լո՞ւրջ եզդիների մոտ ես գնում: Հավես ունե՞ս: Մնա, կգնանք ջրաշխարհ…

Հերթական՝ չորրորդ ոչխարը կթելուց հետո, Խաթունն անցավ մյուսին: Նա շատ էր հոգնել, ուզում էր շուտ վերջացնել իր գործը: Հետո, երևի, մի քիչ կխնամեր փոքր երեխաներին՝ կրտսեր եղբորն ու զարմիկներին, հետո գնդակ, պահմտոցի կխաղար, իսկ վերջում, եթե լվացք չաներ, գիրք կկարդար: Չէ՞ որ նրա երազանքը բժիշկ դառնալն է, այլ ոչ թե՝ ոչխար պահելը, իսկ բժիշկները պետք է խելացի լինեն:

Ժամը իննից հետո ես հոգնած, բայց շատ բարձր տրամադրությամբ վերադարձա տուն: Ֆիլմը շատ հետաքրքիր էր, հետո էլ՝ ընկերներիս հետ նստեցինք սրճարանում և այնքան ծիծաղեցինք, որ փորներս ցավեց: Բայց արդեն ես կանգնածեմ զգեստապահարանիս առջև և վաղվա մեկնումիս առթիվ զգեստներս եմ պատրաստում: Չեմ կողմնորոշվում, թե որոնք տանեմ:

Խաթունի հայրն այդ օրը իրեն նվիրել էր ապակե հուլունքներով վզնոց: Դա Խաթունի ամբողջ հոգնածությունը ցրեց: Նա արագ վազեց դուրս, որ վզնոցը ցույց տա ընկերուհիներին:

-Սիրուն ա, չէ՞: Էնքան դուրս եկավ… Լավն ա շատ:

Վզնոցը Խաթունի միակ ուրախությունն էր այդ օրը:

Վերջ: Էլ չեմ շարունակի նկարագրել իմ ու Խաթունի կենցաղը: Մենք տարբեր ենք: Բայց հաջորդ օրը Խաթունի հետ հանդիպելով՝ ես, չգիտեմ ինչու, ամաչեցի: Ես հարգում եմ եզդի Խաթունին:

Մեգի Հակոբջանյան 12տ., 2006թ.