Աղվերանի մեդիա ճամբար. Երբ հասարակ մարդիկ շատ հետաքրքիր են

Մենք արդեն 3 օր է, ինչ ճամբարում ենք: Այս 3 օրերի ընթացքում մենք լսեցինք բազմաթիվ գործնական խորհուրդներ, ստացանք թե տեսական, թե գործնական գիտելիքներ կինոյից, ֆոտոյից և լրագրությունից: Վարպետության դասից հետո ես հասկացա, որ վավերագրական ֆիլմ նկարելիս ամենևին էլ պարտադիր չէ, որ հերոսը լինի հանճար. hասարակ մարդիկ էլ այնքա՜ն հետաքրքիր են: Այս գաղափարն արտացոլվում է նաև «Մանանա» թիմի ֆիլմերում:

Ճամբարի առաջին օրը՝ երեկոյան, մենք խաղ խաղացինք: Քաշելով տուփի միջից գույնզգույն շոկոլադի գնդիկ` մենք խոսում էինք մեզ հետ կատարված զվարճալի դեպքերի, բնավորության թույլ կողմերի, վախերի ու այլ բաների մասին: Վախերի մասին խոսելիս ես ասացի, որ վախենում եմ անտարբերությունից: Ախր, մեր շուրջն այնքան հետաքրքիր բաներ են կատարվում, որոնք մենք ուղղակի չենք նկատում: Օրինակ՝ որևէ գյուղում ապրող ինչ-որ պապիկ ծառեր է աճեցնում ու խնամում: Առաջին հայացքից սովորական մի պատմություն է: Բայց ուսումնասիրելով տեսնում ենք, թե ինչքան հետաքրքիր պատմություններ են կապված պապիկի հետ, թե ինչպես է նա հոգում իր կարիքները, ինչպես է թոռներին տալիս իր այգու բարիքները, ինչպես է ամուսնացել, ինչպիսին է եղել երիտասարդ ժամանակ, ինչով են զբաղվում իր երեխաները, ինչն է սիրում, ինչը չի սիրում: Ստանալով այս հարցերի պատասխանները՝ մենք կստանանք մի ֆիլմ, որն իրոք հետաքրքիր կլինի: Սակայն հետաքրքիր ֆիլմ ստանալու համար պետք է դու ինքդ պատկերացնես, թե ինչ ես ուզում ասել քո ֆիլմով: Ու եթե դու քո մեջ հասկանաս, թե ինչ ես ուզում, կհասկանան բոլորը:

Վարպետության դասից հետո գնացինք ֆոտոարշավի՝ Արզական գյուղ: Գյուղի երեխաներին հարցրեցինք, թե կա՞ն արդյոք գյուղում հետաքրքիր մարդիկ: Ասացին, որ ոչ: Հարցերի միջոցով պարզեցինք, որ այդ գյուղում շա՜տ հետաքրքիր մարդիկ կան. դարբին Արտակը, թիթեղագործ Ֆրունզ պապը, անտառագետ Սահակը: Սկզբում գնացինք դարբին Արտակենց  տուն: Պարզվեց, որ նա իրենց տոհմի հինգերորդ սերնդի դարբին է, պատկերացնո՞ւմ եք: Իսկ հանդիպումից հետո դարբնի դուստրը՝ Էլադան, ցանկություն հայտնեց և դարձավ մեր մեծ ընտանիքի՝ պատանի թղթակիցների ցանցի անդամ:Արդեն գործի ենք անցել և ունենք ֆիլմերի գաղափարներ: Թիմերի ենք բաժանվել ու ֆիլմեր ենք նկարելու: Շուտով կգա մեր տաքսին , որ գնանք գյուղի երեխաներին նկարելու, որովհետև համոզված ենք, որ հասարակ մարդիկ հետաքրքիր են:

Աղվերանի մեդիա ճամբար. Պահապանը

Արդեն մի քանի րոպե էր, ինչ մենք ավտոմեքենայով իջնում էինք քարքարոտ ճանապարհով: Այդ ավտոմեքենայում մեր նկարահանող խումբն էր՝ Կարենիսի  ճանապարհին: Մեր կողքով անցնող ավտոմեքենայի վարորդին հարցրինք գյուղի եկեղեցու մասին, բայց նա չգիտեր, թե որտեղ է այն գտնվում: Հետո գյուղացիներին հարցուփորձ անելով տեղեկացանք, որ Կարենիսում երկու եկեղեցի կա: Մեր ֆիլմը պետք է լիներ այդ եկեղեցիներից մեկի` Սբ.Մատթեոս և Թադեոս եկեղեցու մասին, որը ավելի հին էր և գտնվում էր ձորում: Եկեղեցին կառուցվել էր V դարում և վերջերս ձևափոխվել էր գյուղացիների կողմից: 

Ճանապարհին հանդիպող բոլոր մարդկանց հարցնում էինք, թե որտեղ է եկեղեցին: Վերջապես տեղ հասանք: Ճանապարհին մի տատիկ էր նստած:Մենք պատրաստեցինք ֆոտոապարատները, տեսախցիկները: Իսկ մինչ մեր ղեկավարը մեզ բացատրում էր, թե ինչպես նկարենք, մեր թիմից մեկը մոտեցավ այդ տատիկին և հարցուփորձ արեց: Պարզվեց, որ այդ տատիկի տունը գտնվում է եկեղեցու կողքին: Նա այդ պահին հաց էր թխում, իսկ մենք, սպասելով մինչև նա վերջացնի իր գործը և գա, եկեղեցին էինք նկարում: Մինչ տատիկը կգար, նրան փոխարինում էր թոռնիկը՝ Էմման: Էմմայի հետ մտանք եկեղեցի: Նա պատմեց, որ եկեղեցին կիսաքանդ է եղել, քարերը թափվել են, բայց մի ամերիկացի երազ է տեսել, որ պետք է վերանորոգի այդ եկեղեցին և սկսել է աշխատանքները: Կիսատ թողնելով վերանորոգումը՝ գնացել է, իսկ աշխատանքը շարունակել է իրենց գյուղի գյուղապետը:

-Բայց պատերը սխալ են սարքած, պետք չէր ցեմենտով շաղախել և մետաղյա ամրաձողեր օգտագործել,- պատմում էր ճարտարապետ Էմման:

Նա շատ մանրամասներ պատմեց, ասաց, որ եկեղեցի շատ մարդիկ են գալիս, իսկ իր տատիկը մոմ է վաճառում: Մեր նկարելու ընթացքում էլ մարդիկ եկան, մոմ վառեցին: Շուտով եկավ նաև 80-ամյա Արմիկ տատիկը:

Արմիկ տատիկը պատմեց, որ այդ եկեղեցին շատ է սիրում: Իսկ Էմման ասել էր, որ Արմիկ տատիկն է եկեղեցու պահապանը. ինչպես կարողանում է, խնամում է եկեղեցին, մաքրում է, ամեն կիրակի գալիս աղոթում, խունկ ծխում: Շատ աստվածավախ է:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյան

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյան

-Հա, աստվածավախ եմ, բա ինչ եմ,- հաստատեց Արմիկ տատիկը,- գալիս եմ, աղոթում եմ, էս օրերին աղոթում եմ խաղաղության համար, որ երկրում խաղաղություն լինի:

Տատիկն ասում էր, որ իր աղոթքները տեղ են հասնում: Երբ իրեն վատ է զգում, գալիս նստում է եկեղեցու ներսում, աղոթում է, և ամեն ինչ իր տեղն է ընկնում:

-Երկու թոռս էլ գնացել էին բանակ,- պատմում է Արմիկ տատիկը,- ամեն օր աղոթում էի, և նրանք անվնաս վերադարձան:

Եկեղեցին կրում էր Մատթեոս առաքյալի անունը, սակայն ժողովուրդը եկեղեցին անվանում էր Թադեոս առաքյալի անունով: Արմիկ տատիկն ասում էր, որ ցուցանակի վրա եկեղեցու անունը սխալ է գրված:

Երիտասարդ ժամանակ էլ է Արմիկ տատիկը հավատացել Աստծուն և գնացել եկեղեցի:

-Էն ժամանակ քաղաքի աղջիկ էի, Սուրբ Սարգիսին էի հավատում:

Տատիկն ուներ նաև մի թուղթ, որի վրա գրել էր իր աղոթքները, որովհետև անգիր չէր հիշում:

Մենք եկեղեցում մոմ վառեցինք և գնացինք Արմիկ տատիկենց այգի, որտեղ 300 տարեկան կաղնի տեսանք: Տատիկը մեզ հյուրասիրեց իր նոր թխած հացը:

-Հացից փորձեք, էրեխեք ջան, էսօր չհասցրի ճաշ եփեմ:

Հացը համտեսելուց և մի քիչ զրուցելուց հետո մենք շնորհակալություն հայտնեցինք և ճանապարհ ընկանք` արդեն ընթրիքից ուշացած:

Աղվերանի մեդիա ճամբար. Օր երրորդ. Նկարահանումները շարունակվում են

Երրորդ օրն է ճամբարում: Բոլոր վաղ արթնացողները նենգաբար բացելով վարագույրները՝ արթնացնում են մյուսներիս.

-Դե, հելեք, էլի, ճաշարան ենք գնում:

Ինն անց կես բոլորս ճաշարանում ենք: Սեղաններից մեկի շուրջը նստած` աղջիկների խումբը շարունակ ուտում է ու դրա հետ մեկտեղ խոսում նիհարելուց: Մյուս սեղանն ինչպես միշտ քրքջում է: Նախաճաշը վերջացավ, ու բոլորը վազում են կոնֆերենս-դահլիճ: Մի քանիսը մոլորվում են ճանապարհին, քանի որ բարձրացել են սխալ աստիճաններով: Միջանցքում նորից նույն մտահոգ ու ոգևորված ձայներն են.

-Վայ, մոռացա հարցերը գրեմ:

-Ֆիլմի լավ գաղափար եմ մտածել:

-Շուտ-շուտ, լիքը գործ կա անելու:

Բոլորս զբաղեցնում ենք մեր տեղերն ու սկսում քննարկումը: Կարծես թե այսօր բուռն քննարկում է լինելու: Ընտրվել է 10 ֆիլմի գաղափար, ու բոլորը պիտի նկարվեն:

-Ջա՜ն, էսօր առաջին անգամ ֆիլմ եմ նկարելու:

Խմբերը քննարկում են իրենց ապագա ֆիլմի կադրերն ու նկարահանման ընթացքը, փորձում են շլացնել իրենց բացառիկ գաղափարներով:

Ճաշից հետո 3 խմբերը մեկնում են նկարահանումների: Առաջին խումբն Արզականում է՝ դարբին Արտակ Պետրոսյանի տանը, ով նախկինում ունենալով ինժեների մասնագիտություն, աշխատել է որպես հանգստյան տան փոխտնօրեն, իսկ մոտ ապագայում պատրաստվում է հիմնադրել սեփական թանգարանը:  Նա այնտեղ է ներկայացնելու իր պապերից իրենց հասած հինավուրց իրերը` կճուճներ, կարասներ, կարպետ ու էլի հայ գյուղացու օջախում օգտագործվող բազմաթիվ կենցաղային իրեր:

Լուսանկարը` Ռուզաննա Եսայանի

Լուսանկարը` Ռուզաննա Եսայանի

Դարբինը նկարահանման ընթացքում մոմակալ  պատրաստեց ու նվիրեց «Մանանային»:

Երկրորդ խումբն ուղևորվում է Գյումուշ՝ գյուղացիների կողմից վերանորոգված եկեղեցու պատմությունը ֆիլմի վերածելու: Խումբը հանդիպել ու հարցազրույց է վերցրել Արմիկ տատիկից, ով ծանոթացրել է նրանց տեղանքին ու պատմել եկեղեցու մասին:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Երրորդ խումբը Բջնիում է: Նրանց հաջողվում է պատրաստել հրաշալի ֆոտոշարք գյուղի մասին ու հարցազրույց վերցնել գյուղի քահանա  Տեր Արիստակես Բաղալյանից, ով խմբին հորդորում է վստահել սեփական հավատքին և ապրել, ինչպես վայել է իրական քրիստոնյային:

Աղվերանի մեդիա ճամբար. Մեր խիղճը

Սովորական մարդիկ չեն լինում: Մենք դա չենք տեսնում, բայց ամեն մեկս մեր ներկայությամբ այս աշխարհը դարձնում ենք ուրիշ: Այդ մարդկանցից է Արմիկ տատը, ում ես հանդիպեցի նկարահանման ժամանակ: Իրենց մասին չեն գրում, չեն խոսում, որովհետև թվում է, թե նրանք հեչ «կարևոր չեն », բայց իրանք են էս աշխարհի խիղճը, աղոթքը: Գյումուշցի էր, ավելի ճիշտ՝ չարենցավանցի, բայց Գյումուշի բնակիչ էր դառնում ամռանը:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Մեծ  հավատով կին էր: Ամուսնու հետ եկել էին այդ գյուղ, մի  փոքրիկ  տնակ կառուցել, բոստան-մոստան դրել ու ապրել: Տատի համար աշխարհի կենտրոնը իր բաղչեն էր: Հպարտանում էր 300 տարեկան մի  ծառով, որը բոստանի կենտրոնում էր: Տան մոտ էր գտնվում Սբ. Թադեոս եկեղեցին: Այդ եկեղեցին էր Արմիկ տատի հոգու «հանգստյան գոտին»: Պաշտում էր Թադեոսին:

-Ես մեռնեմ Թադեոսի զորությանը, իմ փրկիչն ա, իմ հավատն ա, իմ ամեն ինչն ա…

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Տատի աչքերը խորն էին: Տարիների պատմություն կար դրանց մեջ: Հավատն ու վախը Աստծո հանդեպ երևում էր ամեն մի բառից: Ամեն կիրակի գալիս էր Սբ. Թադեոս, խունկ ծխում, մոմ վառում, մաքրում կիսաքանդ եկեղեցին ու աղոթում:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Հա, ի դեպ, աղոթքները թղթի վրա գրած ուներ, որ կիրակի օրերին նստեր եկեղեցու քարի վրա ու կարդար: Դեռ մանկուց աստվածապաշտ է եղել:

-Էն վախտ, որ Երևանի աղջիկ էի, Սուրբ Սարգսին էի հավատում:

Հաց էր թխել՝ «դուխովկով», մատներդ էլ հետը կուտեիր: Մտածում էի, որ մեծ տարիքում ավելի շատ ուշադրություն կարիք են ունենում, ու մենակությունը լավ բան չի, բայց հետո հասկացա, որ  Արմիկ տատիկին իր բնությունից ու եկեղեցուց կտրել պետք չի:

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը` Անուշ Մկրտչյանի

Բակում ծլող ամեն մի թփի բացվելու պես տատն էլ էր ջահելանում, ու ոնց ինքն էր կապված այդ բնությանը, էնպես էլ այդ  բնությունն էր անբաժան իր  «արև»-ից:

lida armenakyan-2

…Ում ընտելացրել ենք

«Մարդիկ մոռացել են այն ճշմարտությունը: Բայց  դու մի մոռացիր, որ հավիտյան պատասխանատու ես նրա համար, ում ընտելացրել ես: Դու պատասխանատու ես քո վարդի համար»:

Էքզյուպերիի հենց այս մտքով էլ սկսվում են իմ կյանքի բոլոր լուսապայծառ ու մռայլ առավոտներն արդեն վեց տարի:

Առավոտ է: Աչքերս բացում եմ, նայում ժամին ու զանգում.

-Արևիկ, բարև: Ո՞նց ես:

-Բարի լույս: Ես լավ եմ, դո՞ւ: Գալու ես, չէ՞:

-Գալու եմ, բա ոնց: Առանց ինձ հո չե՞ս մնա:

Էսպես են սկսվում իմ առավոտները` Արևիկի բարի լույսի, որպիսության դրական պատասխանի ու մշտական հարցի հետ:

Դպրոց ենք գնում, տուն գալիս ու որոշում համերգ գնալ երեկոյան:

-Արև, չես մոռացել, չէ՞, որ ժամը վեցին պիտի գնանք:

-Չեմ մոռացել Լիդ: Կգամ:

-Դե տես, չուշանաս:

Ծիծաղում է… Ծիծաղում եմ:
Ասում եմ` չուշանաս, հստակ իմանալով, որ մեկ է, անպայման ուշանալու է: Գնում ենք համերգի մի քիչ ուշացած ու էլի սկսում մեր խենթությունները: Մի աղջիկ երգում է, Արևը կանգնում է աթոռին ու բարձր գոռում, ծափ տալիս, ես մի կերպ եմ զսպում բարձր ծիծաղս, հետո հասկանում եմ, որ չէ, էլ չի ստացվում: Արևիկին վերցնում եմ ու արագ դուրս գալիս դահլիճից: Հետո էլի ամբողջ ճանապարհին ձայներս գլուխներս  գցած մի կերպ տուն ենք հասնում: Պինդ գրկում է ու գնում:

Անցել են տարիներ: Առավոտ է: Վերցնում եմ հեռախոսս ու էլի հետ դնում: Միացնում եմ համակարգիչս, բացում իմ ամենասիրելի, այսպես ասած, «Folder»-ը ու հերթով թերթում նկարները: Ինչքան ուրախ ենք նկարներում ես ու ինքը: Այ, թե հիմա էդ ուրախությունից մի պատառ լիներ:

Էս կյանքում էնպես է ստացվել, որ չենք ընտելացնում, բայց ընտելանում ենք: Ու ամեն անգամ, երբ մեկը թողնում ու գնում է ինձ, ով ժամանակին ընտելացրել ու պատասխանատու էր դարձել ինձ համար, իմ մեջ ինչ-որ բան է փոխվում, բայց փոփոխությունը չեմ համարձակվում կոտրվելուն համարժեք համարել: Չեմ կոտրվում: Չէ: Սակայն տխրություն բառն էլ վաղուց չի բնութագրում այն, ինչ տեղի է ունենում ինձ հետ, երբ լքում է ինձ այն մեկը, ում համար արդեն ես էլ էի հասցրել պատասխանատու դառնալ և ում տվել էի իմ ամբողջ հոգին:

Հետո նորից բացում եմ իմ ամենասիրելի գիրքը`«Փոքրիկ Իշխանը», գտնում ու կարդում եմ հենց այս տողը.
-Երբ թողնում ես, որ քեզ ընտելացնեն, հետո դրա համար կարող է և լաս:

Համակերպվում եմ, մի կերպ համակերպվում եմ ու առաջ անցնում: Առաջ եմ անցնում մտքերիցս ու հիշողություններիցս: Ինքս ինձ խոստանում եմ երբեք չլինել այդպիսին, երբեք չմոռանալ պատասխանատվության մասին: Չէ որ «քո վարդն աշխարհում միակն է»:

mher tumanyan

Մենք

Երևի բոլոր հասակակիցներս էլ մտածել են այս հարցի շուրջ: Կփորձեմ հակիրճ ձևակերպել կարծիքս: Նախ` մենք այն սերունդն ենք, որը չէր նստում տանն ու հեռուստացույցի կամ էլ համակարգչի առաջ, ժամերով «քրքրում» այն: Ճիշտ է` շատ ու շատ ենք խոսել դրա մասին, շատ ու շատ մարդիկ են ասել այս նույն խոսքերը, թե բա մեր «վախտով» սենց էր, բայց փաստը մնում է փաստ, որ մենք չենք փոխվում, ու երևի չենք էլ կարողանում փոխվել: Ինտերնետն ու հեռուստացույցը դարձել են բոլորիս օրվա մի մասնիկը: Հենց արթնանում ենք բոլորս «զոմբիացած» ձեռքը տանում ենք դեպի հեռախոսը` զուտ պատճառաբանելով.

-Մա՛մ, դե ժամ էի նայում:

Հասակակիցներս կհաստատեն ասածս: Ասեմ ավելին, քթի տակ կժպտան` հիշելով այդ պատկերը կողքից: Ու գիտե՞ք, իրոք ծիծաղելի է: Այսպես ուրեմն, պատկերացրեք մի օր զարթնում եք ու հեռախոսը ձեր սենյակում չէ, տանն ինտերնետ չկա, իսկ հեռուստացույցի մասին խոսելն անգամ անիմաստ է:

Ինձ ճիշտ հասկացեք, հա՛, ես էլ եմ սենց, բայց այստեղ Մամիկոնյանի խոսքը տեղին չէ, այստեղ «գիտակցված մահն» ավելի շուտ հիմարություն է:

Ժողովու՛րդ, մենք այն սերունդն ենք, որ դուրս էինք իջնում ու «ռեզին» խաղում` կապ չուներ տղա, աղջիկ: Մենք ուրախ էինք. մինչև գիշերվա  տասնմեկը «պախկվոցի» ու «հալամուլա» էինք խաղում, ու միշտ այնպես էր ստացվում, որ վերջին «պախկվողները» տանն էին «պախկվում»: Այ, այսպիսինն էինք մենք, որ դրսում խաղալիս մեկ էլ մի ծանոթ ձայնով կիսաջարդված ֆուրգոն էր մոտենում, ու սաղս սկսում էինք գոռալ.

-Մա՛մ, ա՛յ մամ, հարյուր դրամ «քցի», էլի` բամբակ առնեմ:

-Ա՛յ տղա, էրեկ չե՞ս կերել:

-Ա~, դե հիմի սաղ առնում են, ես չառնե՞մ:

-Լավ, սպասի՛:

Ժողովու՛րդ, այ էս էինք մենք,  ու հաստատ դա ավելի լավ է,  քան այսօրվա սմայլիկներն ու վիրտուալ խոսակցությունները: Կամ այն, որ էլի ամբողջ շենքի երեխաներով սկսում էինք գոռալ ու փող ուզել.

-Հիմա ինչի՞ համար, տղա՛ ջան:

-Տղերքով գնում ենք «կոմպնոց»:

Այդ «կոմպնոց»-ը դարձել էր մեր փոքր ժամանակվա խաղատունը: Ամբողջ շենքի տղաներով ամեն չորեքշաբթի օրը գնում էինք “Medal of honor” խաղալու: Չգիտեմ, հիմա դեմքս լուսավորվում է ժպիտից, որովհետև դա ավելի լավն էր: Չգիտես ինչու, մի տեսակ ավելի շատ էիր վստահում մարդկանց այդ ժամանակ:

Մենք այն սերունդն ենք, որն արդեն առանց ամաչելու կարողանում է  տանն ասել, որ սիրում է ինչ-որ մեկին, իսկ  երեսունից երեսունհինգ տարի առաջ այ դա էր «կատաստրոֆա». «Ո՞նց թե, իմ աղջիկը տասնվեց տարեկանում «սիրած» ունենա: Ոչ մի դեպքում, մտքիցդ հանի…»: Բայց նաև մենք այն սերունդն ենք, որը դեռ ստեղծագործում է, որը դեռ իր մտքերը, թեկուզ հեռախոսի մեջ, գրում է: Մենք այն սերունդն ենք, որն ունի 17.am: Ճիշտն ասած, չեմ պատկերացնում, թե գալիք սերունդը կմտածի՞ դրա մասին: Կամ լավ, ասենք` մտածեց, ի՞նչ պետք է գրի: Երևի այսպես

-Հիշու՞մ եք, սիրելի՛ ինտերնետակիցներ, թե ինչպես մենք նշեցինք iPhone10-ի գալուստը մեր վիրտուալ աշխարհ:

-Այո˜, սիրելի՛ ցանցային ադմինիստրատոր:

Հոդվածիս մեջ չակերտավոր բառերը շատ եղան. դա է ցավալին: Հիմա քչերը գիտեն, թե «պախկվոցին» ինչ է: Չեմ ուզում, որ երեխաների բառապաշարից դուրս գան այդ բառերը, բայց դուրս են գալիս` տեղը զիջելով shopping, TV, keyboard, browser  կամ նմանատիպ բառերին:

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ելենան՝ Կուրթանից

Գյուղում առավոտյան արթնանալիս կլսես ծիտիկների ներդաշնակ ճռվողյունը, կտեսնես ծառերի ու թփերի վրա ծանրացած առատությունը ու կզգաս գյուղի ողջ թարմությունը։

Սովորական օրերից մեկն էր, և սովորականի պես ես ու մորաքույրս նստած հաճելի զրույց էինք անում, երբ տուն մտան մորաքրոջս հարևանուհիները՝ մայրն աղջկա հետ։ Նրանք սկսեցին խոսել առօրյա գործերից, լավ ու վատ լուրեր հայտնել միմյանց, պատմել սեփական խնդիրրներն ու փնտրել դրանց լուծման ուղիները։  Մենք էլ մեր հերթին «ջահելներով» առանձնացանք ու մի շատ հաճելի զրույցի բռնվեցինք։

Ելենա Մինասյանը, ում հետ էլ հենց ծավալվեց իմ զրույցը, ապրում է Կուրթան գյուղում: Նրա հետ ես այսօր զրուցել եմ գյուղում ապրող երիտասարդների, նրանց կյանքի ու առօրյայի մասին:

-Ելենա, ո՞նց է անցնում երիտասարդների առօրյան էստեղ ՝ գյուղում։

-Դե, ընդհանրապես դպրոց գնալու ժամանակ դասերից հետո հիմնականում միջոցառումների ենք պատրաստվում, փորձեր ենք անում  ու բացի այս, ունենք «Ինփակտ» երիտասարդական ակումբը. դրան ենք հաճախում։ Ես դրա երիտասարդ լիդերն եմ. դե, ինձ էլ են նախապատրաստել առաջնորդության դասընթացների ժամանակ։ Ճամբարների էլ եմ եղել, ծանոթ եմ նրանցլիազորություններին։ Հա, մոռացա նշել, որ World Vision-ի հովանավորությամբ է  ստեղծվել այս ակումբը։ «Ինփակտ»-ով շատ ծրագրեր ենք անում գյուղի համար ու պատրաստվում ենք անել։

Ես ինքս աշակերտական խորհրդի նախագահ եմ, բայց չեմ կարողանում աշակերտականի էրեխեքի հետ ծրագրեր անել, ավելի շատ «Ինփակտ»-ի էրեխեքով ենք անում, որովհետև իրենք ավելի ակտիվ են, քան նրանք, ովքեր աշակերտական խորհրդի անդամ են։ Հատուկ այս ակումբի համար  վերանորոգված սենյակ ունենք դպրոցում, բայց կցանկանայինք տեղափոխվել, որ խուսափեինք որոշ խնդիրներից։

-Հա, դասերից հետո մնալու հետ կապվա՞ծ։

-Դե, այո:

-Լավ, իսկ ի՞նչ տարիքի էրեխեք են ընդգրկված այդ  ակումբում։

-Մոտ տասներեքից տասնյոթ տարեկան։

-Իսկ դո՞ւ քանի տարեկան ես։

-Ես` տասնչորս եմ։

-Հետաքրքիր է, տասնչորս տարեկան ես ու արդեն առաջնորդ: Ասացիր, որ ծրագրեր եք իրականացրել։ Կպատմե՞ս մի քիչ։

-Առաջինը վերանորոգել ենք գյուղի այգին, իսկ երկրորդը կարիքավոր, հաշմանադամ երեխաներին ներառել ենք համայնքային ծրագրերում, միջոցառումներ ենք կազմակերպել Նոր տարվան ընդառաջ, վերջում էլ նվերներ ենք տվել։  Ի դեպ, Ստեփանավանից երկու հաշմանդամ երեխա էլ կար, որ մի քանի ամիս սովորեցին գյուղի դպրոցում։

-Իսկ ո՞վ հովանավորեց այդ ծրագիրը։

-Դե, մի մասը՝ նվերները, գյուղապետը, իսկ մնացած նյութերը՝ թղթեր խաղերի հետ կապված և այլն՝ World Vision- ը։

-Այդ ծրագրերը դուք մենակ ե՞ք անում։  Ձեզ ո՞վ է օգնում։

-Մեզ հետ լիդեր է աշխատում, որը մեզ շատ է օգնում։ Ընդհանրապես մենք երեք լիդեր ունենք, բայց մեզ հետ մեկն է աշխատում։

-Ինչո՞ւ հենց մեկը ։

-Դե, մեկը դպրոցում ուսուցիչ է, մեկն էլ վերապատրաստման է հիմա։

-Շատ լավ է, որ այդքան ակտիվ եք։ Իսկ հետագա ի՞նչ ծրագրեր ունեք գյուղում անելու։

-Մեկը նորարարական ծրագիր է։ Էդ մրցույթ է, որին մենք պետք է ներկայացնեինք այնպիսի ծրագիր, որպիսին դեռ չէր եղել։ Մենք ներկայացրինք ու զբաղեցրինք առաջին տեղը։

-Շատ լավ։ Ու ի՞նչ  ծրագիր էր։

-Մենք նախագծել էինք քարանձավային պատկերասրահ։ Քարանձավներում էինք ցանկանում իրականացնել, բայց չգիտեմ, երևի չենք կարող, որովհետև դրան պետք է ուրիշ տեղերից մարդիկ լինեին, ու կարող էր այնպես ստացվել, որ չկարողանային մտնել կամ հասնել գյուղի քարանձավներ։ Դրա համար որոշեցինք գյուղում ավելի հարմար տեղ իրականացնել։ Մենք գյուղում ունենք չճանաչված, բայց տաղանդավոր արվեստագետներ.  իրենց նկարներն ենք նախատեսել պատկերասրահին ներկայացնել։

-Շատ հետաքրքիր բան եք մտածել, իսկ մյու՞սը։

-Մյուս ծրագիրը «Ինփակտն» է իրականացնելու՝ «Փոքր համայնքի մեծ խնդիրները» խորագրով։ Ուզում ենք վահանակների վրա փակցնել գյուղի խնդիրներն ընդգրկող լուսանկարներ։ Օրինակ՝ դեպի Հնեվանք տանող ճանապարհը այդքան էլ բարեկարգ վիճակում չէ կամ խախտված ջրագծերը։ Եթե ծրագիրը հաջողվի, Ստեփանավանում ու Վանաձորում էլ կանենք։

-Իսկ որտե՞ղ եք ցուցադրելու այդ վահանակները։

-Դե, հավանաբար գյուղի մարդաշատ վայրերում:

-Լավ, իսկ արձակուրդների ընթացքում ինչո՞վ եք զբաղվում։

-Դե,  արձակուրդների ընթացքում էլ ամառային ճամբարներ ենք կազմակերպում, ամռան վերջին էլ բակային ճամբարի փակում ենք անում։ Օրինակ՝ անցյալ տարի World Vision-ը նյութեր էր տրամադրել՝ գնդակ, բադմինտոն. շատ լավ անցավ։ Նույնիսկ ուրիշ տեղերից էլ են էրեխեք լինում, իրենք էլ են  շատ ուզում մասնակցել։ Ես ջոկատներից մեկի ջոկատավարն էի ու նաև կազմակերպիչը ընդհանուր ճամբարի։

-Իսկ քանի՞ հոգի եք լինում մի ջոկատում։

-Սովորաբար տասնհինգից քսան հոգի, եթե ոչ ավել։

-Ինչքա՞ն է տևում այդ բակային ճամբարը։

-Մի շաբաթ, բայց մենք անցյալ տարի երկարեցրինք, մեկ ամիս տևեց. էրեխեքը շատ էին հավանել։

-Կարելի՞ է մասնակցել մի անգամ։ Այս տարի անելո՞ւ եք։

-Էս տարի մի քիչ զբաղված եմ քննություններով ու էլի շատ հարցերով, բայց ինձ թվում է՝ կհասցնենք։

Մոռացա ասել, որ ունենք նաև շահերի պաշտպանության խմբակ։ Որոշել ենք մի քանի ծրագիր իրականացնել։ Ունենք  աղբահանության ու դպրոցի բուֆետի խնդիրներ։ Գրադարանի համար գույք ենք ստացել, գյուղապետարանն էլ տեղ է հատկացրել։ Որոշել ենք մի օր գնանք վնասված գրքերը վերանորոգելու։ Աղբահանության համար մի օր էլ կհավաքվենք աղբահանություն կկազմակեպենք, ու ինձ թվում է, կլուծվեն էդ հարցերը։ Բուֆետի հարցն էլ մի քիչ լուրջ է, տեսնենք՝ ի՞նչ ենք անելու։

