Ես Դավիթ Ղահրամանյանն եմ: Ապրում եմ Սևանում, զբաղվում եմ թիավարությամբ։ Թիավարությունը Հայաստանում զարգացել է անցյալ դարի 60-ական թվականներին, իսկ մասնավորապես Սևանում այն մեծ զարգացում գտավ միայն մեկ տասնամյակ առաջ։

Գոյություն ունի թիավարության երեք տեսակ` բայդարկա, կանոե և ակադեմիական` մեկ, երկու և չորս տեղանոց։ Այս սպորտաձևը Սևանում հասել է մեծ հաջողությունների: Բերել է բազմաթիվ մրցանակներ, ունի սպորտի վարպետներ։ Մեզ մոտ թիվարում են 30-ից ավելի երեխաներ։ Այս սպորտաձևով կարող են զբաղվել 10 տարեկանից։ Պարապմունքներն անվճար են։ Թիավարությամբ զբաղվելու համար գլխավոր դժվարությունը ուժեղ լինելն է, իսկ ամենակարևորը` տեխնիկան, պետք է ճիշտ տեխնիկայով թիավարել, որպեսզի նավակն արագ ընթանա։

Ձմռանը մենք գնում ենք մարզադահլիճ, պարապում ենք հատուկ մարզասարքերով, իսկ ամռանը վերադառնում ենք Հրազդան գետ և շարունակում ենք զբաղվել մեր թագավորական սպորտաձևով։Ես թիավարությամբ զբաղվում եմ 13 տարեկանից: Արդեն 4 տարի է: Թիավարությունը շատ դժվար սպորտաձև է։ Սկզբում ինձ համար էլ շատ դժվար էր, բայց երկար մարզվելուց հետո, կարողացա որոշ չափով հաղթահարել այդ դժվարությունը։

Ես հիշում եմ իմ առաջին անհաջողությունը: 13 տարեկան էի։ Այդ ժամանակ ես չկարողացա ոչ մի տեղ գրավել, բայց երկար ջանք թափելուց հետո իմ առաջին հաջողությունը 14 տարեկանում էր` գրավեցի առաջին տեղ երկտեղանոց բայդարկայով և երրորդ տեղ` մեկտեղանոց բայդարկայով։

Այս ամենին ես հասել եմ իմ մարզիչների` Ավետիք Մալխասյանի և Վարուժան Հակոբյանի շնորհիվ։ Նրանք նույնպես պարապել են Հրազդան գետում։ Թիավարությունը կոփում է մարդու մարմինը, թիավարության ժամանակ աշխատում է մարդու բոլոր մկանները։ Ես ձգտում եմ ավելի զարգանալ այս սպորտաձևում: Իմ նպատակն է` դառնալ Եվրոպայի չեմպիոն։ Մոտ ժամանակներս մեր հարևան Վրաստանում տեղի է ունենալու թիավարության բաց առաջնություն, և ես ջանք եմ չեմ խնայում, որպեսզի լավ ներկայանամ այդ առաջնությանը:

Երկար ճանապարհ, խառը մտքեր, խոհեր, ականջակալներ ու Lonely Day… Որևէ առարկա պարապող մարդու համար այս ամենը շատ ծանոթ է: Ոմանք այդ ճանապարհը չեն սիրում, շատերի համար էլ դա շատ ռոմանտիկ է: Իսկ ե՞ս: Ես բացում եմ մեր տան դուռն ու մտնում ուսուցչուհուս տուն: Այդքան մոտ է իմ պարապմունքի վայրը:

Միջին դասարաններում հանրահաշիվ-երկրաչափություն էի պարապում: Ճանապարհն էլ բավականին երկար էր: Բայց պարապմունքի գնալիս միշտ ուշանում էի ու այնքան էի շտապում, որ էլ ոչ մի ռոմանտիկայի ժամանակ չէր մնում: Իսկ երբ վերջացնում էի, ուղեղս այնքան ծանրաբեռնված էր լինում, որ մտածում էի միայն շուտ տուն հասնելու մասին:

Իսկ եթե լուրջ, դուրս եմ գալիս մեր բակից, անցնում եմ մի նեղ փողոց ու հասնում եմ պարապմունքի: Էլ ի՞նչ խորհելու, երազելու, ականջակալների մասին է խոսքը:

Բարև, ես Ինեսան եմ Արագածոտնի մարզի Արտենի գյուղից: Ես 14 տարեկան եմ, սովորում եմ 9 -րդ դասարանում և լավ եմ սովորում: Ես շատ եմ սիրում մասնակցել սեմինարների, կոնֆերանսների,  քննարկումների, բանավեճերի և համայնքային ծրագրերի: Այս տարի ավարտելու եմ հիմնական դպրոցը և դեռ չեմ կողմնորոշվել. կրթությունս շարունակել տեղի միջնակարգ դպրոցո՞ւմ, թե՞ որևէ վարժարանում: Մասնագիտություն ընտրելու հարցում արդեն կողմնորոշվել եմ. լեզվաբան եմ դառնալու: Արդեն 3 տարի է մասնակցում եմ ԻՄՓԱՔԹ ծրագրին, որի միջոցով ծրագրեր ենք իրականացնում և ազդեցություն ունենում համայնքի կյանքի վրա: Նաև ոչ ֆորմալ կրթությունն ենք ուսումնասիրում: Ասում են`գյուղի ակտիվ երեխաներից մեկն եմ. չկա որևէ միջոցառում, ծրագիր համայնքում իրականացվող, որին չեմ մասնակցել ու մասնակցում: Հաճախում եմ պարի, անգլերենի պարապմունքների: Շատ եմ սիրում զբաղվել լուսանկարչությամբ, դա իմ հոբին է: Գյուղում, նաև գյուղից դուրս, շատ ընկերներ ունեմ: Շատերի հետ ծանոթացել եմ հենց տարբեր ծրագրերի մասնակցելու շնորհիվ: Մասնակցել եմ «Արքանե» աղջիկների զարգացման ամառային դպրոցին`2015 թվականին: Դրանից հետո սկսեցի սիրել այդպիսի ծրագրերը, որոնց միջոցով, թե գիտելիք եմ ձեռք բերում, թե նոր ընկերներ:

Այս տարի էլ մասնակցեցի ՖԼԵՔՍ ծրագրին` ուժերս փորձելու, ինչու չէ, նաև հաղթելու համար: Եվ իմ շատ ընկերների 17.am-ի հոդվածները ինձ շատ ոգևորեցին, և ցանկացա ես էլ դառնալ նրա մի մասնիկը:

Սա իմ առաջին հոդվածն էր, և համոզված եմ, որ շարունակական է լինելու:

Սկսեմ նրանից, որ ինը տարի առաջ ծնողներս որոշեցին ինձ ուղարկել երաժշտական դպրոցի դաշնամուրային բաժին: Այդ ժամանակ ես հինգ տարեկան էի և մանկապարտեզ էի գնում: Առանձնապես չէի սիրում երաժշտությունը և, առավել ևս, երաժշտական գործիքները: Ճիշտն ասած, չեմ էլ հիշում, թե ինչպես ընդունեցի ծնողներիս որոշումը, բայց մի բան հաստատ հիշում եմ. ես ստիպողաբար էի գնում երաժշտական դպրոց: Ինձ համար տհաճ էր հատուկ ծրագրով նախատեսված երաժշտություն նվագել սովորել, որոնք, պետք է խոստովանեմ, ինձ ընդհանրապես հաճելի չէին:

Որոշ ժամանակ անց, բացի դաշնամուրային պարապմունքից, սկսվեցին սոլֆեջիոյի և երաժշտական գրականության դասերը: Այդ դասերը սովորելը ինձ համար շատ դժվար էր, որովհետև ես փոքր էի և նույնիսկ դպրոց չէի գնում: Երբեմն այդ ամենը ինձ համար այնքան տհաճ էր և հուսահատեցնող, որ ես անկարողությունից ուզում էի պատռել ամեն ինչ, ինչ վերաբերվում էր երաժշտական դպրոցին: Բայց շուտով փորձում էի ինձ հանգստացնել այն փաստով, որ Մոցարտը ինձանից էլ փոքր հասակում կարողացել է հաղթահարել նմանատիպ շատ ու շատ դժվարություններ: Այսինքն, այդ ամենը հաղթահարելի է, և եթե փոքրիկՄոցարտը կարողացել է, ուրեմն ես նույնպես կարող եմ:
Ամեն դեպքում ես միշտ խուսափում էի երաժշտական դպրոց գնալուց և տարբեր պատճառներ փնտրում բացակայելու համար:
Մայրիկիս գործը նույնպես հեշտ չէր: Ես հազիվ էի կարողանում գրել, և մայրիկիս առաջադրանքն էր` հասկանալ իմ «ագռավի ճանկերը»: Նա կարողանում էր իր առաջադրանքը հաջողությամբ կատարել:
Տարիները շատ երկար էին թվում ինձ, այնինչ դրանք պարզապես թռչում էին: Հասնելով ավարտական դասարանին, սկսեցի գիտակցել, որ այդ տարիները իզուր չէին, և պետք է պատվով ավարտել կյանքիս այդ փուլը: Ես լրջորեն պարապում էի: Այդ գործում ինձ անչափ օգնում էր մայրիկս, լինելով իմ հաջողությամբ ավարտելու շարժառիթը:
Պետք է հանձնեի երեք քննություն, որոնցից երկուսը պետք է հանձնեի հետևյալ կերպ. քաշեի հարցաթերթիկը, պատասխանեի ինձ բաժին հասած հարցերին և, ըստ տվածս պատասխանի, գնահատվեի:
Եկան քննության այդքան սպասված օրերը: Բոլորը վախով քաշում էին հարցաթերթիկը և գունաթափված նստում: Բայց երբ ես քաշելով հարցաթերթիկը, ուսումնասիրեցի հարցերը, մի տեսակ ժպիտ համակեց ինձ: Այդ հարցաթերթիկի պատասխանները ես անգիր գիտեի: Պատասխանեցի և ստացա բարձր գնահատական: Նույն կերպ հանձնեցի երկրորդ քննությունս:

Դաշնամուրի քննության ժամանակ պետք է նվագեի ինձ նախօրոք հանձնարարված երաժշտությունները, որոնք պետք է սովորած լինեի մեկ տարվա ընթացքում: Այս քննությունը նույնպես բարձր գնահատականով հանձնեցի: Ես երաժշտական դպրոցի ամենակրտսեր շրջանավարտն էի և դպրոցի տնօրենի կողմից գովասանքի արժանացա մինչև վերջ այդ դժվարությունները պատվով հաղթահարելու և բարձր գնահատականներով ավարտելու համար:
Հենց այսպես էլ ավարտվեց իմ փորձություններով լի կյանքի այս փոքր շրջանը:

Հ. Գ. Երբեմն կյանքում անհրաժեշտ է լինում փոքրիկ քայլերով առաջ գնալ՝ համբերատարորեն և երբեմն էլ, նույնիսկ, մեր ցանկություններից անկախ: Այդպես մենք կոփում ենք մեր կամքի ուժը:

Հերիք է, հա՛, հերիք է: Նեղացել եմ աշխարհից, մարդկանցից ու իմ քաղաքից: Նեղացել եմ իմ սիրած երգերից, նեղացել եմ շոկոլադից, նեղացել եմ ինձ չգրկող ու նեղացնող երևույթներից: Նեղացել եմ դավաճաններից, որ պետք եղած ժամանակ գլուխները մտցնում են բարձի տակ, բերանները հարյուր փականներով փակում ու նայում են դատարկ պատին:

Լինում է լավ արևածագով օր: Ու լինում է օր, որ սպասված «հեփի էնդը» չի գալիս (ինչպես միշտ): Էսօր տուն գալիս զգացի, որ ուզում եմ մնալ մութ աշնանային երեկոյի մառախուղի մեջ ու առանց երգ, առանց տաք ծածկոց, առանց թեյ, նստել ու կարդալ Պետրոսյան: Հա՛, իմ սիրելի Վարդգես Պետրոսյան. «Դեղատուն Անին» կամ էլ` «Եթե կապույտ լիներ երկինքը»: Մի փոքր բան, մի փոքր հատված, որ լցնեի ներսս:

Քայլում էի փողոցի ձախ կողմով, բայց սիրում էի աջը: Էդպես էլ է լինում: Անում ես այն, ինչ չես ուզում… Որովհետև հիմար ես:

Աշուն է: Ցերեկներս լցված են գույներով, իսկ առավոտներս ու գիշերներս` մառախուղով: Ու ես չեմ տխրում, այն պատճառով, որ աշուն է: Տխրում եմ, որովհետև իմ հիմար լինելը նոր եմ նկատում: Նոր եմ նկատում, որ ուզում եմ փախչել էստեղից: Ու գիտե՞ք, թքած ունեմ, թե ուր և որ ուղղությամբ: Միայն փախչել:

Մտածում եմ` ինչ լավ կլիներ, որ փողոցի «զեբրաներից» մեկը ես լինեի: Իմ վրայով կգնային, կգային, երկար ճանապարհ կանցնեին` իմ վրայով քայլելու համար: Կլինեի դեղին կամ սպիտակ, ականջիս մոտ կլինեին իմ սիրած կոշիկների ձայները: Կլինեի գիծ, բայց գոնե կիմանայի, որ մարդիկ ինձ վստահում են, որ ինձնով անցնելիս, թեկուզ անգիտակցաբար, ինձ են վստահում իրենց կյանքը, իրենց մեքենայի տակ ընկնել կամ չընկնելը:

Երանի փողոցի գիծ լինեի, երանի չորացած տերև լինեի ու ինչ-որ մեկի՝ դեպի առաջ քայլից կոտրվեի, երանի առավոտվա ու գիշերվա տխուր մառախուղ լինեի:

Երանի ինձ ոչ ոք չնկատեր:

Ընտանիքիս անդամները շատ են`տատս, հայրս, մայրս, միջնեկ եղբայրս, մեծ եղբայրս` կնոջ և որդու հետ: Դե, պատկերացրեք քանի հոգի են կանգնած, որ համակարգչի դիմաց նստելուն պես նախատեն ինձ: Մոտավորապես այսպես:

Մի պահ նստեցի համակարգչի առաջ.

Տատս ասաց.

-Ախչի, էլի նստա՞ր էդ կաբուդատորի դեմը, հելի, մեղք ես, հաշքերտ քոռցան: Տենաս ո՞վ էտ անտերը ստեղծեց, մեր գախ որ չկար, չի°նք աբրում…

Անդրանիկը`եղբորս որդին.

-Հոքու~ր, մի հատ իմ մուլտիկը կդնե°ս:

-Չէ, մի քիչ հետո:

-Է~, հիմի եմ ուզում…

Մեծ եղբայրս.

-Պա~հ, էս էլի հասա՞ք իրար կամպուտրի համար:

Միջնեկ եղբայրս.

-Արագ վերջացրու, գործ ունեմ անելու, քուրս:

-Լա~վ էլի, ժողովուրդ, թողեք մի վայրկյան հանգիստ նստեմ:

Տատս.

-Չէ~ հելի, բոլա, հելի` թող էրեխեն նստի:

Հայրս.

-Մի կռվեք: Թե չէ`մյուս ամիս կապի փողը չեմ մուծի, կանջատեն:

Էսպես ամիսներ շարունակ: Մի օր դպրոցում անցկացրած 17.am-ի սեմինարից հետո գնացի ու հորս ասացի.

-Պապ, սեմինարի եմ մասնակցել:

-Ի՞նչ թեմայով էր:

-Լրագրություն, լուսանկարչություն, կինոյի: Եթե ակտիվ մասնակցեմ, կգնամ լրագրողական դասընթացների, կթողնե°ս:

-Բա գնա, բա ի՞նչ պիտի անես: Գնա, համ էլ էն ինտերնետից կկտրվես:

Մասնակցեցի 17.am-ի դասընթացներին: Շատ հետաքրքիր էր:

Ես ինքս ինձ մտածում էի, որ աշխարհում շատ ավելի հետաքրքիր բաներ կան ինտերնետից բացի: Ես ազատ ժամանակ ինտերնետում էի անցկացնում, իսկ հիմա բոլորը գիտեն, որ ես նստած նյութեր եմ գրում: Նույն բանը տատս էր մտածում, և ինքն էլ մի օր քթի տակ իրեն-իրեն ասաց.

-Լավ ա, լավ: Էդ աղջիկը լավ էլ զբաղմունք ա ճարել: Լավ էլ գրում ա…

Բայց ինձ համար դա զուտ զբաղմունք չէ, այլ մի նոր աշխարհ, որը ինձ կլանել է իր մեջ: