Եթե դու ուսանող ես, մագիստրոս կամ ուղղակի հետաքրքրասեր երիտասարդ, որին հետաքրքրում է, թե ինչպես կարելի է արտասահամանում կրթություն ստանալ, փորձով փոխանակվել, պահը բաց մի՛ թող, ծանոթացի՛ր ծրագրին:

Նոյեմբերի 9-10-ը Երևանում կայացան Erasmus+ տեղեկատվական օրերը: Եվ ես փորձեցի պարզել ինձ և, հավանաբար, բոլոր ուսանողներին հետաքրքրող հարցերի պատասխանները: Հարցազրույց Erasmus+ ծրագրային պատասխանատու Անի Թորոսյանի հետ:

-Պատմեք, թե ինչպես ստեղծվեց ծրագիրը:

-Erasmus+ ծրագիրը սկսվել է 2014 թվականին, բայց այն նախորդ ծրագրերի շարունակությունն է, որոնք ընթանում էին և՛ Եվրամիության ներսում, և՛ դրանից դուրս: 2014-ին միավորվեցին 7 ծրագրեր և ստեղծվեց Erasmus-ը: Պաշտոնական տվյալներով՝ ծրագիրը կշարունակվի մինչև 2020 թվականը կրթության, վերապատրաստման, սպորտի և երիտասարդության ոլորտներում: Հայաստանյան գրասենյակը պատասխանատու է բարձրագույն կրթության հատվածի համար, որն իր մեջ ներառում է շարժունության ծրագրերը, Erasmus Mundus մագիստրոսական ծրագրերը, որոնք, ի դեպ, բաց են աշխարհի բոլոր ուսանողների համար, և Ժան Մոնե գործողությունները, որոնց նպատակը բուհերում դասավանդման նոր մոդուլների ստեղծումն է՝ եվրոպական ուսումնասիրությունների շրջանակում: Ընդհանուր առմամբ՝ ծրագիրը շատ մեծ է և մանրամասները կարող եք գտնել մեր կայքում՝ www.erasmusplus.am:

-Ի՞նչ է միջազգային կրեդիտային շաժունակությունը:

-Շարժունակության ընթացքում բակալավրի, մագիստրատուրայի կամ ասպիրանտուրայի ուսանողները կարող են դիմել փոխանակման 3-12 ամսով, իրենց մասնագիտությամբ: Փոխանակումը կազմակերպվում է 33 երկրների միջև՝ Եվրամիության 28 անդամ և 5 ոչ ԵՄ երկրներ: Հավաքելով որոշակի կրեդիտներ՝ ուսանողը մասնակցում է մրցույթին, որը կազմակերպում են փոխանակող երկրները, մեր գրասենյակը ոչ մի կապ չունի դրա հետ: Ծրագրի ավարտից հետո ուսանողը վերադառնում է և շարունակում է կրթությունը մայր բուհում:

-Արդյոք կա՞ն որոշակի սահմանափակումներ:

-Բակալավրիատում սովորող ուսանողը կարող է դիմել նվազագույնը երկրորդ կուրսից, իսկ մագիստրոսներն ու ասպիրանտներն ազատ են: Եվ կարևոր է, որ այդ պահին համալսարանը ունենա Erasmus-ով փոխանակման ծրագիր:

-Ի՞նչ է պահանջվում ծրագրին դիմելու համար:

-Դիմորդը պետք է ունենա ակադեմիական լավ առաջադիմություն, պետք է տիրապետի անգլերենին: Փաթեթները, որոնք ներկայացվում են, ներառում են հիմնականում ինքնակենսագրություն, մոտիվացիոն նամակ, լրացված դիմում-հայտ: Ամենավերջում հարցազրույցի միջոցով ընտրություն են կայացնում բուհերը, որոնք ազատ են չափանիշները սահմանելու և ընտրության մեջ: Երկրորդ փուլում Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից սահմանվում է կրթաթոշակի չափը:

-Ուսանողից պահանջվո՞ւմ են որոշակի ֆինանսական ծախսեր:

-Ծրագրի ընթացքում ուսանողին տրվում է կրթաթոշակ, որն էլ ծածկում է մասնակցի ճամփորդական և կեցության ծախսերը: Եթե դիմորդը սովորում է վճարովի հիմունքներով, ապա նա շարունակում է մուծել վարձավճարը մայր բուհին, իսկ եթե անվճար հիմունքներոով, ապա նրանից ոչ մի ֆինանսական միջոցներ չեն պահանջվում:

-Կպատմե՞ք Erasmus Mundus-ի մասին:

-Այս ծրագիրը նախատեսված է մագիստրոսների համար: Նաև ծրագրի ընթացքում կազմակերպվում է պրակտիկայի փոխանակում: Դիմորդը, անկախ տարիքից, ազգությունից բակալավրի դիպլոմ ունենալու դեպքում կարող է դիմել ծրագրին և, ինչպես նշեցի, այդ պահին համալսարանը պետք է ունենա Erasmus-ի շրջանակներում փոխանակության ծրագիր:

Ամեն հրաժեշտ  յուրովի մեծ հետք է թողնում, ամեն անգամ առանձնահատուկ կերպ  եմ զգում հեռավորակարոտային ազդեցությունը, որ հետո է գալու: Այն կարող է գալ մի քանի  ժամ, կամ րոպե, կամ ավելի վատ է,  հենց հրաժեշտի պահին` գրկումդ ամուր պահած:

Ոչինչ:

Սա արդեն երկրորդ Մե՜ծ շրջանն է, որ վազում եմ ուսում կոչված անիվի մեջ` տանից-տեղից հեռու: Միտքս ոչ մի կերպ համաքայլ չի գալիս, գոնե  կարողանայի պայուսակումս պահեի: Չէ, այն տանն է` գյուղում` Պապիս ու Տատիս մոտ:

Այս անգամ Պապս… Պապս ակամա  ստիպեց զգալ այդ հեռավորակարոտային դառը համը և քարկոծել հրաժեշտին, որ ընդհանրապես գոյություն ունի:

Պապս.

-Բալա, ես բոշկի վրա եմ, դոմիկի դուռը,-ու փայտը կվերցնի դռան հետևից, դանդաղ աստիճանները կիջնի ու կգնա դեպի իր նստավայրը` փողոցին մոտ:

-Որ գոնե սպես մարդ տեսնիմ, ճվան՝ Բարև~, Սարուխան եղբայր: Թե չէ տունը տատիցդ բացի մարդ չեմ տեսնի, մեկ էլ ձեզի` բալեքիս:

Պապս…

-Ես խնձորները, քանի ծիդիկները չեն կերել, կերեք, բալա ջան: Չնայած ծիդիկին ի՞նչ մեխկ տրես, սոված կենդանի է, թող ուտե,- իր սպիտակ, անուշ ձեռքերով  քաղած այդ եղյամոտ խնձորները, այդ հաստ կապույտ ժակետի գրպանից կհանի, կդնի սեղանին:

Պապս…

Տատիկիս հետ անդադար վեճի կբռնվի, կնեղանա, կգնա կպառկի, կնայի վերև` մտքերով կթափառի ջահելության տարիներում, մեկ էլ կնայես` ժպտում է ակամա, տեսնես ի՞նչ է հիշել:

Ինչքան էլ հիվանդ լինի, կասի.
-Լավ եմ, բալա  ջան, Փառք Աստծու, տիա՝ մե ֆշշիկըմ խմեմ ` կլավնամ:

Պապս…

-Պա՛պ, իսկ ո՞ր թոռիդ ամենաշատը կսիրես,- հարցրեցի ես մի անգամ, ակնկալելով, որ կասի` «Մարիամս իմ համար ուրիշ է»:

-Բալա, ձեռիս նայե,-ու պարզեց, սպիտակ, ցցված երակներով, տարիների կոպտությունն ունեցող, բայց և նուրբ ու արդեն փափուկ ձեռքերը,- ո՞ր մատս կտրեմ, որ ցավ չտա. սա՛:

Ես հասկացա ասվածի իմաստը, ու ես նաև հասկացա, որ հենց այդ պահին դա պետք է լսեի, և դա ինձ բավարարեց այնքան, ինչքան չէր բավարարի իմ ակնկալած պատասխանը:

Պապս ջահել ժամանակ եղել է գյուղի ամենահումորով մարդկանցից մեկը: Նրա մասին հումորները մինչև օրս էլ խոսվում են գյուղում, երբ մեզանից մեկը ներկա է: «Պապդ տիպ մարդ է…»,- ասում են մեր համագյուղացիները:

Ուրեմն, պապիկիս մի փեսան ռուս է ազգությամբ, ինչ-ինչ պատճառներով տեղափոխվել է Ռուսաստանից Հայաստան, ամուսնացել հորաքրոջս հետ և մնացել այստեղ, արդեն համարյա 30 տարի:

Մի անգամ, երբ պապիկիս հետ տանը աշխատում էին, պապս շատ է տպավորվում նրա արած գործից, և հետո հպարտությամբ է խոսում նրա մասին:

-Պետյան էնման լավ է հասկընըմ հայերեն, որ  կսեմ՝ վեդռոն տուր, հասկընըմ է, որ վեդռոյի հետ եմ, որ սըմ եմ՝ դռելը տուր, տալըմ է: Քա, Պետյա ջան, ըդման չի եղնի, յա…

Բա որ ձեռքը ձեռքին խփելով քահ-քահ ծիծաղում է: Վա՜խ, Պապ ջան:

Մի օր  տատիկս գնում է հորաքրոջս տուն, պապիկիս մենակ է թողնում և երեկոյան վերադառնում է.

-Որ եկա, բալա, պապիդ մեջ բանմ փոխվել էր, բայց չհասկցա՝ ինչ:

Անցնում է մի շաբաթ, մեր բարեկամներից մեկն է գալիս հյուր, հենց մտնում է տուն,  միանգամից հարցնում է.

-Յա, այ Սարուխան պա՞պ, ես պեխերդ թրաշե՞լ ես:

Մեկ էլ տատս դառնում է.

-Վա՜յ, այ Սարուխան, ես պեխերդ չկա՞:

-Բա, բալա ջան, կնիգս է, 60 տարվա կնիգս է, մե շաբաթ էլ պեխերս չկա, ինքը չի հասկցե, բդի մեկմ սե, որ հասկնա: Տեսնի՞ս, հեչ պետքը չեմ:

Ես երբեք չեմ փորձի հիշել ու կարոտել մենակ պապիկիս: Իսկ տատի՞կս: Աշխարհի ամենակամեցող, իր ձագուկներին ուշադիր, ամենահոգատար, ամենաբարեհոգի ու ամենամեծ սիրտը ունեցող տատիկն է: Այս տարի արդեն 60 տարի միասին: Ինձ համար միակ օրինակելի ընտանիքը` մեծով, թոռով, ծոռով:

Տատիկս միշտ ասում է.

-Բալա ջան, երբ որ տունը մեծ չի եղնի, կերտան մե հադմ մե՜ծ, ծանր քար կբերեն կդնեն տունը, որ տունը մեծ ունենա:

Տատս ճիշտ է, հասկացե՛ք  այս խոսքերի իմաստը:

Շատ անգամներ, երբ արդեն գյուղից գալիս էի քաղաք,  պապս պատահում էր, որ քնած էր լինում, ես չէի արթնացնում: Նստում էի, մի քիչ վայելում պապիս ներկայությունը, նրա գեղեցկությունը, երկար նայում իմ հրաշք պապիկին:

Ես վերցնում էի նրան ինձ հետ:

Արդեն ուսումնական տարվա երրորդ ամիսն է։ Երևի զբաղվածությանս պատճառով էր, որ չնկատեցի, թե ինչպես անցան վայրկյաններ թվացող ամիսները։

Համալսարանում ուսումնական առաջին շաբաթը դժվարությամբ հաղթահարեցի, քանի որ դեռ անծանոթ էի համալսարանի կարգուկանոնին, այնտեղ տիրող մթնոլորտին։ Փոքրիկ դպրոցից հետո, որտեղ բոլորս մի ընտանիք էինք և լավ ճանաչում էինք մեկս մյուսին, տեղափոխվելը համալսարան և համակերպվելը այնտեղի մթնոլորտին մի փոքր բարդ էր, սակայն աշխուժությանս և ակտիվությանս շնորհիվ կարողացա հարմարվել։

Սկզբում ծանոթացա համակուրսեցիներիս հետ. նրանց հետ ծանոթանալը և շփվելը երևի թե կյանքիս ամենակարևոր քայլերից մեկն է եղել։ Հետո ծանոթացա ինձ դասավանդող դասախոսների հետ, ի դեպ, նրանք լավագույններից լավագույնն են թե՛ իրենց մասնագիտությամբ՝ որպես դասախոս, և թե՛ իրենց խորհուրդներով՝ որպես ընկեր։

Հետո սկսեցի մասնակցել համալսարանում անցկացվող գրեթե բոլոր ժողովներին և միջոցառումներին։ Համալրեցի ուսանողական խորհրդի անդամների շարքերը։ Որոշ ժամանակ անց, համալսարանից դուրս, որպես կամավոր միացա «ՍՔԱՅ» երիտասարդական ակումբին, ինչը կրկին կյանքիս կարևոր քայլերից էր։ Այնտեղ ևս ձեռք բերեցի խելացի և հավատարիմ ընկերներ։ «ՍՔԱՅ» երիտասարդական ակումբը հնարավորություն է տալիս ակտիվ երիտասարդներին մասնակցել մի շարք միջոցառումների և իրենց օրը դարձնել ավելի հագեցած և լի։

Հոկտեմբեր ամսին ես և մի քանի ակտիվ երիտասարդներ «ՍՔԱՅ» երիտասարդական ակումբի, Գյումրու Երիտասարդական պալատի և «World Vision Հայաստան» բարեգործական կազմակերպության շնորհիվ այցելեցինք Գյումրու Նանսենի անվան երեխաների խնամքի կենտրոն` երեխաներին զվարճացնելու և անակնկալներ մատուցելու համար։ Այնտեղ ապրող շնորհալի երեխաները մեզ համար նույնպես կազմակերպել էին անակնկալներ՝ երգի և պարի տեսքով։ Այդ օրը իմ և մյուս երիտասարդների, ինչպես նաև մեր փոքրիկների համար յուրահատուկ և առանձնակի տեղ կզբաղեցնի մեր հիշողության գրքում՝ որպես անմոռաց օր։ Եվ ես հուսով եմ, որ կգա մի ժամանակ, երբ խնամքի կենտրոնների կարիք այլևս չի լինի։