narek martirosyan

Մայիսի 1-ը

Օրը սկսվեց սովորականի պես: Գարնան վերջին ամիսն  զգալ էր տալիս, որ արևը թույլ, սակայն ջերմացնում է: Հիշեցի, որ աշխատավորների օրն է, ու մարդկանց մեծ խմբեր կուղևորվեն դեպի տեսարժան վայրեր: Փորձեցի ես էլ հետևեմ նրանց օրինակին:

Գնալով հրապարակ, չզգացի որևէ արտասովոր բան: Չկար մարդկանց հոսք: Ճանապարհին հանդիպող մարդկանց դեմքերին տիրում էր ապրիլյան տրամադրությունը: Իսկ ապրիլին Գյումրին սգում էր պատերազմի ընթացքում զոհված գյումրեցի զինվորների ծանր կորուստը: Մարդիկ անգամ մոռացել էին Մայիսի 1-ի մասին: Բոլորը տխուր էին, բայց և հաստատակամ:

Այս մայիսի 1-ը ես կհիշեմ միշտ: Եվ կարծես եղանակը նույնպես հետևեց մարդկանց տրամադրությանը, և տեղաց հորդառատ անձրև: Անձրևն սկսվելուն պես քաղաքն ամբողջովին դատարկվեց:

Ես խաղաղություն եմ ուզում

Լուսանկարը՝ Մայա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Մայա Հարությունյանի

«Ես խաղաղություն եմ ուզում». մի արտահայտություն, որը կրկնում եմ ամեն օր: Խաղաղությունը ինձ համար նույնպես դարձել է երազանք, որը, հույս ունեմ, մի օր կիրականանա: Հույս ունեմ, որ խաղալու ընթացքում այլևս կրակոցից չենք վախենա և կշարունակենք մեր խաղը, մեր լեզվով ասած` «քուչում»: Մարդիկ ստիպված չեն լինի լքել գյուղը, վախից չեն իջնի նկուղ: Վերջերս գյուղում նորից կրակոցները ավելի են շատացել, սակայն, երբ խաղում ենք, ոչ մի բան չենք նկատում, չենք հիշում, որ խաղաղություն չկա:

Լուսանկարը՝ Մայա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Մայա Հարությունյանի

Ես կոթեցի եմ, հպարտ եմ իմ գյուղով, սահմանին կանգնած մեր տղաներով, ովքեր մեր վտանգավոր գյուղում ապահովում են մեր խաղաղ քունը: Ղարաբաղա-ադրբեջանական շփման գծում իրավիճակը ավելի լարված է: Հայ զինվորները մեզ պաշտպանում են իրենց կյանքի գնով, բայց դա չի խանգարում համախմբվել ու մեր զինվորների կողքին կանգնել: Այս կրակոցները մեզ չեն խանգարում նաև գնալ դպրոց: Մեր դասարանը դպրոցի ամենաչար դասարանն է: Ուսուցիչներին շատ ենք ջղայնացնում, մեր դասարան մտնելիս վախենալով են մտնում, իսկ դուրս գալիս` գլխացավով: Այս լարված իրավիճակին լրջորեն ենք մոտենում: Կան դասաժամեր, որ շատ հետաքրքիր են անցնում: Դասի ժամին առաջին շարքից լսում ենք Էրիկի ձայնը, ով խոսում է երրորդ շարքում նստած Ավետիքի հետ, ում կարճ ասում ենք Ավո:

-Աաաա՜, Ավո, գնաց` ագոն…

Եվ այստեղ լսվում են պատասխան կրակոցի ձայները: Ավոն էր, ով արդեն այնքան հմտորեն էր սեղանի տակ խփում, որ կարող ես նույնիսկ մտածել, թե կրակոցներն իրական են:

Երբեմն նստած մտածում եմ, կգա՞ արդյոք մի օր, որ այլևս կրակոցներ չեն լինի, կվերականգնվի՞ խաղաղությունը, թե՞ոչ:

Լուսանկարը՝ Մայա Հարությունյանի

Լուսանկարը՝ Մայա Հարությունյանի

davit avagyan

Իմ մտքինն ուրիշ էր …

Մեր` Բաղանիս գյուղի պապիկներից մեկը պատմում է.

-Ոսկեպարցի մի խումբ մարդիկ միասին արտհունձ են կատարում: Կեսօր է: Հանգստանում են ու ուզում են հաց ուտել:

Այդ ժամանակ Կոթի գյուղացի երկու մարդ ամառանոցից սայլով  յուղ ու պանիր են տանում: Նրանց ճանապարհը Ոսկեպարի հանդամասով է անցնում: Հնձվորները պանիր են խնդրում, սակայն մերժում են` ասելով, իբր հանրային ունեցվածք է, ո՞վ պատասխան կտա պակասորդի համար: Ապա շարունակում են իրենց ճանապարհը: Հնձվորները նայում են Հարություն քեռուն և հարցնում.

-Սայլորդները տեղ կհասնե՞ն:

Ասում են, որ Հարությունը աչք տվող է: Վերջինս խորհուրդ է տալիս հանգստանալ, հաց ուտելը հետաձգել: Այդպես էլ անում են: Չանցած 15 րոպե. օգնության ձայներ են լսում: Հնձվորները վազում են և տեսնում սայլն անդունդից գլորվել է, եզներից մեկը սատկել է, յուղ ու պանիրը տակառներից թափվել:

Օգնում են, հավաքում, տակառները սայլին բարձում, եզը մորթում: Ապա միս ու պանիր են բերում և ճաշի պատրաստություն տեսնում: Բոլորը կրկին Հարություն քեռուն են նայում, նա մեղմ խորհրդավոր ժպտում է և ասում.

-Հիմա արդեն հաց ուտելու ժամանակն է,- այնուհետև շարունակում է,- լավ ազատվեցին, մաղարիչի տեղ ունեն կոթեցիները:

-Իմ մտքինը ուրիշ էր: Աչքիս ուժը գնացել է, սայլվորներից մեկը պիտի զոհվեր,- եզրափակում է միտքը Հարություն քեռին:

seryoja ghazaryan

Հովհանավանքը նորից աղոթում է

Երբեմնի հզոր Հովհանավանք մենաստանը ամայի էր: Կարծես դարեր շարունակ եկեղեցու ներսում չէր լսվել միաբանների աղոթքը, երգեցողությունը: Այդ երգեցողությունը փոխարինվել էր աղավնիների ծլվլոցով: Կարծես աղավնիները շարունակում էին վանքի հարաժամ աղոթքը, որպեսզի երբեք չընդհատվի: Մարդիկ խորհրդային իշխանության բռնապետական ազդեցության ներքո մոռացել էին հավատքը, եկեղեցին: Վանքը լքվել էր և կամաց-կամաց ավերվում էր:

2010 թվականին, Աստծո կողմից ընտրված մի եկեղեցական` Տեր Եփրեմ. Զարգարյանը, եկավ և իր ծառայությունը բերեց համայնքին և եկեղեցուն: Սկզբնական շրջանում շատ ծանր էր նրա համար, քանի որ մարդիկ կուրացած լինելով աթեիզմի ազդեցությունից, նրան չէին ընդունում: Տեր Եփրեմ քահանան այդ ամենից չէր հուսահատվում և շարունակում էր աղոթել համայնքի համար: Նրա գալով եկեղեցուց արդեն սկսեց հնչել զանգերի ղողանջը, որը մարդկանց կանչում էր Սբ.Պատարագի, ժամերգությունների:

Երբ մտնում էի եկեղեցի, տեսնում էի, թե ինչպես ամբողջ գյուղի բնակչությունից ոչ ոք ներկա չէր արարողություններին, բայց քահանան այդ ամենից չէր վհատվում և միայնակ կատարում էր ժամերգություններ, Պատարագ: Իրոք շատ մեծ էր նրա հավատքը, որովհետև որոշ ժամանակ անց, ժողովուրդը տեսնելով հոգևորականի նվիրվածությունը, սկսեցին այցելել եկեղեցի:

Հովհանավանքը կենդանություն ստացավ, և ի իր գիրկն էր կանչում հավատավոր մարդկանց:

Տեղի հոգևորականը կատարեց իր գործը, և այս ամենից հետո ` 2015 թվականին, թողնելով հնագույն վանական համալիրը, ծառայության անցավ մեկ ուրիշ վանքում:

Նրա գնալուց հետո մարդիկ վախով էին լցված, որ կմնան առանց հոգևորականի, բայց ընդամենը մեկ ամիս անց, շնորհիվ Տեր Օշին քահանա Հայրապետյանի, եկեղեցում նորից կատարվում է սբ.Պատարագ և ժամերգություններ:

marine ghahramanyan portert

Իմ սահմանապահ գյուղը` Ներքին Կարմիրաղբյուր

Իմ հայրենի գյուղը, որտեղ ապրում եմ ես, գտնվում է Տավուշ գետի ձախ ափին: Գյուղը երիտասարդ է: Ամենահին տունը ունի ընդամենը 100 տարվա պատմություն:

Բայց ես նախնիներից լսել եմ, որ գյուղը մի քանի 100 տարվա պատմություն ունի: Իսկ թե որտեղից են եկել մեր նախնիները,  հարցրեցի պապիկիս: Պարզվում է, որ մեր  գյուղը 1860 թվականին եղել է Տավուշ գետի աջ ափին և կոչվել է Վարդաշեն: Մինչ այժմ այնտեղ երևում են եկեղեցու մասունքները: Այնտեղ տարածված է եղել մալարիա հիվանդություն, և գյուղացիք ստիպված են եղել փոխել բնակավայրը:
Գյուղը բաժանվել է երկու մասի: Դրանք եղել են երկու նախապապի ժառանգներ: Մի մասը տեղափոխվել է Նաֆլար. 20 տարի մնալուց հետո բարձրացել են այժմյան Վերին Կարմիրաղբյուր գյուղը: Իսկ մյուս մասը տեղափոխվել են մի հովիտ, որտեղ եղել է երկու վիթխարի չինարի ծառ և սառնորակ աղբյուրներ, որտեղ էլ հիմնվել է մեր գյուղը, որը ստացել է  այժմյան Ներքին Կարմիրաղբյուր անվանումը: Քանի որ մյուս գյուղը բարձրադիր է, կոչվել է Վերին Կարմիրաղբյուր: Հետագայում գյուղն սկսել է մեծանալ, զարգացում ապրել:
Հաճախակի են երկու գյուղի բնակիչները միմյանց հետ շփվում: Միասին նշել են գյուղերի ստեղծման տարեդարձը: Այժմ գյուղը 165 տարեկան է: Ներքին Կարմիրաղբյուրը կոչվում է սահմանապահ, քանի որ սահմանակից ենք Ադրբեջանին:

Ես ծնվել եմ այս հետաքրքիր անցյալ ունեցող գյուղում, որը շատ եմ սիրում: Ահա փորձեցի ներկայացնել այն գյուղը, որտեղ ապրում են սահմանին ապրող երեք եղբայրներն իրենց բազմազավակ ընտանիքներով, որոնց մասին գրել էի, և հավանաբար հիշում եք, որ նրանք իմ հորեղբայրներն ու հայրիկս են:

Մարդիկ, որոնք մեր կողքին են

Ես՝ ապրելով գյուղում, հեռու լինելով արվեստի, մշակույթի օջախներից, միշտ տխրում էի, որ չի լինի մի օր, որ կհասկանան իմ բոլոր երազանքները, ու մի օր իմ ծնողները կհպարտանան ինձանով: 

Բայց իմ բոլոր երազանքների իրականացմանը հիմք դրեց մի մարդ, ում պարտական եմ իմ բոլոր հաջողությունների համար: 2010 թվականի ապրիլի 17-ին մեր փոքրիկ  Ոսկևանում կատարվեց մի մեծ իրադարձություն, որը շատ մարդկանց երազանքների իրականացման փակ դռները բացեց և լույս ու վառ գույներ բերեց գյուղ:  Գյուղում բացվեց «Գեղարվեստի դպրոց»: Դպրոցը բացվեց մեր համագյուղացի Արթուր Մելքոնյանի ջանքերով: Մի հրաշալի մարդ, ում բոլորը  սիրում են գյուղում: Ուզում եմ անպայման նշել նրա ընտանիքի մասին: Գյուղի պատվավոր ընտանիքներից մեկը: Մայրը՝ տիկին Ֆլորան, հասարակ մի կին է, ով դպրոցում է աշխատում: Հերոս կին է : Հերոս է նրա համար, որ իր երեք երեխաներին միայնակ է մեծացրել և հասցրել իրենց նպատակներին: Հիմա կմտածեք, թե ինչու մենակ: Նա միայն ֆիզիկապես է մենակ, բայց հոգով և սրտով  իր ամուսինը նրա հետ էր և միշտ դժվար ու տխուր օրերին իր մտքով օգնում էր կնոջը:
Տիկին Ֆլորայի ամուսինը՝ Անուշավանը, մեր գյուղի յոթ հերոսներից մեկը, ով իր կյանքի գնով պահեց մեր սահմանը, ուներ հայրենասիրական մի մեծ ոգի, որն աննկարագրելի է:  Անուշավանը մեր գյուղի վարպետն էր՝ համեստ մի մարդ, ում ձեռքերը ստեղծում էին աննկարագրելին: Ճիշտ է, ես մեր հերոսին չեմ տեսել, բայց ամեն անգամ նրա անունը լսելիս աչքերիս առաջ ակամա գալիս  է մի պատկեր, նրա որդու՝ Արթուրի դեմքը: Ասում են, որ Արթուրը թե բնավորությամբ, թե իր արարքներով, դիմագծերով նման է իր հորը: Եվ իր հոր նման ունի ոսկե ձեռքեր: Գյուղում ունենք հրաշալի հուշարձաններ, խաչքարեր, որոնց քանդակային հատվածները Արթուրի ձեռքի գործերն են:

Ինչպես բոլոր չափահաս տղաները, նա նույնպես տասնութ տարեկանում գնում է իր պարտքը տալու հայրենիքին՝ ծառայության: Վերադառնալուց հետո շարունակել է ուսումը, ապա սկսել իր հայրենանվեր գործը: Դպրոցը բացվելուց հետո՝ հենց առաջին օրը, մեր այդ փոքրիկ գեղարվեստական անկյունում կային քառասունհինգ փոքրիկներ, ովքեր մեծ նպատակ ունեին այդ անկյունի հետ կապված: Եվ ընդամենը երկուսից երեք ամիս անց` հուլիսի 23-ին, իրականացավ մեր առաջին ցուցահանդեսը: Մեր այդ փոքրիկ սենյակում հավաքվել էր արվեստագետների մեծ խումբ, ովքեր հետաքրքրությամբ լցված եկել էին տեսնելու փոքրիկ արվեստագետների աշխատանքները: Եվ այդ փոքրիկներից մեկը ես էի, 9-10 տարեկան մի աղջիկ, ով ամեն հինգշաբթի, ուրբաթ, շաբաթ մեծ սիրով, ոգևորությամբ մատիտները, վրձիններն ու թղթերը ձեռքին շտապում էր արվեստի «գրադարանը»:  Ճիշտ է, այդ «գրադարանում» չկային բավարար պայմաններ, պահանջվող ներկեր, թուղթ և այդպիսի շատ իրեր, որոնք հարկավոր են, սակայն մենք մեր ուժերով հասանք մի բարձունքի և հաստատեցինք մեր դպրոց-անկյունը, և այն այսօր գործում է:
Արդեն վեց տարի է` ես հաճախում եմ Ոսկևանի գեղարվեստի դպրոց նույն այն ոգևորությամբ, որով գնացել եմ առաջին օրը: Եվ ամեն անգամ  մի նոր նկար սկսելուց հիշում եմ այն օրը, երբ ուրախությամբ, ոգևորությամբ նկարում էի այն նկարը, որը տանելու էի ընդունելության քննությանը:
Սիրում եմ նկարել, սիրում եմ արվեստը: Չգիտեմ, երևի գտնվելով բնության մեջ այդ ոգին է մեզ շունչ տալիս: Եվ ամեն տարի տարի մենք ամռանը գնում ենք պլեներների Կողբի գեղարվեստի դպրոցի հետ: Շատ հոգնած ու սիրով, արվեստով լի է անցնում ամեն օրը: Ամեն օրը սկսում ենք երգով, ծափով, ծիծաղով, հետո գնում ենք բնության գրկում ստեղծում հրաշալի գործեր, նկարներ:  Եվ այս ճանապարհով, պլեներների միջոցով, Արթուր Մելքոնյանի շնորհիվ արդեն տասը  աշակերտ հասել են իրենց երազանքներին, և արդեն սովորում են համալսարանում: Նաև հարևան գյուղերից ունենք աշակերտներ: Թեև ինչպես ասացի, վեց տարի է, ինչ հաճախում եմ, բայց այնքան շատ բան ունեմ սովորելու, որ անպայման պետք է շարունակեմ իմ ընտրած գործը:

Հուսամ մի օր էլ ինձ կտեսնեք որպես մեծ նկարչուհի: Բայց հիմա, ճիշտ է, գործում է մեր դպրոցը, սակայն համապատասխան պայմաններ՝ շենք, չունենալու պատճառով մենք ամեն տարի շենքից շենք ենք տեղափոխվում: Նաև միջոցներ չկան ցուցահանդեսներ, պլեներներ, արշավներ կազմակերպելու համար:

Շնորհակալ եմ Արթուր Մելքոնյանից իր հայրենանվեր գործի համար: Հպարտ եմ, որ Արթուրի նման համագյուղացի ունեմ, իրոք հպարտ եմ: Նա աշակերտների համար առաջին հերթին ընկեր-եղբայր է և հետո՝ ուսուցիչ:  Ափսոս, որ նրա նմանները շատ չեն:

Ինչպես բոլորին, ինձ նույնպես շատ հուզող հարցեր կան, սակայն առաջին հերթին` սահմանամերձ գյուղերում սիրած գործի, իմ, ձեր, մեր արվեստի զարգացման ու պահպանման հարցն է այս պահին հուզում: Ես ուզում եմ, որ մի օր ունենանք մեր սեփական շենքը, արվեստը զարգացնելու համար անհրաժեշտ բոլոր պայմանները և Արթուրի նման շատ հայրենասեր մարդիկ, որոնք ոչ թե գյուղից կփախչեն, ասելով, որ գյուղում պայմաններ չկան, այլ կգան գյուղ, մտածելով` եթե ոչ իրենք, ապա էլ ով պետք է շենացնի գյուղը, մտածի գյուղի երեխաների մասին:

Սոնա Սարիբեկյան

***

Ես Սերինեն եմ, սահմանապահ Կոթի գյուղից: Ցավալի է, երբ հասկանում ես, որ ծնվել ես գյուղում, ուրեմն պետք է տարբերվես ուրիշներից, տարբերվես նրանով, որ չես մասնակցում տարբեր միջոցառումների, չես ունենում հետաքրքիր առօրյա, ուղղակի նրա համար, որ ծնվել ես գյուղում: Այդքան բան: Գիտե՞ք ինչն է ինձ հուզում, այն, որ սահմանամերձ շատ գյուղերի երեխաներ… Չէ’, ավելի ճիշտ, օրինակս բերեմ հենց Կոթիի երեխանների վրա: Մեր առօրյան միապաղաղ է: Գնում ենք դպրոց, գալիս տուն, ու ամեն օր նույնը: Չնայած ես հիմա շատ հետաքրքիր առօրյա եմ ունենում, և կարելի է ասել, ազատ ժամանակ չունեմ, քանի որ գնում եմ դպրոց, հետո` պարապմունքի: Ես նույնիսկ կիրակի չունեմ հանգստանալու համար` գնում եմ Դիլիջանի Թումո կենտրոն: Եթե ես գյուղում չլինեի, գուցե օրս այլ կերպ անցներ, գուցե ավելի հետաքրքիր, բայց, ինչևէ, չեմ բողոքում:
Շատ կուզենայի նկարչության խմբակ լիներ գյուղում, քանի որ շատ եմ սիրում նկարել, ու ասում են, որ այդքան էլ վատ չի ստացվում: Երբ ասում են, որ ավելի լավ կլինի նկարչության գծով շարունակեմ ուսումս, ասում եմ` ավելի  լավ կլիներ, որ մինչև հիմա նկարչական խմբակ գնայի:

Աշնանը` սեպտեմբերի երկուսին, գյուղում խուճապային վիճակ էր, կրակոցներ, գյուղից դուրս եկող մեքենաների ձայներ… Ծնողներս բնականաբար անհանգստանում էին ոչ թե իրենց, այլ առաջին հեթին իմ, քրոջս և եղբորս համար: Մեզ ուղարկեցին Ոսկևան` պապիկիս տուն:  Ոսկևանն էլ է սահմանամերձ, բայց այնտեղ ավելի ապահով էր: Մի խոսքով, հակառակ իմ կամքի, ուղարկեցին: Մի քանի օր մնացի այնտեղ: Կոթիի դպրոցը կրակոցների պատճառով փակ էր, 200-ից ավելի աշակերտ ունեցող դպրոց  հաճախում էր ընդամենը չորս-հինգ հոգի: Այդ օրերին ես դպրոց էի գնում Ոսկևանում:  Մի օր էլ որոշեցի ընկերներիցս մեկի` Սոնայի հետ գնալ Ոսկևանի նկարչական խմբակ: Գնացի, չնայած որ մայրս դեմ էր իմ գնալուն` Ոսկևանի մշակութի տան վտանգավոր տեղ լինելու պատճառով:
Տեսնում էի իմ տարիքի երեխաների, ովքեր արդեն երկար ժամանակ գնում էին նկարչական խմբակ, որը ի դեպ, ստեղծել և ղեկավարում է գյուղի երիտասարդներից մեկը` Արթուր Մելքոնյանը: Ու երանի նրա նմանները շատ լինեին: Այսօր շատ տաղանդավոր երեխաներ տարբեր գյուղերում անտեսվում են, ու դրա պատճառով է, որ տարիներ անց նրանք գուցե  ավելիին չհասնեն, քան թե անասնապահությամբ ու հողագործությամբ զբաղվելը: Այդ պատճառով է, որ Արթուրի նման շատ երիտասարդներ հեռանում են գյուղից ու չեն կարողանում ստեղծել  այն, ինչ որոշ գյուղերում ստեղծում են Արթուրն ու նրա նմանները:
Բայց  կարծում եմ, պետք է հույսներս դնենք ինքներս մեզ վրա, համախմբվենք  ու հասնենք այն ամենին, ինչ ուզում ենք հասնել:

nver avagyan potret

Բաղանիսն իմ գյուղն է

Իմ հայրենի գյուղը սահմանապահ Բաղանիսն է:  Գյուղս ունի ավելի քան հազար տարվա պատմություն: Բաղանիս անվան ծագման վերաբերյալ կան երկու հիմնական վարկած: Ըստ առաջին վարկածի, մեր գյուղի տարածքում դարեր առաջ սփռված են եղել շատ այգիներ: Այգին մեր բարբառով բաղն է: Այնպես այգենիստը վարափոխվում է ու դառնում Բաղանիսի: Երկրորդ վարկածն ասում է, որ մեր գյուղով անցնող համանուն գետում ժողովուրդը հաճախ է լողացել կամ բաղնիք է ընդունել: Այդ բառից էլ ծագել է մեր գյուղի  անունը:

Մեր գյուղում տեսարժան վայրերը շատ են, սակայն Հարսնաքար  սարը թերևս ամենագեղեցիկն է: Սարը նույնպես ունի իր պատմությունը: Անունը կապված է պատմության հետ, որը տեղի է ունեցել Հայաստանում թաթար-մոնղոլական գերիշխանության ժամանակ: Մի ավանդական հայկական հարսանիքի ժամանակ թաթար ավազակները փորձել են փախցնել հարսին: Աղջիկը  չէր կարող անձնատուր լինել, և փախչելով  բարձրացել է լեռան բարձր ժայռերը: Չունենալով փախուստի ճանապարհ՝ աղջիկը իրեն նետել է քարից և մահացել՝ գյուղին թողնելով պատմություն, սարին` անուն:

Սահմանամերձ գյուղերում ապրող բնակիչները միշտ ապրում են թշնամու կրակոցների տակ: Բաղանիս գյուղը նույնպես այդ ամենի ականատեսն է: Կրակոցների հետևանքով զոհվում են գյուղացիներ, ավերվում են տներ: Գյուղի դպրոցականները ու ուսուցիչները հաճախ դպրոց չեն գնում կրակոցների պատճառով:

Մի օր մենք տանը նստած ճաշում էինք և հանկարծ լսեցինք կրակոցներ: Գնալով այդ կրակոցները ավելի էին շատանում ու շարունակվում, ձայները ավելի բարձր էին լսվում: Մենք լսում էինք տների պատուհանների ջարդվելու, ծառերի ճյուղերի պոկվելու և գյուղացիների ձայները: Հանկարծ մի բարձր ձայն լսեցինք, որը շատ մոտ էր մեր տանը: Ես շատ վախեցա, մտածեցի` հաստատ մեր  տանը խփեցին: Եվ իսկապես, փամփուշտները մեր տանն էին դիպչել:

Վաղ առավոտյան ես արթնացա, հագնվեցի և դուրս վազեցի: Մեր տան մոտ գտա մի փամփուշտ ու ցույց տվեցի հայրիկիս: Հայրիկս շատ բարկացավ: Ես այդ փամփուշտները պահեցի:  Հիմա էլ հավաքում եմ բոլոր իմ գտած փամփուշտները՝ ամեն օր համալրելով իմ հավաքածուն: Ես արդեն հարմարվել եմ այդ ամենին և  էլ չեմ վախենում:

Քիք-բոքսինգը Հայաստանում

 

Հարցազրույց  քիք-բոքսինգի «Lions» ակումբի մարզիչ Սայադ Ասատրյանի հետ

-Ինչո՞ւ որոշեցիք զբաղվել այս սպորտաձևով, չէ՞ որ այն իր բնույթով ծանր է:
-Երբ ես հաճախեցի կարատեի դպրոց, դեռ 5 տարեկան էի. այդ ժամանակ մտածում էի բոլորի նման ուժեղ լինել, քանի որ «կարատե» ասվածը բոլորի մոտ ուժ է ներշնչում:

-Ի՞նչ մրցումների եք մասնակցել և ի՞նչ հաջողություններ եք գրանցել:

-Ես մասնակցել եմ շատ մրցաշարերի և ունեմ բազում հաղթանակներ: Կարող եմ նշել, որ դարձել եմ Հայաստանի չեմպիոն 18 անգամ, Իրանում մասնակցել եմ մրցաշարի, գրավել եմ առաջին հորիզոնականը: Վրաստանում նույնպես ունեցել եմ հաջողություններ, Լիտվայում միջազգային առաջնության եմ մասնակցել և գրավել եմ երկրորդ տեղը, 2007 թվականին դարձել եմ Եվրոպայի չեմպիոն:

-Կա՞ այնպիսի մարզիկ, ով եղել է Ձեզ համար իդեալ և ձգտել եք նմանվել նրան:

-Ինձ համար հենց մանուկ հասակից որպես իդեալ եղել է Վանդամը, և ցանկացել եմ նմանվել նրան:

-Ներկայումս քանի՞ աշակերտ է մարզվում Ձեզ մոտ և ի՞նչ ծրագրեր ունեք ապագայում:

-Այս պահին մարզվում է 70 աշակերտ, իսկ ծրագրերի մեջ մտնում են ԱՄՆ-ում մասնակցել «Ուայ Կա Ի» աշխարհի առաջնությանը և Լոնդոնի Եվրոպայի առաջնությանը, որը տեղի կունենա օգոստոսին:

-Ինչո՞ւ եք խմբի համար ընտրել Lions անունը:

-Առյուծների ակումբ անվանումը ընտրվել է 2008 թվականին ԱՄՆ-ի Նյու-Յորք քաղաքում, որպես անուն նշանակում է քաջ, ուժեղ և պատրաստ տղաներ:

-Հայաստանում այս սպորտաձևը պահանջարկ ունի՞:

-Որպես պատերազմող երկիր կնշեմ, որ պահանջը այնքանով է, որ ֆիզիկապես և հոգեպես պատրաստ են լինում:

-Երբևէ մտածե՞լ եք մասնագիտությունը փոխելու մասին:

-Մասնագիտությունս փոխելու մասին երբեք չեմ մտածել, քանի որ մանկուց սա եմ երազել:

gohar zaqaryan

Չէ մի չէ…

-Գոհա՜ր, Գոհար, ուշացար, այ բալա, հե՛լ…
-Է՜հ մամ, էլի դպրո՞ց:
-Չէ հա, ի՞նչ դպրոց, նոր զանգեցին ասեցին` մի ամիս շուտ են արձակուրդ տալիս:
-Ո՞նց մամ, հիմա ի՞նչ, արձակո՞ւրդ ենք:
-Հա, հա, բայց մի քնի: Գնում ենք Ջերմուկ՝ ճոպանուղի նստենք:
-Հա ՞, դե հեսա` հագնվեմ գամ:

Հասանք Ջերմուկ…

-Դե, դու մենակ գնա նստի: Հենց կիջնես` մենք կնստենք:
-Լավ:

Նստեցի, ու ճոպանուղին շարժվեց: Հանկարծ լարը կտրվեց և նստարանը բացեց թևերը, սկսեցինք թռչել: Գլուխս բարձրացրի, տեսնեմ` երկինքը գունավոր է, և այնտեղ ճախրում են թիթեռներն ու փերիները: Ուզում եմ բռնել մեկին: Թու՜, չի ստացվում, բարձրանում են… Ոտքս պատահաբար դրեցի նստարանի թևերից մեկին, երկուսն էլ կոտրվեցին, սկսեցի ընկնել:

Աչքերս բացեցի, շուրջս վարդեր ու կակաչներ են: Վեր կացա, ձեռքս բռնեց շիկահեր, կապուտաչյա փոքրիկ և տարավ: Այնքան գեղեցիկ էր փոքրիկը, որ ինքնամոռաց հետևում էի նրան, չզգացի էլ, թե ինչպես մի ակնթարթում ամենինչ փոխվեց: Երկինքը սևացավ, շուրջս հրդեհ բռնկվեց, փոքրիկը մեծացավ, դարձավ վիթխարի հրեշ: Սկսեցի գոռգոռալ, սակայն ոչ ոք չէր լսում: Հրեշը բացեց բերանը, ցանկանում էր ինձ ուտել: Հենց այդ պահին հայտնվեց մի բարձրահասակ և վայելչակազմ երիտասարդ և սպանեց հրեշին: Գնանք` ասաց նա և բռնեց ձեռքիցս …

-Գոհա՜ր, վեր կաց:

-Մամ գնում ենք ճոպանուղի նստե՞նք:

-Չէ մի չէ` Ամերիկա: Վեր կաց, դասի ես…

nane eghiazaryan

Գաղտնի հարցազրույց

Ես փորձեցի հարցազրույց վերցնել հայրիկիցս՝ Սերգեյ Եղիազարյանից, բայց ինչքան էլ համոզեցի՝ չհամաձայնվեց: Ու քանի որ գիտեի, շատ հետաքրքիր ու զարմանալի գաղտնիքներ ունի, որոշեցի գաղտնի հարցազրույց պատրաստել: Այդ մասին հայրս միայն վերջում իմացավ, իսկ մայրս՝ Նաիրա Վարդանյանը, տատիկս՝ Ռոզա Պողոսյանը օգնեցին իրականացնել զրույցը:

-Պապ, դու ինչպե՞ս ես ընտրել մերսողի մասնագիտությունը:

-Ես… Մինչև մերսող լինելը, արդեն բուժական ֆիզկուլտուրայի մեթոդիստ, ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ էի, հետո պապիկդ ասաց. «Սովորել, սովորել ես, գնա մերսողի մասնագիտությունն էլ սովորի»: Ես էլ, գնացի:

-Հիմա դու ամբողջ Ջերմուկում որպես մերսող հայտնի ես, գո՞հ ես:

-Դե, եթե կարողանում եմ մարդկանց օգնել, ուրեմն գոհ եմ, էլի:

-Ինչքան գիտեմ, էդ ժամանակ պատերազմ էր, իսկ դու ի՞նչ ես հիշում այդ ժամանակներից:

-Հիշում եմ, որ դեռ ծառայում էի, ու երբ արձակուրդ էի գալիս, ինձ տանը միայն քնելուց էին տեսնում: Հետո Ժորա հորեղբայրս ինձ տանում էր զորամասի դիմաց, որ գնամ ու ծառայությունս շարունակեմ: Տուն հասնելով` զանգում էր Սոս պապին, որ ասեր, թե Սերգեյին տարել եմ: Ու հենց էդ պահին դռան զանգի ձայնն էին լսում ու երկուսով գրազ գալիս, որ ես եմ… Ու իսկապես ես էի լինում:

-Պա, այսինքն դու չես ուզե՞լ ծառայել:

-Աղջիկս, որ չուզենայի, կգնայի՞ Ղարաբաղ` կռվելու, իհարկե ուզել եմ, ուղղակի… Տղա էինք, էլի, ուրախանում էինք:

-Իսկ, երբ կամավոր գնում էիր կռիվ, պապին, տատին ի՞նչ էին ասում:

-Դե… Տատիդ վա՜յ-վո՜ւյ էր անում, պապդ էլ ասում էր. «Եթե սրտիցդ ա գալիս, գնա, տղա ջան, բայց հետ գալուց չմոռանաս, հետդ Ղարաբաղի հող կբերես»: Պապիկիդ էդ խոսքերը մինչև հիմա հիշում եմ: Հետո… Հո մենակ ե՞ս չէի գնում, մեր շենքից 4-5 հոգի էինք. մեր հարևան Ահարոնի եղբայրն էլ՝ Մխիթարը, հենց մարտի դաշտում զոհվեց: Երբ պատերազմը վերջացավ ու տուն եկանք, պապիդ հետս մի ամիս չէր խոսում:

-Ինչո՞ւ չէր խոսում:

-Մոռացել էի հող բերել:

-Պապ, իսկ ի՞նչ ես հիշում քո մանկությունից:

-Միայն հիշում եմ, որ շատ էինք ուրախացել մանկապարտեզից մեզ հասած նվերների՝ շոկոլադների, տիկնիկների համար: Տատիդ պատմում ա, որ մանկապարտեզում, ում կողքով անցնում էի, էդ երեխան լաց էր լինում, մեկի ոտքին էի կանգնում, մյուսին՝ հարվածում էի…

Մի անգամ գնացել էինք ձուկ բռնելու, շա~տ մանր ձկներ էին, ու ես` էդ ձկներից մեկին կուլ տվեցի: Փորիս մեջ պոչը թափ էր տալիս:

Հիշում եմ, երբ փոքր էինք, ես, հորաքույրդ՝ Գոհարը, հորեղբայրդ՝ Կարոն, խաղի ժամանակ պատահական շրջեցինք հորաքրոջդ օրորոցն ու դուրս փախանք: Տանն էլ մարդ չկար… Լավ է, որ Ստեփան պապիս ինչ-որ բան էր զգացել ու եկել, հորքուրիդ օրորոցի տակից դուրս էր հանել:

Վերջ… Հայրիկիս գաղտնիքներից միայն այսքանը հաջողվեց իմանալ, բայց դա էլ բավարար էր` լավ տրամադրություն ունենալու, և չարաճճիություն անելու համար…