-Այդքանն էլ, որ արել եք ,շատ լավ է, ապրե՛ք ։

Ու շարունակեցինք խոսել շատ ու շատ թեմաներից և չհասկացանք էլ, թե ինչպես թռավ ժամանակը։

Երկարակեցության գաղտնիքը

Առաջին հայացքից թվում է, թե նրանք տատ ու թոռ են, այնպես չէ՞։ Սակայն` այդպես չէ։ Տատիկը ութսունչորս տարեկան Գյուլնարան է: Ապրում է միայնակ, քանի որ  հարազատները` մեր երկրի վատ պայմաններից դրդված, գնացել են արտագնա աշխատանքի:

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Չնայած պատկառելի տարիքին, Գյուլնարա տատն աշխատում է քսան տարեկան աղջկա ավյունով: Չգիտեմ, զարմանքից էր, հետաքրքրությունից, թե նախանձից, որոշեցի նրանից իմանալ իր  կենսունակության գաղտնիքը  և պատկերացրեք`հետաքրքիր պատասխան ստացա․

-Է~հհհ, բալե′ս, աշխատելու շնորհիվ ա, որ էսօր ես ոտքի  վրա եմ, ու կարողանում եմ` միայնակ, իմ բոլոր հարցերը հոգալ: Ճիշտ ա, մենակ ապրելն այնքան էլ հաճելի չի, բայց, դե,՜ ինչ արած,- ասաց նա ու ավելացրեց ,-աշխատանքն ա երիտասարդացնում մարդուն:
Նրա կողքին Համլետն է՝ եղբայրս:

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Ռուսաստանից   եկել է ամառային արձակուրդները տատիկի  ու պապիկի հետ անցկացնելու:  Եղբայրս` տեսնելով նրան փայտ կոտրելուց`առանց ժամանակ կորցնելու, գնաց Գյուլնարա տատին օգնելու:

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Լուսանկարը` Նինա Բաղոյանի

Ուզում եմ, որ մեր երկրի պայմաններն այնքան բավարար լինեն, որ բոլոր տատիկներն ու պապիկները ապրեն իրենց զավակների հետ` առողջ ու երջանիկ` երկար ու ձիգ տարիներ:

Աղվերանի մեդիա ճամբար. Վարպետության դաս Դավիթ Թորոսյանի հետ

Զարթուցիչը գոռաց: Ու ոչ միայն զարթուցիչը:

-Շուտ արա, գնում ենք մարզասրահ,- ասացին  ընկերուհիներս, որոնց հետ կիսում եմ հյուրանոցի սենյակը:

Այսպես սկսվեց աղվերանյան երկրորդ օրը: Սկզբում մարզասրահ, հետո նախաճաշելու: Այ իսկ դրանից հետո ես չէի հիշում, դրա համար պետք էր նայել օրակարգը:

-Օհո՜, վարպետության դաս:

Բոլորն արդեն զբաղեցրել էին իրենց  տեղերը: Դե ինչ, սկսեցինք դասը:

-Էրեխեք ջան, էսօր մեր հյուրը, ավելի ճիշտ՝ դասընթացավարը պարոն Դավիթ Թորոսյանն է, ով Սլավոնական համալսարանի դասախոս է և RAU-TV-ի օպերատոր:Դասընթացը վերաբերում էր օպերատրությանը և ֆիլմեր ու տեսանյութեր նկարելուն: Սկզբում ծանոթացանք տեսախցիկի հետ: Հետո բացահայտեցինք որակյալ տեսագրություններ  անելու գաղտնիքները: Օրինակ՝  դուք գիտե՞ք, որ տեսանյութի մեկ վայրկյանը հիմնականում ներառում է  քսանհինգից-քսանվեց ֆոտո: Կամ, որ որակյալ վիդեո ստանալու համար պետք է օբյեկտը  «նշանառության» տակ պահել ամենաքիչը տասը վայրկյան: Չմտածեք, թե մենք խոսում էինք միայն օպերատրության մասին, չէ որ թե՛ ֆոտոն, թե՛  տեսանյութերը և թե՛ լրագրությունը սերտ կապված են միմյանց: Երբեմն պարոն Դավիթն օգտագործում էր աշխատանքային տերմիններ: Երեխաներից ոմանք հասկանում էին, ոմանք նայում իրար երեսի ու թոթվում ուսերը: Սակայն մեր ոչ մի շարժում չէր վրիպում տիկին Ռուզանի աչքից: Նա ընդհատում էր դասն ու ասում.

-Դավիթ ջան, էրեխեքի մեծ մասը չգիտի՝ էդ ի՞նչ ա նշանակում: Մի հատ բացատրի էլի:

Հա՜, ի դեպ, ես ամենաշատը սիրում եմ, որ Մանանա թիմի և մեր շփումը շատ անմիջական է:

Պարոն Դավիթը բացատրում էր տերմինների նշանակությունը ու երբ նկատում էր տիկին Ռուզաննայի գոհ հայացքը, անցնում էր առաջ:

Այսպես մեջբերումերով, խորհուրդներով անցավ դասընթացի կեսը: Հետո մենք դիտեցինք մի քանի ֆիլմ, որոնք նկարահանվել են Մանանա թիմի կողմից, ու քննարկում էինք դրանք: Ի՞նչ տեխնիկաներ են օգտագերծվել, ի՞նչը շտկելու դեպքում ավելի ճիշտ կստացվեր ֆիլմը, ի՞նչն էր ավելի գրագետ արված:Դասընթացը նման չէր սովորական, դպրոցներում անցկացվող դասերին, քանի որ բոլորը միջամտում էին, բերում էին  իրենց օրինակները, զուգահեռներ էին անցկացվում ֆոտոյի և վիդեոյի միջև: Մասնագետներից  յուրաքանչյուրը իր իսկ օրինակով փորձում էր ավելի հասանելի դաձնել մեր ստացած տեղեկությունները: Վերջում մեր գիտելիքները ամրապնդեցինք փորձով: Երեխաներից մի քանիսը պարոն Դավիթի օգնությամբ նկարահանեցին մեր բանավեճերն ու քննարկումները: Երեխաներն ասում են, որ սկզբում պարոն Դավիթն անընդհատ ուղղումներ էր անում, իսկ վերջում ասաց, որ համեմատաբար լավ է ստացվում: Գրեթե անցանք  ևս մեկ փուլ, որն ավելացրեց մեր հետաքրքրությունները ֆիլմերի ու դրանց նկարահնման ընթացքի նկատմամբ:

Աղվերանի մեդիա ճամբար. Օր երկրորդ

Ուռա՜, լույսը բացվեց, զարթուցիչը զնգաց և գրեթե բոլորս գնացինք մարզասրահ: Գնացինք և օգտվեցինք մարզասրահի բոլոր բարիքներից: Բնականաբար, գտնվեցին մի քանիսը, որ ավելի շուտ գնացին մարզասրահ և հասցրին մարզվելու հետ մեկտեղ նաև կատակել ու զվարճանալ: Այնուհետև առօրյա գործեր մինչ նախաճաշը՝ լվացվել, հագնվել, նաև սիրունանալ: Եկավ նախաճաշի ժամը: Բոլորս 17.am-ի շապիկները հագած գնացինք ուտելու, ինչպես միշտ սկսեցինք զրուցել մյուս մասնակիցների հետ, կատակներ անել: Շատերը ուտում են այն, ինչ սիրում են, իսկ ոմանք էլ՝ կալորիաներն են հաշվում: Նստում ենք մեծ ու փոքր սեղանների շուրջը, փնտրում մարդկանց, ովքեր կնստեն մեր սեղանի մոտ՝ ազատ աթոռներին, բայց խումբը մեծանում է և շուտով սկսում ենք աթոռներ ավելացնել: Իսկ ճաշարանի մեծ հայելու մոտով անցնելիս միշտ նկարվում ենք կամ ծուռ մազերը ուղղում:

Նախաճաշից հետո գնացինք սենյակ, զանգեցինք տնեցիներին, մի քանի բառ ասացինք և իջանք քննարկումների սենյակ, որտեղ սկսվեց բազմաբովանդակ վարպետության դաս Սլավոնական համալսարանի դասախոս և RAU-TV-ի օպերատոր Դավիթ Թորոսյանի հետ: Բավականին ինֆորմացիա ստացանք. թե ինչպես նկարահանել ֆիլմ, օգտվել եռոտանուց և տեսախցիկից: Այնուհետև դասախոսություն, թե ինչպես նյութի թեմա ընտրել, ինչպես զարգացնել գաղափարները:

Ահա, վերջապես եկավ ֆոտոարշավի գնալու ժամանակը: Մենք բաժանվեցինք երկու խմբի: Մի խումբը գնաց ֆոտո անելու, իսկ մյուսը մնաց ժուռնալիստիկայի: Ես ժուռնալիստիկայի խմբի մեջ էի: Սովորեցինք, թե ինչ է լուրը, թե ինչպես հարցազրույց վերցնել: Առաջարկեցինք գաղափարներ, իմացանք բաց և փակ հարցերի մասին, հարցեր կազմեցինք, խոսեցինք հարցազրույցի երեք փուլերի մասին: Նույնիսկ առաջին անգամ լսեցինք Մարինեի ձայնը: Ահա, լսվեցին ոտնաձայներ և երեխաների խոսակցությունները: Ֆոտո անող խումբը հետ եկավ: Երբ Նարեկը մտավ սենյակ, շատ գոհ տեսք ուներ և պայուսյակը ուսից իջեցնելով՝ ասաց.

-Տիկին Ռուզան, գնացինք մի պապիկի տուն, մի երեխա ասեց, որ տանը չի, մեկ ուրիշը՝ թե գնացել է ուրիշ երկիր, մյուսն էլ ասաց, որ ուրիշ աշխարհում ա:

Ծիծաղեցինք և այդպես էլ չկարողացանք պարզել՝ հետո գտե՞լ են այդ պապիկին, թե՞ ոչ:

Մենք ունեինք մեկ ժամ ազատ ժամանակ: Խաղացինք տարբեր խաղեր՝ շաշկի, վոլեյբոլ, ֆուտբոլ: Ճաշից հետո սկսեցինք քննարկել ֆիլմերի գաղափարները, ֆոտոյի խումբը պատմեց ֆոտոարշավի մասին: Քննարկման ժամանակ բաժանվեցինք խմբերի տարբեր ֆիլմերի վրա աշխատելու համար: Երկար քննարկումներից և քվեարկություններից հետո ընտրեցինք, թե որ ֆիլմերն են նկարվելու, քանի որ ժամանակը չէր բավականացնի նկարել բոլոր գաղափարները:

Երկար օրը եզրափակեցինք խաղեր խաղալով: Խաղի իմաստը միմյանց անունները հիշելն էր: Իմ ֆեյսբուքյան էջի պատճառով ինձ անվանեցին Վարդան, Վարդուհի և նույնիսկ Մալթա: Հետո բոլորս գնացինք մեր «տները» և անուշ երազների մեջ ընկանք: