-Հաստ շոր հագի, կմրսես։

-Չէ, մամ, ցուրտ չի։

-Ասում եմ` հագի, ցուրտ ա։ Առանց դուրս գալու արդեն գիտե՞ս։

-Մամ, արև ա դուրսը, որ պիտի հագնեմ ու ճանապարհին հանեմ, էլ ի՞նչ իմաստ ունի հագնելը։

-Լավ, բայց հետո չասես՝ չզգուշացրեցի։

Այսպես ամեն առավոտ ու ամեն օր նույն խոսակցությունը: Ամեն անգամ չլսելով մայրիկին՝ բաճկոն չեմ վերցնում հետս դպրոց գնալիս։ Այս առավոտը մնացած օրերից շատ էր տարբերվում։ Ցուրտ էր շատ։ Ճիշտ են ասում. «Մեծին լսողի ոտքը երբեք քարին չի դիպչում»։ Մրսում էի, բայց արդեն տնից բավականաչափ հեռու էի ու համ էլ ալարում էի հետ վերադառնալ։ Հասա դպրոց։ Դպրոցում ջերմաստիճանը բարձր էր, նաև արևկողմ դասարանում էինք դասի։

Անցավ երկու օր, արդեն տաք վերարկու էի հագել։ Դասի ժամանակ հասկացա, որ ջերմում եմ ու այդ պատճառով գնացի բուժկետ։ Համոզվելով, որ ջերմություն ունեմ՝ դիմեցի դասղեկիս, ու նա ինձ տուն ուղղարկեց։

Ու գիտե՞ք հիվանդանալուս պատճառը․ դրսի ցուրտն էր, այն օրվա ցուրտը, որ չլսեցի մայրիկիս ու հիվանդացա։ Հա, ես եմ մեղավոր ու այլևս չեմ կրկնի նման սխալ։ Սա իմ համար խրատ կլինի, որ տանից դուրս գալիս տաք վերնազգեստ հագնեմ, մայրիկը ինչ էլ ասի՝ չհակաճառեմ նրան ու անեմ այնպես, ինչպես նա է ասում։

Հա, ես կամ, ես գոյություն ունեմ ու ես չեմ սիրում ֆուտբոլ: Չեմ ասում` ախր, ի՞նչ կա դրա մեջ սիրելու, որովհետև շուրջբոլորս ֆուտբոլի երկրպագուներ են: Հայրս նույնպես: Ինձ թվում է, ծանոթ իրավիճակ է, երբ քնած ես, ու մեկ էլ հայրիկդ բարձր բացականչում է.

-Ջա՜ն, գո՜լ… Այ էդպես, ցավդ տանեմ… Ո՜ւխ:

Մեկը` իմ հայրը, միշտ էմոցիաներով լի է ֆուտբոլ նայելիս: Երբ նա ֆուտբոլ է նայում` ես, մայրս գնում-փակվում ենք սենյակում մինչև ավարտվի, ու հանգիստ մի բան նայենք: Սենյակում մի զբաղմունք գտնում եմ, ու մեկ էլ.

-Սոն, արի մի հատ կոֆե դիր… Հա՞:

-Եկա, պապ:

Մեր դիմացի հարևանների ամբողջ ընտանիքը ֆուտբոլի մոլի երկրպագու են: Երանի եմ տալիս, որ գոնե մի օր ֆուտբոլ չլինի: Ասեք ինչու`բացատրեմ:

Իմ սենյակի պատուհանի և իրենց սենյակի միջև ընդամենը 6 մետր հեռավորություն է: Ի դեպ ասեմ, հայր ու որդի հյուրասենյակում են նայում, իսկ մի քանի հոգի էլ` ննջարանում: Ու շարունակ բուռն բացականչություններ. «Վայ, էս ի՞նչ խաղ ա», «Պապի, կտենաս, որ Ռեալը կրվելու ա»… Ու այս ամենը շատ բարձր տոնով:

Ես նաև ֆուտբոլի մեկնաբանի ձայնն եմ լսում, որովհետև հեռուստացույցի ձայնը շատ բարձր են միացնում: Դեռ սա քիչ չէ, հաջորդ օրն էլ այդ նույն հարևանները հորս հետ նստում ու խաղն են քննարկում: Ես էլ ասում եմ. «Այ մարդ, էլի՞ ֆուտբոլ»:

Ֆուտբոլի մոլի երկրպագուներից մեկը «Մանանայից» Անին է` Մայիսյանից: Մեսսիով վզնոցով ման էր գալիս ճամբարային օրերին:

Ֆուտբոլի ամենատարածված հարցերից.

-Բարսա՞ ես, թե՞ Ռեալ:

Հարցը տալիս են ու կողքից ասում.

-Ասա` Բարսա, ասա, դե ասա…

Ախր, ո՞նց բացատրեմ, որ ես ֆուտբոլի երկրպագու չեմ, չեմ սիրում: Ընկերական շրջապատով հավես կլինի նստել նայել, քննարկել, բայց ինչ մնում է ամեն խաղին հետևելուն կամ որևէ թիմի երկրպագելուն` ես էդ գործում չկամ:

-Հիշո՞ւմ ես են սարդին…

-Բա որ միշտ թափում էիր սենյակը, ես էի հավաքում։

-Մեր պատշգամբը, մեր եղևնին ու մեր նստարանը…

Արդեն պարզ է՝ իմ ու Քրիստինեի հերթական հանդիպումն էր իրենց տանը։ Ասում, խոսում, հիշում էինք ճամբարը։ Մեկ էլ հեռախոսս զանգում է՝ դըռռռ, դըռռռ…

Նայում եմ, ու տիկին Ռուզանն է։ Ի՞նչ։ Մի՞թե աչքերս ինձ չեն խաբում։ Տեսնես` ի՞նչ է եղել։

-Անի՛ ջան, շաբաթ օրը մերոնք գալու են Անուշ Հովհաննիսյանի ֆիլմի նկարահանումների համար Արմավիր։ Ուզում ենք՝ դու էլ մասնակցես, հարմա՞ր է։

-Հա՛, իհարկե հարմար է, անպայման կգնամ։

-Դե՛, Անի ջան, գալուց կզանգեն քեզ։

Թե ինչ կատարվեց դրանից հետո, շատ հուզիչ էր։ Նորից կտեսնեմ «Մանանայի» ժողովրդին: Կապ չունի՝ ով է գալու, բոլորին կարոտել եմ։ Մի խոսքով՝ Քրիստ ջան, բռնվիր, ուրախությունս զգալու ես սեփական մաշկիդ վրա…

«Ա՛խր, ասացին՝ ժամը մեկի կողմերը էստեղ կլինեն, արդեն երկուսն ա: Ո՞ւր են, չկան։ Կարո՞ղ ա` փոշմանել են, կարո՞ղ ա` ինձ չեն տանում, կամ երևի օրը սխալ եմ լսել»։

Ինչպես միշտ անհամբեր բնավորությունս իրենն ասում էր։ Մեկ էլ նորից սպասված զանգ. Դիանան էր։

- Անի ջան, մենք ձեր դպրոցի մոտ ենք, արի՛։

Բարևներ, կարոտած գրկախառնություններ, ու դեպի Արմավիր քաղաք։

«Սրտի լույսը» նյութիս մեջ պատմում էի Լևոն պապի մասին։ Երաժիշտ Գերասն էլ նրա նման է։ Աչքերի լույսը կյանքը խլել է նրանից, բայց սիրտը դեռ փայլում է, լուսավորում է շուրջը, հնչում է ուրախ նրա նվագած եղանակի պես։

Գիտե՞ք, իրոք կարելի է մարդուն սիրել միայն նրա ներքինը ճանաչելով։ Գերաս Էվանիսյանը չէր տեսել իր կնոջ արտաքին գեղեցկությունը, բայց առանց աչքերի էլ կարելի է տեսնել ու սիրել մարդու հոգին:

Եվս մեկ օրինակ կյանքից երբեք չբողոքելու, ամեն ինչի հանդեպ սիրով լցվելու համար։ Նվագում էր նա, գրում էր, հետաքրքիր հոբիներ ուներ, ժպտում էր բարի ժպիտով, Աստծո տված ամեն շնորհը օգտագործում էր ու, անկախ ամեն ինչից, ուրախ էր: Նա ապրում էր լիարժեք։

Նկարահանումները սկսեցինք։ Չխոսել, չքայլել, ձայն չհանել, ֆոտոապարատներին չկպնել միացրած ժամանակ… Ու այսպես լիքը չի կարելիներ նկարահանման ընթացքում։ Բայց, ախր, պապն այնքան հետաքրքիր էր խոսում, որ հիացմունքը զսպելը դժվար էր լինում։

Ընդհանրապես, նկարահանման ընթացքը շատ հետաքրքիր է. լույսը ճիշտ տեղում դնել, ապարատները անշարժ պահել, տարբեր դիրքերից նկարել, բայց այնպես, որ իրար չխանգարեն, և իհարկե ձայն չհանել: Հիշում եմ՝ Դիլիջանում Լոլո պապի մասին ֆիլմը նկարելիս մի փոքր բարձր ծիծաղեցինք: Սիսակն ու Աշոտը այնպես նայեցին, որ ամբողջ նկարահանման ընթացքում գրեթե չէինք շնչում: Ամեն ինչ շատ դժվար է, ու լրջություն է պահանջում:

Հիացած եմ երաժիշտ Գերասով ու նրա երաժշտական ընտանիքով: Հիանալի օր էր: Շնորհակալ եմ:

Գիտե՞ք, արդեն մտածում եմ, որ աշնան գալը ու իմ հիվանդանալը չգրված օրենք է դարձել: Իմ նվնվալու սեզոնը սկսվեց հենց առաջին օրից: Սեպտեմբերի 1-ին հիվանդ էի ու երևի այսպիսի կարգախոս հորինեմ. «Ինչպես սկսեմ սեզոնը, այդպես էլ կավարտեմ»: Սա ինձ համար է ասված: Կիտրոնով թեյը դարձել է կյանքիս իմաստը: Աչքերս բացում եմ, արդեն ինձ է սպասում: Ու չասեմ, որ մի անգամ երազում էլ տեսա կիտրոնով թեյ: Այս մեկ ամսվա մեջ այնպես եմ հետը կապվել, որ դժվար կլինի մեր բաժանումը, չնայած եթե այս տեմպերով շարունակեմ, դժվար էլ բաժանվենք:

Պատմեմ թե ինչպես սկսվեցին իմ և հարբուխի «հարաբերությունները:

Սեպտեմբերի 21-ին, երբ դուրս էի եկել ֆոտոներ անելու, մնացի անձրևի տակ: Դե քանի որ շատ եմ սիրում անձրևի տակ զբոսնել, քայլերս չարագացան, բայց հասա տաղավարին, որտեղ պապիկները նստած նարդի էին խաղում: Դե քանի որ անձրև է, ինչո՞ւ չզրուցենք:

-Պապիկ ջան, ուզում եմ մի քիչ զրուցենք, այսօր անկախության օրն է:

-Ի՞նչ անկախություն, հը՞, ո՞ւր ա անկախություն: Հա, խոսամ, որ լավ նկարես, քցես տելեվզրի մեջ` խայտառակ լինե՞մ: Չեմ խոսա:

-Վայ, չէ, այ պապի ջան, ի՞նչ հեռուստացույց, ուղղակի զրուցենք, մինչև անձրևը կտրվի:

-Չէ, գնա ուրիշին գտի:
Բայց պապիկներից մեկը, ում աչքերի անասելի գեղեցկությունը չկարողացա անտեսել, սկսեց խոսել:

-Էհ, բալես, անկախությունը հիմա վերացել ա: Ո՞ւր ա: Դու զգո՞ւմ ես, որ անկախ ենք, չէ… Բա դա էր մեր էդքան տարվա երազանքը:

-Իյա… Էս չկարացա՞ր քեզ զսպես: Մի խոսա, այ տղա, գլխիդ կսարքեն,- միջամտեց խոսել չցանկացող ու, չգիտեմ ինչու, մարտական տրամադրված պապիկը:

Մտածեցի` ինչ անեմ, որ իմ մասին իրենց կարծիքը փոխեն և որոշեցի հյուրասիրել պապիկներին: Անձրևը դեռ չէր կտրվել, թրջվելով հասա մոտակա խանութը, բանան գնեցի և թրջվելով նույն ճանապարհով հետ եկա: Հյուրասիրեցի պապիկներին, կերան բանանը, բայց ապարդյուն: Ոչ մի բան էլ չփոխվեց, շարունակում էին լուռ իրենց նարդի խաղալ: Ես էլ որոշեցի պարզապես լուռ նստել մինչև անձրևը կտրվի:

Հաջորդ օրը` կիտրոնով թեյ, հարբուխ, մի տուփ անձեռոցիկ և իհարկե, նվնվոց…