-Տասնհի՞նգ…

Բոլորն ապշում են, երբ ասում եմ, որ մեր ընտանիքը տասնհինգ հոգուց է բաղկացած: Չփորձես համոզել, որ դու էլ չզարմացար: Բնական է, բոլորն էլ այդպես են արձագանքում: Իսկ երկրորդ բանը, որ ասում են, միշտ լինում է «երանի քեզ»-ը: Համոզված եմ, որ գլխումդ մի հարց ծագեց. ովքե՞ր են այդ տասնհինգը: Երեք հայրերս, երեք մայրերս, երեք քույրերս, երեք եղբայրներս, տատիկս, պապիկս ու ես: Կանխեմ հաջորդ հարցդ՝ ասելով, որ երեք հայր, մայր ասելով նկատի ունեմ նաև հորեղբայրներիս ու նրանց կանանց: Բայց խոստացի՛ր, որ այդ հարցը ինձ երբեք չես տա, որովհետև այն ահավոր նյարդայնացնում է ինձ:

Բան չհասկացար, չէ՞: Մի՛ նեղվիր, նույնիսկ հազար տարվա ընկերներս չգիտեն, թե այդ երեքից որն է իմ կենսաբանական (մի քիչ կոպիտ բառ եմ ընտրել) հայրը, մայրը, քույրը կամ եղբայրը: Ես էլ նոր-նոր եմ սկսել տարբերել: Ոչ ոք մեղավոր չէ սրանում, ախր, ինչպես Գ. Մահարին կասեր, շատ «ալիֆրանկա» ընտանիք ունեմ: Բայց ես հպարտ եմ իմ տասնհինգով, սա ինձ համար սուրբ թիվ է, և վայ նրան, ով կհանդգնի «խաղալ» այդ թվի հետ: Այս առիթով մի դեպք պատմեմ:

Հինգերորդ դասարանում ռուսերենից հանձնարարել էին գրել շարադրություն «Իմ ընտանիքը» վերնագով: Ես էլ հպարտ-հպարտ գրել էի մեր մասին, որ դպրոցում կարդամ ու գոռոզանամ: Պատկերացնո՞ւմ եք՝ ուսուցիչս չթողեց կարդամ գրածս, իսկ երբ թվում էր մեծ ընտանիք ունեցող աշակերտներին, ինձ, շրջանցեց: Ես առարկեցի, իսկ նա ասաց.

-Մի եղբայր ունես, հայր, մայր, 4 հոգին ի՞նչ մեծ ընտանիք է:

Ես խիստ վիրավորվեցի. իմ ընտանիքը ոչ միայն դասարանիս, այլև ամբողջ գյուղի ամենամեծ ընտանիքն է: Իսկ ուսուցիչս էլ երևի չգիտեր, որ ընտանիք նշանակում է մի տանիքի տակ ապրող: Լավ, չեմ ուզում հիշել այս պատմությունը:

Հիմա նշեմ մեծ ընտանիք ունենալու լավ կողմերը, իսկ դու երանի տուր մեզ:

Առաջինն այն է, որ տանը երբեք մենակ չեմ մնում (վախենում եմ մենակությունից), երկրորդը՝ չեմ զբաղվում տնային գործերով. ճաշ չեմ եփում, չեմ ավլում, մի խոսքով՝ անհոգ եմ ապրում. չէ՞ որ ունեմ 3 մայր, նրանք էլ աշխատանքը 3 մասի են բաժանում:

Մանկապերտեզ չեմ գնացել, քույրերս ու եղբայրներս էլ. կարիք կա՞ր, մենք յոթ երեխա էինք, մեր տունն արդեն իսկ մանկապարտեզ էր:

Բայց այս 15-ի պատճառով անհարմարություններ էլ են ստեղծվում: Նախ, շատ են հերթերն ու խցանումները, միայն տոներին ենք բոլորով մի սեղանի շուրջ ճաշում, երբ հրավիրում են ինչ-որ տեղ, հիմնականում չենք գնում. 15 հոգով որտե՞ղ գնանք, իսկ մի քանիսին 15-ից առանձնացնելը դժվար է: Մի՛ անհանգստացիր, երբ ուզես մեզ հյուր գալ, արի՛, մեր տունը շատ մեծ է:

Երևի թե այսքանը ընտանիքիս մասին: Մինչ նոր հանդիպում:

Սպասի՛ր, խիղճս տանջում է, որովհետև մի բան էլ կա, որ պետք է իմանաս: Բայց խո՛սք տուր, որ ինձ սուտասան չես անվանի:

Իրականում այլևս մենք տասնհինգը չենք: Երկու քույրերս ամուսնացել են, երկու եղբայրներս ծառայում են հայոց բանակում, իսկ պապիկս մեկ տարի է, ինչ չկա:

Հավատա՝ ես քեզ չեմ խաբել, իրականում այդ ի՛նձ եմ խաբել, խաբում եմ, խաբելու եմ: Աշխարհում ամենաշատը վախենում եմ այն բանից, որ այս 15 թիվը կարող է նվազել: Ա՜խ, երանի մենք միշտ տասնհինգը լինեինք…

Բայց մի բան լավ հիշիր, որ երբ ինձ հարցնեք, թե մենք քանիսն ենք ընտանիքում, միշտ պատասխանելու եմ.

-Տասնհինգ…

Բաղանիսյան բարբառը շատ բազմազան է: Բաղանիսի բարբառում կան այնպիսի բառեր, որոնք թվում են արտասովոր, սակայն բոլորը օգտագործում են դրանք: Եվ հպարտ են դրա համար: 

Բարբառին վերաբերվող այս նյութը  գրել եմ իմ ընկեր Արմանի հորդորով: Որոշ բառեր ինքն է  ինձ ասել: Բաղանիսի բարբառը շատ նման է Լոռվա բարբառին, որով գրել է մեծն բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանը: Գրում եմ մեր հավաքած մի քանի բառ իրենց թարգմանություններով:

Կուշտը – մոտ

Թմաշ անել – նայել

Դուզ – ուղիղ

Ծմակ – անտառ

Ծալապակաս – խելապակաս

Ըժու – հետո

Րենիք – այնտեղ

Կոխտա – գեղեցիկ

Կարկաժ – գլուխ

Ղռչի – ժլատ

Թինգը տալ – պառկել

Մատղաշ – երիտասարդ

Մի օր նստեցի չորրորդ համարի գազել: Վարորդի հետևի նստարանին նստած էին երկու կին և մեկ երեխա: Ճանապարհին կանայք հաճախ էին խոսում երեխայի հետ և տալիս նրա անունը: Նրա անունը Դավիթ էր: Պարզվեց, որ վարորդի թոռնիկի անունը նույնպես Դավիթ է: Նա թեքվեց ու սկսեց խոսել երեխայի հետ:

-Անունդ Դավի՞թ է:

-Հա:

-Իմ թոռնիկի անունն էլ է Դավիթ: Քանի՞ տարեկան ես:

-Հինգ:

-Կոնֆետ կուզե՞ս:

-Հա:

Վարորդը հանեց մի կոնֆետ և տվեց երեխային:

Քիչ անց ամենահետևի նստարանից լսվեց երեխայի ձայն:

-Այս կոնֆետը փոխանցեք այն երեխային,- ասաց վարորդը:

-Բայց այստեղ երկու երեխա կա,- լսվեց հետևից:

Վարորդը մեկ կոնֆետ էլ տվեց: Հետո Դավիթին առաջարկեց սուրճ, բայց Դավիթը հրաժարվեց: Այս դեպքից հետո տրամադրությունս բարձրացավ: Շատ լավ է, որ մենք ունենք այսպիսի վարորդներ: Նախընտրում եմ երթևեկել կամ քաղաքային երթուղայիններով կամ ավտոբուսներով, բայց երբ տեսնեմ հենց այս գազելը, անպայման նստելու եմ:

Ըհըն, էս էլ ես՝ կորած-մոլորվածս: Միջոցառման փորձից նոր տուն էի եկել և 17.am-ում կարդում էի երեխեքի գրած նյութերը: Մտքիս մեջ ասացի` ինչի՞ չէ, մի նյութ էլ ես ուղարկեմ: Ու էդ պահին ինձ զանգ եկավ. կլիներ ժամը 4:30:

-Ալո, ասա, Դավ:

-Արա, շուտ հասի ստի:

-Ըտի որդի՞:

-Դաշտը: Ղշխոթանցիք էկել են` ֆուտբոլ խաղ անող:

-Առանց ինձ խաղը սկսել եք՝ նեղանաս ոչ:

Չնայած, որ շատ էի հոգնած, բայց գնացի: Խաղը հիմնականում անցավ հանգիստ, բայց լարված մթնոլորտում: Չեմ ուզում շատ մանրամասնեմ խաղի մասին, բայց այ, խաղից հետո, մեր լեզվով ասած, շան ոտի հետ հասա տուն՝ լրիվ ուժասպառ եղած: Մի կերպ հասա տուն, բացեցի ֆեյսբուքյան էջս: Մեկ էլ ի՞նչ. հայոց լեզվի դասատուն «եքա» տեքստ ա ուղարկել, որ սովորեմ ու մյուս օրը պատասխանեմ: Էս միջոցառումների միակ բացասական պահը էս պահն ա՝ պատրաստվելը: Ըհըն, էս էլ ես՝ կորած-մոլորվածս:

«Էրեխեք, լավ էլի, թողեք հանգիստ զորացրվենք, գնանք»: Այս արտահայտությունը կարելի էր լսել մեդիա ճամբարի շատ մասնակիցներից, հատկապես՝ Էլյանորայից, երբ ինչ-որ մեկը փորձում էր անկարգություն անել: Դե, հիմա ասեմ, ախր, այ երեխեք ջան, կարո՞ղ է` խելոք չմնայինք, չզորացրեին: Հաստատ հյուրանոցում չէին պահի, բայց նույնիսկ եթե «պատժախուց» ուղարկեին, գոնե իրար հետ կլինեինք: Առօրյան համեմված կլիներ Ժորայի ու իր աշակերտների յուրահատուկ պարերով, Եվայի ծիծաղելի ու վարակիչ ծիծաղով, Սարգսի հարցերով, Մարթայի մարզասրահ գնալու կոչերով, Հռիփսիմեի հաց չուտելով ու էլի լիքը անմոռանալի բաներով: Հա՜, ու իհարկե, «պատժախցի» ներքևի հարևանների բողոքներով:
Երեխեք, արդեն կարոտել եմ, կարոտել եմ մեզ միասին: Կարոտել եմ մեր ճաշարանը, մեր կոնֆերանսը: Անգամ միջանցքով ուշացած դեպի կոնֆերանս վազելն եմ կարոտել: Նյութ գրելու պատճառով գիշերը չքնելն եմ կարոտել: Կարոտել եմ, ու թեկուզ միայն ձեզ նորից տեսնելու համար ծույլիկություն չեմ անելու, նյութեր եմ գրելու, ֆոտոներ ու վիդեոներ եմ անելու: Անպայման, մի օր էլի տեսնելու եմ ձեզ: Տեսնելու եմ մեզ, միասին:
«Էրեխեք, լավ էլի, թողեք հանգիստ զորացրվենք»: Զորացրվեցինք, բա հետո՞…

Այսօր արդեն ամսից ավելի է, ինչ վերադարձել եմ մեդիա ճամբարից: Վերադառնանք ճամբար: Ես սովորականի պես առավոտյան շուտ արթնացա:

-Սաք, Սաքո, հել` գնանք մարզասրահ, որ հասցնենք մարզվենք, լվացվենք ու գնանք հաց ուտելու:

-Հա, Դավ, հեսա:

Մեր կողքի սենյակում էր նաև Խաչիկը, բայց նա ավելի շուտ էր արթնանում քնից: Չգիտեմ ոնց, այս անգամ նա քնած էր մնացել: Նրան էլ հանեցինք քնից ու գնացինք մարզասրահ: Հաց ուտելուց հետո հավաքվեցինք սրահում, որտեղ քննարկում էինք մեր ֆիլմերի գաղափարները: Այդ օրը ունեինք նաև ֆոտոարշավ: Սակայն ես չգնացի ֆոտոարշավին: Էնպես չէր, որ չէի ուզում: Ուղղակի ես մասնակցելու էի հաջորդ օրվա ֆոտոարշավին: Ես քանի որ չէի գնացել  արշավին, նստեցի նյութ գրելու: Ես վերցրեցի թղթերս ու գնացի իմ սենյակ` այնտեղ գրելու: 15-20 րոպե անց վերադարձա:

-Շուշան, նյութ եմ գրել, կնայե՞ս:

-Հա, դիր այդտեղ, էսա` կնայեմ:

-Բա դու ի՞նչ էս անում:

-Նյութ եմ գրել,  ուզում եմ մի վերնագիր մտածել:

-Տուր` կարդամ, տեսնեմ ինչի մասին է, ես էլ օգնեմ` մտածենք:

Կարդում եմ ու այդ ընթացքում գալիս է Նարեն:

-Նարե, դու էլ արի` մտածենք, տեսնենք ինչ վերնագիր դնենք:

Նարեն նույնպես ծանոթացավ նյութի բովանդակությանը և ասաց.

-Եկեք վերնագիրը դնենք. «Շուշան, նյութ եմ գրել, կնայե՞ս»:

-Ուղղակի ես մի քիչ ավելի հետաքրքիր բան եմ ուզում:

-Բայց ինչի՞, լավն ա, էլի:

Թեթև վիճաբանությունից հետո Շուշանիկը որոշեց դնել իր մտածած վերնագիրը: Նյութի վերջում գրելով իմ խոսքերը. «Շուշան, նյութ եմ գրել, կնայե՞ս»: