Anna Andreasyan

Սովորական դարձած տոնը

Ամանորի թեմայով տարբեր հոդվածներ են գրվում: Ես էլ մեկը ավելացնեմ դրանց թվին և ավարտենք: Այն գեղեցիկ տոն է՝ սիրված շատերի կողմից: Իմ կողմից էլ այն շատ սիրված ու սպասված տոն է, բայց նաև մի տեսակ գլխացավանք: Հատկապես տնային տնտեսուհիների համար այն ուղղակի տանջանք է: Նրանք մի ամբողջ շաբաթ պատրաստություններ են տեսնում, տարբեր բաներ պատրաստում և հանգստանալու ժամանակ չեն ունենում: Բայց տոները հանգստանալու և ուրախանալու համար են, ոչ թե գործ անելու: Մեր հարևանը բողոքելու ընթացքում ասում էր, թե լավ կլիներ նախագահը հայտարարեր, որ էլ Նոր տարի չենք անելու: Չեմ հասկանում մեզ պաշտոնական հայտարարությո՞ւն է պետք Ամանորը նշելու կամ չնշելու համար: Ախր, այն նշում ենք մեր իսկ ուրախության համար, ոչ թե ցույց տալու: Մի տեսակ Ամանորը պարտականություն է դարձել շատերի համար: Այն ասես կորցրած լինի իր խորհրդավորությունը: Դարձել է սովորական մյուս շատ տոների նման:

Բոլորը առևտուր էին անում, պատրաստվում էին և զուգահեռաբար բողոքում ու ասում. «Հավես չկա»: Եվ ինձ հանդիպած մարդկանց մեծամասնությունը այսպես «անհավես» վիճակում էին:

Պետք է հասկանանք, որ մենք ինքներս պետք է կարողանանք ուրախ անցկացնել տոնը: Մենք ինքներս ենք այն դարձնում խորհրդավոր, հրաշքներով լի: Տոնը նույնն է միշտ, մարդիկ են փոխվում և դառնում անտարբեր ամեն ինչի հանդեպ:

anush mkrtchyan

Նաշոկ, թռի՛ շալակս…

Բոլորս էլ ունենք, չէ՞, այնպիսի բարեկամներ, ում գալուն միշտ սպասում ենք ամենաշատը: Դեռ մանկուց միշտ սիրում էի, երբ հորաքրոջս ընտանիքը գալիս էր գյուղ: Եթե անկեղծ, առավել շատ սպասում էի հորաքրոջս որդուն ՝ Հովիկին:

Փոքր ժամանակ ամենասիրածս տեղը աշխարհում Հովի ուսերն էին: Դե, տան փոքր լինելն այդպես է. թռնում էի նրա շալակն, ու Հովիկը համբերատար ինձ ման էր տալիս տնով մեկ: Իսկ ամռանը ինձ նստեցնում էր հեծանիվի առջևում, ու թեև շատ արագ էր քշում, բայց իր հետ երբեք չէի վախենում: Իրականում նա բացի ինձ շալակելուց ուրիշ տաղանդներ էլ ուներ: Լուցկու հատիկներից տուն էր սարքում, ինչ լար գտնում էր, կպցնում էր իրար, ու հոպ, ևս մի ինքնաթիռ, կամ անօդաչու թռչող սարք ու նմանատիպ այլ բաներ:

Բայց հետո մենք մեծացանք, ավելի ճիշտ, ես մեծացա, ու ինձ շալակելն էլ հեշտ գործ չի: Իսկ Հովը գնաց բանակ: Դրանից հետո էլ հեծանիվ էլ չեմ նստել, ու արդեն երկու տարի է, ինչ հորաքրոջս գալուց սպասում եմ, որ ուր որ է՝ Հովը կմտնի ու կասի.

-Նաշոկ, թռի շալակս:

Հա, հա, Նաշոկ: Մենակ նա է ինձ այդպես դիմում, չգիտեմ էլ՝ ինչու: Անկեղծ ասած, չեմ սիրում, որ անունս աղավաղում են, բայց Հովի ասածից չեմ նեղվում, արդեն սովորական է դարձել:

Էս բազմատաղանդ մարդու կյանքում մի հետաքրքիր բան էլ կա: Նա ծնվել է ոչ ավել ոչ պակաս, փետրվարի 29-ին: Հիշում եմ մի անգամ հարցրի.

-Հով, դու չորս տարին մեկ ես մեծանո՞ւմ:

Չէ, փաստորեն մանկական պատկերացումներս սխալ դուրս եկան, ու նա սովորական մարդկանց պես ամեն տարի մեծանում է: Ասեմ ավելին, մեծացել է այնքան, որ արդեն բանակից հետ գալու ժամանակն է:

Այս երկու տարին ավելի արագ անցան, քան մեր հեծանիվը, ավելի արագ, քան նրա ինքնաթիռն էր:

Հուսամ, որ բանակից հետո նա այս տողը չի մոռացել.

-Նաշոկ, թռի շալակս…

sona mkhitaryan

Նախատոնական և հետտոնական տրամադրություն

Մինչև Ամանորը հարևանությունը դժգոհում էր ցրտից ու իրար մեջ խոսելով ասում, որ Նոր տարվա սիրտ ու հավես չունեն: Մի կողմ դրած ամանորյա ծախսերը, եռուզեռը, մարդիկ իրենց պայմաններից են բողոքում: Ցուրտն անխտիր իր գործը պետք է աներ. սառեցրել է բոլորի ծորակները, բոլոր ջրատար խողովակները: Հոգսերին ավելացավ ծանրագույնը. ջուր են տաքացնում, լցնում ծորակի վրա՝ հույս ունենալով, որ այն կբացվի: Ջուր չունեն, հույս էլ չունեն, որ ցուրտը կմեղմանա, և խողովակները կբացվեն:

Մեր հարևաններից մեկը փոքր գազի տարայով տաքացնում էր խողովակները, և մի պահ գազը արտահոսք տվեց, ու կրակ բռնկվեց: Բարեբախտաբար շուտ կարողացավ կողմնորոշվել, և այն թաղեց ձյան տակ:

-Էս ինչի՞ սենց կրակ հելավ:

-Եսիմ է: Գժվեցի արդեն: 7000 դրամի լցրել եմ արդեն, չի բացվում, ու վերջ:

Դե պատկերացրեք, այդքան տանջվել, ու ապարդյուն: Էլ տրամադրություն էլ չէր մնացել Ամանորը դիմավորելու: Շատերն էին ասում.

-Էս տարի թեթև սեղան եմ գցելու:Մարդ էլ չկա եկող, ո՞ւմ համար ծախս անեմ:

Կամ.

-Երեխա չկա, բան չկա, ստից սեղան կդնեմ, վերջանա՝ գնա:

Բայց և այնպես, ծախսից չեն կարողանում խուսափել: Ամանորն էլ նշեցին, իհարկե, տխրություն, հոգսեր թողնելով նախորդ տարում:

Իսկ 2017թ.-ը սկսեցին ուրախ տրամադրությամբ: Ձմեռ պապիկը չէր մոռացել նվերների մասին և բացեց բոլորի ծորակները:

Հ.Գ. Ցուրտը մոռացնել տվեց ուրախությունը, քանի որ հաջորդ օրը նորից նույն պատմությունն էր: Արարատյան դաշտավայրում տաք եղանակի հույս դեռ չկա:

 

anush hovhannisyan

Առողջ մարմնում առողջ հոգի

Արմավիրի երիտասարդության մեծամասնության դժգոհության բուն պատճառը ժամանցի վայրերի բացակայությունն է: Եվ ի ուրախություն մեզ, բացվեց մի կենտրոն, որտեղ կարող ենք նաև լողի դասընթացների հաճախել: Կարևորելով լողը, հարցազրույցս վարում եմ լողի մարզիչ Արմինե Հարությունյանի հետ:

-Ինչպե՞ս ընտրեցիք լողն իբրև ապագա մասնագիտություն:

-Լողով զբաղվել եմ մանկուց, շատ-շատ սիրել եմ, բայց իբրև հոբբի: Մասնագիտությանս հետ ոչ մի կապ չի ունեցել: Մասնագիտությամբ աուդիտոր եմ: Հետո սիրողական պարապմունքների համար հաճախեցի դասընթացների ու շատ սիրեցի: Հետագայում կարևորություն չտվեցի դրան:  Դե Արմավիրում չկային համապատասխան պայմաններ լողով զբաղվելու համար: Հետո մի օր ասացին, որ քաղաքում ինչ-որ կենտրոն է բացվում, ու իրենց լողի մասնագետ է անհրաժեշտ: Որոշեցի դիմել, եկա խոսեցինք, և ես անցա աշխատանքի:

Լողը շատ լավ սպորտաձև է ֆիզիկական կոփվածության համար և շատ լավ ազդեցություն է թողնում մարդու օրգանիզմի վրա:

-Դուք հիմա աշխատում եք լողի մարզիչ, արդյո՞ք դժվար չէ: Եթե ձեր մասնագիտությունը թվեր էին, փաստաթղթեր, մի խոսքով, գրասենյակային աշխատանք, ապա հիմա աշխատում եք մարդկանց հետ, այն էլ տարբեր տարիքային խմբերի: 

-Այո, ամեն բան իսկապես կտրուկ փոխվել է: Ես աշխատում եմ տարբեր տարիքի մարդկանց հետ: Բոլոր տարիքային խմբերում էլ իրենց բարդությունները կան: Այ, օրինակ, փոքրերի ունակությունները չեն հերիքում, որ առաջադրված վարժությունները ճիշտ կատարեն, իսկ մեծահասակների մոտ էլ խնդիրն այլ է: Նրանք փոքր-ինչ ուշացել են՝ ճկունությունը և ֆիզիկական տվյալներ վատ են զարգացած, բայց հաղթահարում ենք դրանք, որպեսզի առաջ գնանք:

-Մտավախություն չունեի՞ք փոքրերի հետ աշխատելիս, չէ որ համեմատաբար ավելի բարդ է: 

-Ոչ, ես իմ կարողությունների վրա վստահ եմ: Մինչև աշխատանքի անցնելը այնպես էր ստացվել, որ ծանոթների երեխաներին սովորեցնում էի լողալ, ու աշխատանքի մեջ այդ փորձը ինձ շատ օգնեց:

-Կհիշե՞ք որևէ հետաքրքիր դեպք մարզումներից: 

-Հա, իհարկե: Մի աշակերտ ունեմ. շատ ճարպիկ է, լողի հաճախել է և չենթարկվող է: Հայրը մի օր մոտեցավ, ասաց, որ հետը շատ խիստ լինեմ, չի ենթարկվում: Եվ այդ օրը շնչառական վարժություններ ենք կատարում ջրի մեջ: Ինքը, քանի որ մի քիչ տեղյակ էր, ձանձրացավ ու սկսեց խոսել: Բարձր ասացի՝ Ռազմիկ, ու ինքը անմիջապես գլուխը իջեցրեց ջրի մեջ: Մի քիչ ծիծաղեցինք, ու հիմա արդեն հասկանում ենք իրար:

-Ի՞նչ եք կարծում, արդյո՞ք մեր փոքր քաղաքը ուներ լողի դպրոցի պահանջ: 

-Բոլոր սպորտաձևերի մեջ լողը իր առանձնահատուկ տեղն ունի, համարվում է առաջնային, որովհետև  ֆիզիկապես շատ է կոփում: Միանշանակ մեր քաղաքում պետք էր, ասեմ ավելին, դեռ վաղուց էր պետք:

-Ի՞նչ կմաղթեք այն մարդկանց, ովքեր այդքան էլ կարևորություն չեն տալիս սպորտին ու առողջ ապրելակերպին: 

-Միշտ պետք է զբաղվել սպորտով, թող ունենան իրենց մասնագիտությունը, հաջողությունների հասնեն, բայց փորձեն համատեղել սպորտը, որովհետև սպորտը առողջություն է: Այնպես որ, միշտ, միշտ պետք է զբաղվել սպորտով: Իզուր չեն ասում՝ առողջ մարմնում առողջ հոգի:

-Ունե՞ք ապագա պլաններ այս ոլորտում: 

-Դե լողը ինձ մասնագիտություն չեմ համարել, վերաբերվել եմ որպես հոբբիի, բայց հիմա իմ առաջ նպատակ եմ դրել՝ մրցումների մասնակցել, որպեսզի հաջողություններ գրանցվեն թե իմ՝ իբրև մարզչի, թե իմ աշակերտների համար:

Ճրագալույցի Սուրբ Պատարագից հետո

IMG_0459-2Այսօր, երբ հունվարի հինգն է, ես ցանկանում եմ շնորհավորել Նոր տարվա հետ, Սուրբ Ծնունդը: Գրեթե բոլորը դեռ դեկտեմբերի երեսունմեկից ասում են. «Շնորհավոր Ամանոր և Սուրբ Ծնունդ», երբ Պատարագի ժամանակ քահանան իր քարոզի մեջ ասաց, որ դա ճիշտ չէ, նաև ընկերս իր ֆեյսբուքյան շնորհավորանքի մեջ դա ասաց, սկսեցի մտածել, որ իրոք ճիշտ չէ շնորհավորել Սուրբ Ծնունդը, քանի որ դեռ դրան մի քանի օր կա:

IMG_0470-3Այդ իսկ պատճառով այսօր երեկոյան, երբ եկեղեցում Ճրագալույցի Սուրբ Պատարագից հետո Քրիստոսի ծննդյան ավետիսը նշանավորող ճրագը կտանենք տուն, նոր կարող ենք ասել` շնորհավոր Սուրբ Ծնունդ:

Շնորհավոր Սուրբ Ծնունդ:

Քրիստոս ծնաւ եւ յայտնեցաւ, ձեզ եւ մեզ մեծ աւետիս:

Anna Andreasyan

Ականջակալների մասին

Երբ տանը հիվանդ պառկած ես, էլ ինչ է մնում անելու, եթե ոչ՝ կարդալ ընկերներիդ հոդվածները և նորերը գրել: Վերջերս կարդացի ընկերուհուս՝ Անի Ավետիսյանի հոդվածը ականջակալների մասին և մտածեցի, ես էլ որոշակի բաներ ունեմ գրելու ականջակալների մասին:

Ի տարբերություն մեծամասնության, ես շատ քիչ եմ օգտագործում ականջակալներ: Իհարկե, դրանք շատ հարմարավետ են և մատչելի, առանց դրանց ֆիլմ չեմ նայում, բայց առօրյայում համարյա թե չեմ օգտագործում: Նախ, ականջներիս մասին եմ մտածում, հետո էլ երբ ականջակալներով եմ, ինձ թվում է՝ կտրվում եմ աշխարհից: Ահա մի բան կկատարվի, և ես դրա մասին չեմ իմանա: Մի տեսակ լիարժեք հաղորդակից չեմ զգում աշխարհին:

Չեմ կարող հասկանալ այն ընկերներիս, ովքեր էքսկուրսիա գնալիս՝ ճանապարհին ականջակալներով երգ են լսում: Ուրիշ է, երբ մենակ ես և ծանոթ չունես ավտոբուսի մեջ: Բայց երբ կողքիդ ընկերներդ են, կարծում եմ շատ ավելի հաճելի է նրանց հետ զրուցելը, քան ականջակալներով երգ լսելը: Չէ որ էքսկուրսիա գնալու ամենահաճելի մասը ճանապարհն է, երբ դեռ ամեն ինչ առջևում է:

Չնայած դա սովորության հարց է: Ես ուղղակի սովոր չեմ ականջակալներ կրել:

sona mkhitaryan

Եկեք սիրենք մեր անունները

Ես սիրում եմ իմ անունը: Հա, արդեն սիրում եմ: Շատերը չեն սիրում իրենց անունները, ես էլ, երբ տասը տարեկան էի, ասում էի.

-Մամ, ինչի՞ եք անունս Սոնա դրել: Լավ անուն չի:

-Բալես, ես ուզում էի Լիլիթ դնել, պապադ չթողեց:

Ասում էի` անունս փոխելու եմ, դնեմ Լիլիթ: Բայց ինչո՞ւ: Ինչո՞ւ, եթե իմ անունը հայրս է որոշել, ինչո՞ւ փոխեմ, եթե այն իսկապես գեղեցիկ անուն է, ինչո՞ւ փոխեմ, եթե ես էլ եմ սկսել սիրել այն, և վերջապես, ինչպես կարելի է փոխել արդեն կնքված անունը:

Գիտեմ, կան այնպիսի անուններ, որոնք հնաոճ են համարվում (Եպրաքսյա, Փառանձեմ, Հայկուհի և այլն), բայց չէ՞ որ այդ անունը հայրդ է դրել, չէ՞ որ այդ անունը քո հայրիկի մայրիկի անունն է: Անունը հպարտություն պետք է առաջացնի: Կան անուններ, որոնք մեզ շատ հարազատ են դարձել, ու կան մարդիկ, ովքեր ասում են. «Շատ կուզեի անունս լիներ Արինա, Իննա, Յանա» և այլն:

Ինչո՞ւ եք վազում այլազգի, ավելի ժամանակակից անունների հետևից: Չէ՞ որ մենք ունենք մերը, մեր հայկականը:

Կան անուններ, որ մենք դիտմամբ չենք արտասանում, պահում ենք, որ մնան միայն մեր մտքերում, որ էլի մեկինը չդառնան: Այն կրողը միշտ կարևոր է ու թանկ: Մենք պահում ենք այն միայն մեզ համար: Երբեմն էլ նույն այդ անունը բարձրաձայնելու չգիտակցված ցանկություն է առաջանում: Մենք կրկնում ենք այդ անունն այնպես, կարծես այն արտասանելը մեզ ավելի շատ ու ավելի ամուր կապերով է կապում այն կրողի հետ, կարծես ավելի հարազատ է դարձնում ու ավելի մտերիմ, կարծես մի արդարացված իրավունք է տալիս մեզ` այն մեր կյանքի մի մասը համարելու: Մեզ համար կարևոր պատմություններում մենք տեղավորում ենք այդ անունը, իսկ անկարևորները դարձնում ենք կարևոր այդ անունով:

anush hovhannisyan

Իսկ դու հավատո՞ւմ ես

-Ան, հո դու երեխա չե՞ս, ի՞նչ Ձմեռ պապիկ, ի՞նչ նամակ: Վերջապես հասկացիր, որ «Ձմեռ պապա» կա, Ձմեռ պապին չկա:

-Ըհըն, թող ես լինեմ երեխա ու հավատամ Ձմեռ պապիկին:

Այո, ճիշտ հասկացաք, էլի ես վիճաբանության մեջ եմ ընկերներիս հետ, ովքեր բարձր ձայնով սկսեցին ծիծաղել, որ ես նամակ եմ գրել Ձմեռ պապիկին: Դե հա, իրականում Ձմեռ պապ չկա, չնայած նրան, որ ես հավատում եմ երեխայի պես, որ այո, Հայաստանում չկա, բայց Լապլանդիայում կա, ու հեքիաթը այնտեղ իրականանում է:

Իմ ամանորյա հրաշքը վերջացավ մի տխուր օր, երբ ես իմ բոլոր տարիների նամակները գտա հայրիկիս համազգեստի ծոցագրպանում: Բարձր ձայնով սկսեցի լաց լինել ու բղավել: Բայց դե մայրիկս պատմեց ողջ ճշմարտությունը, ու դա լսելը փոքրիկ Անուշիկի համար պարզապես սարսափելի էր: Բայց իմանալով հանդերձ, ամեն տարի գրում եմ ու անհամբեր սպասում նվերին: Ամանորի առավոտյան բացում եմ աչքերս ու վազում տոնածառի տակ` նվերս ստանալու:

Կարծում եմ, որ յուրաքանչյուրս էլ պետք է մնանք մանուկ ու հավատանք ամանորյա հրաշքին, և ինչպես բոլոր ֆիլմերում է ասվում.

-Սպասիր և քո հրաշքն էլ մի օր կկատարվի:

Այո, ես հույսով սպասում եմ երեխայի պես, ով գիտե, միգուցե կատարվի մի օր, պարզապես պետք է միայն հավատալ:

Հ.Գ. Ես արդեն նամակս գրել եմ, իսկ դո՞ւ

ԽՄԲԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ. Սիրելի Անուշ, ամենամեծ հրաշքը հենց նամակներդ էին, որ բոլորը մեկ առ մեկ հայտնաբերել ես հայրիկիդ գրպանից: Մի պահ պատկերացրու. ամեն անգամ հայրիկդ մեկ առ մեկ բացել ու կարդացել է դրանք, հուզվել, հետո նորից խնամքով պահել ոչ թե դարակում, այլ ծոցագրպանում, ամեն օր իր հետ… Լավ է, որ այս տարի էլ նամակ ես գրել: Հայրիկի գրպանը մի քիչ էլ «կծանրանա»…

Մտածիր այդ անսահման սիրո մասին:

Ani Harutyunyan

Ու սեր բեր…

Բարև, Ձմե՛ռ պապ։ Կրկին ես եմ՝ Անին։ Արդեն մի քանի տարի է՝ քեզ չեմ գրել։ Մեր մեջ ասած` բոլորը մտածում են, թե արդեն չեմ հավատում քեզ։ Բայց ես միշտ էլ թաքուն հույսեր եմ կապել քեզ հետ, ու հիմա կրկին գործս հասել է քեզ։

Ուզում եմ ինձ նվեր բերես բոլոր այն խոսքերը, որոնք ինձ համար էին, բայց այդպես էլ չասվեցին։

Մի քիչ բեր քաջությունից այն զինվորի, ով մինչև վերջ չհանձնվեց։ Ու այդ քաջ տղայի՝ հերոս ծնող մոր համբերությունից բեր։

Մնացողի կամքի ուժից բեր։ Հեռացողի աչքերի կարոտից բեր, որ զգամ ու մնամ։

Դյումայի արկածներից, մի քիչ Տերյանի ռոմանտիզմից ու Սարյանի վառ գույներից բեր։ Ինիեստայի բարությունից ու Չավիի հրաշագործ տաղանդից էլ բեր։ Աբիդալի կամքի ուժից նույնպես չմոռանաս…

Ու սեր բեր… Ձմե՛ռ պապ, սեր բեր ու տար աշխարհի բոլոր ազգերին, որ խաղաղություն իջնի մեր երկրի վրա…

hovhannes ghulijanyan

Ավագ դպրոցում

Միջնակարգ և ավագ դպրոցների հիմնական տարբերությունը հոսքային ուսուցումն է: Ես սովորում եմ տնտեսագիտական հոսքում, այստեղ խորացված անցնում ենք մաթեմատիկա, հայոց լեզու և անգլերեն առարկաները: Ճիշտ է, իմ նախասիրությունները այլ են, սակայն ես այժմ այս հոսքում եմ, քանի որ իմ՝ դեռ միջնակարգ դասարանի ընկերները ևս այստեղ են, և ես չէի ցանկանում նրանցից բաժանվել:

Երբ միջնակարգ դպրոցում էինք, մեզ ասում էին, որ տասից տասներկուերորդ դասարաններում նույն միջնակարգ դասարանների կրկնությունն է: Սակայն հիմա այնքան նոր բաներ ենք անցնում, որոնց մասին նույնիսկ գաղափար չունեինք:

Մի քանի օր առաջ, երբ դասընկերուհուս հետ էի զրուցում, նա ասաց, թե ինչպես էր իրենց ուսուցչուհին ասում, որ վայելեն իրենց անհոգ օրերը, որոնք ավագ դպրոցում այլևս չեն լինի: Եվ իրոք, ավագ դպրոցում մեր օրը շատ ավելի հագեցած է լինում: