Չեմ ասի, որ գեղարվեստական գրականությունն ինձ միշտ գրավել է: Ես ունեցել եմ և ունեմ ուրիշ շատ հետաքրքրություններ, որոնցով զբաղվելիս ես ավելի բավականություն եմ ստացել քան որևէ, օրինակ արկածային, գիրք կարդալով: Դպրոցում ես գերազանց եմ սովորում, բայց գեղարվեստական գրքերի հետ շփվում էի այնքանով, որքանով ինձ պարտադրում էին ուսումնական ծրագիրը և ուսուցիչներս: Հիշումեմ՝ դեռ տարրական դասարանում էի սովորում, մերոնք ինձ հանձնարարել էին կարդալ «Չախ-Չախ թագավորը» հեքիաթը, որը այն ժամանակ ինձ թվում էր մի հաստափոր գիրք, որ եթե ամբողջ կյանքում էլ կարդայի, չէի վերջացնի: Բայց այն ընդամենը երեք էջանոց փոքրիկ հեքիաթ էր, որից ես հիմա հիշում եմ միայն վերնագիրը: Բայց միջին դասարաններում՝ 7-8-րդ դասարանում վարակվեցի մի տեսակ հիվանդությամբ: Ամեն ինչ սկսվեց այն օրվանից, երբ հայրս հանձնարարեց ինձ դասավորել մեր փոքրիկ գրադարակը, որում կարելի էր գտնել, այդ ժամանակ ինձ համար անհասկանալի ու բարդ, ռուսերեն լեզվով մասնագիտական գրականության մի ամբողջ հավաքածու ու մի քանի գեղարվեստական գրքեր, որ ուսանողական ժամանակ ծնողներս էին գնել կամ նվեր էինք ստացել: Ու այսպես դարակը դասավորելիս իմ ուշադրությունը գրավեց պայծառ կազմով մի գիրք. Րաֆֆու «Խենթն» էր: Հենց այդպես՝ շուրջբոլորս անկանոն կերպով դասավորված գրքեր, նստեցի հատակին ու սկսեցի կարդալ: Այդ գիրքը ինձ այնպես գրավեց, որ մոռացա գրքերը հավաքելու հանձնարարությունը:
Այնուհետեւ իմ գրապահարանում մեծ թափով ավելանում էին գեղարվեստական գրքեր. Սկզբում՝ հայկական, հետո նաև արտասահմանյան:
Հայ հեղինակների վեպերից երևի ամենասիրածս գործը Շիրվանզադեի «Քաոս» վեպն էր, բայց հետո ինձ ավելի գրավեց արտասահմանյան գրականությունը: Այ այստեղ սիրածս գրքերը շատ-շատ են: Մեծ կլանվածությամբ եմ կարդացել Շարլոթ Բրոնտեի «Ջեյն Էյրը», Օսկար Ուայլդի «Դորյան Գրեյի դիմանկարը», որը հետո, երբ արդեն անգլերենի գիտելիքներս ներում էին, կարդացի բնօրինակով, Դոստոևսկու «Ոճիր և պատիժը», Տոլստոյի «Աննա Կարենինան», Օնորե դը Բալզակի «Շագրենի կաշին» ևն:
Բայց եկավ 10-րդ դասարանը, ու սեղանին սկսեցին շատանալ շտեմարանները՝ դուրս մղելով գեղարվեստական գրականությանը: Ես, որ մի ժամանակ չէի հետաքրքրվում գեղարվեստական գրականությամբ, հիմա ազատ ժամանակ եմ փնտրում գրականության նորանոր գոհարներին ծանոթանալու համար:
Հ. Գ. Կուզենայի մի քանի մեջբերում էլ անել այս գրքերի այն հատվածներից, որոնք տեղ են գտել իմ հուշատետրում:
Կան մարդիկ, որոնք պատահելով որևէ բանով երջանիկ իրենց մրցակցին, պատրաստ են անմիջապես երես դարձնելու այն բոլոր լավից, ինչ որ կա նրա մեջ, տեսնելով նրա մեջ միայն վատը: Կան մարդիկ, որոնք, ընդհակառակը, ամենից ավելի ցանկանում են գտնել իրենց այդ երջանիկ մրցացկի մեջ այն հատկությունները, որոնցով նա հաղթել է իրենց և սրտամորմոք ցավով որոնում են նրա մեջ միայն լավը: («Աննա Կարենինա»)
Չկան այնպիսի պայմաններ, որոնց մարդը չկարողանա վարժվել, մանավանդ, երբ նա տեսնում է, որ իրեն շրջապատող բոլոր մարդիկ ապրում են հենց այդպես: («Աննա Կարենինա»)
Այժմ, երբ անցել են տարիներ, ես մտաբերում ու զարմանում եմ, թե ինչպես դա կարող էր վշտացնել ինձ: Նույնը կլինի նաև այս վշտի հետ. կանցնի ժամանակ եւ ես անտարբեր կլինեմ դրան: («Աննա Կարենինա»)
Միայն թուլակամ ու հիմար մարդիկ են ասում, որ չեն կարող տանել այն, ինչ որ նրանց վիճակված է ի վերուստ: («Ջեյն Էյր»)
Հարգիր ինքդ քեզ ու սրտիդ ամբողջ սերը, ուժդ ու հոգիդ մի տուր նրան, ում դրանք հարկավոր չեն և ում կողմից կարժանանան միայն արհամարհանքի: («Ջեյն Էյր»)
Սիրել բոլորին նշանակում է անտարբեր լինել բոլորի նկատմամբ: («Դորյան Գրեյի դիմանկարը»)
Վատ չէ, երբ ծիծաղով է սկսվում ընկերությունը, իսկ ավելի լավ է, երբ դրանով էլ վերջանում է: («Դորյան Գրեյի դիմանկարը»)
Մարդը ուժեղ է, երբ գիտակցում է իր թուլությունը: («Շագրենի Կաշին»)
Իշխանությունը տրվում է միայն նրան, ով համարձակվում է կռանալ և վերցնել այն: («Ոճիր և պատիժ»)
Ամեն անդունդ ունի ձգողական զորություն, որին դիմադրելը մի տեսակ հերոսություն է: («Քաոս»)
