Gayane Avagyan

Ուսուցիչներիս

Ինձ նորից հարցրեք այն անցած դասերից.

Այն անցած խոսքերից անհամար,

Ու եթե սխալվեմ, ուղղեցեք ինձ նորից,

Ես հավե~րժ աշակերտ ձեզ համար:

Արամայիս Սահակյան

Երբ փոքր էի, մտածում էի շուտ մեծանալ ու դպրոց գնալ: Հիշում եմ, առաջին սեպտեմբերի մեկս, իմ առաջին ուսուցչուհուն: Երբ տեսա նրան, նայեցի աչքերին, լսեցի նրա խոսքերը, անկախ ինձնից ցանկացա նրան նմանվել: Իմ ընկեր Պողոսյանին, իմ առաջին գիտելիքների համար հենց նրան եմ շնորհակալ: Անցել է տասներկու տարի, բայց այսօրվա պես հիշում եմ ուսուցչիս խոսքերն ու խորհուրդները` «Ժամանակը ոսկի է երեխաներ, մեկ րոպեում գիտե՞ք ինչքան բան կհասցնենք սովորել: Սովորեք, միշտ հիշեք. ինչքան շատ սովորեք, այնքան լավ մարդ կլինեք»:  Տասնյակ սերունդներ կրթած ուսուցիչի խոսքերը շատ կարևոր էին մեզ` աշակերտներիս համար: Հիմա էլ արդեն կավարտեմ դպրոցս, բայց ընկեր Պողոսյանի` իմ առաջին ուսուցչուհու խրատները ու խորհուրդները միշտ ինձ հետ են լինելու: Տեսնում եմ ուսուցչուհուս, բայց արդեն ճերմակած մազերով ու հիշում Սահակյանի տողերը.

             Սիրելի ուսուցիչ,տեսնում եմ ձեզ նորից,

             Բայց արդեն ճերմակած ավելի:

              Եվ գիտեմ, որ մեկն էլ` այդ ճերմակ մազերից,

              Եղել է իմ մեղքով երևի:

Ներեցեք մեր չարաճճիությունների համար, ներեցեք, որ երբեմն չենք լսել ձեզ, խանգարել ենք դասը: Բայց դուք միշտ մեզ ներել եք, փոխարենը պահանջել` լավ սովորել:

Լավ է, երբ քո ուսուցիչը քեզ համար է և ուսուցանող  է, և հարազատ: Մարդ, ով հասկանում է քեզ, օգնում, խորհուրդներ տալիս, ցույց տալիս կյանքի ճիշտ ուղին, բացահայտում քո բոլո~ր ինչուների պատասխանները:

Ավարտում եմ դպրոցս  այս տարի, բայց ձեզանից ունեցած հուշերս միշտ ինձ հետ են լինելու: Շնորհակալ եմ ձեզ` իմ ուսուցիչներ, իմ այսպիսին լինելու համար: Բոլորդ էլ իմ կյանքում մեծ դեր ունեք:

Ու էլի Սահակյան

Նոր ենք հասկանում, որ մեր մշտական

  Ուղեկիցներն եք ու միշտ կլինեք:

   Մեր լավի համար ձեզ ենք պարտական,

   Իսկ վատի համար մեղավոր ենք մենք:

Shushan stepanyan

Ու ինչ-որ մեկին մենք կարոտում ենք

Ինչ-որ մի պահ, ինչ-որ մի տեղ, ինչ-որ մի բան ու ինչ-որ մեկին մենք կարոտում ենք: Ես էլ եմ կարոտում: Հաճախ ինձ թվում է, թե իմ կարոտն ուրիշ է, ուրիշ գույնի է, ուրիշ են ապրումները նրա: Ես կարոտել եմ, ու այնքան բան կա կարոտիս գրկում՝ սրտիս մեջ պահված:

Երբ ցերեկ է, կարոտում եմ մայրամուտի կարմիրն ու դեղինը, գիշերվա սև ու մութ ամպերը, կապույտում լողացող աստղերը քնքուշ, իսկ երբ գիշեր է, արևն եմ կարոտում, ցերեկվա լույսը, դեռ նոր բացված օրը: Ամռանը ես ձմռան սպիտակն եմ կարոտում, ձյան ձայնը, սառույցի հետ իմ պարը, օդի մաքուր սառնությունը, ձմռանը ամառն եմ կարոտում, արևի ժպիտն ու աչքերս ծակող տաք ջերմությունը:

Ես կարոտում եմ աշնան գույները՝ մայթերին քնած, քամու ձայնն ու անորոշ տխրությունը: Ես կարոտում եմ ասված-խոսված բառերը, լսված ձայներն ու տեսնված հայացքները, ամեն մի անցած պահը, մի վայրկյան առաջն ու հենց այս պահը:

Ես կարոտում եմ օտարացած ծանոթ հայացքները, գիշերային փողոցի տխուր լուսավորությունն ու մարդաշատ քաղաքի դատարկ անկյունը:

Երբեմն էլ ինքս ինձ եմ կարոտում, երբ երկար ժամանակ սրտիս ձայնը լսած, նրա  հետ զրույց արած չեմ լինում:

Ես դպրոցս ու պարապմունքներս եմ կարոտում, աղմկոտ դասամիջոցներն ու դասի ժամին կողքիս նստողի հետ մեր զրույցները: Ես մեր բակի խաղերն եմ կարոտում՝ «ռեզին», «հալամուլա», «տուն-տունիկ», «խանութ-խանութ», «պատի հիսուն»…

Կարոտում եմ նրանց, ովքեր հիմա երկնքում են, մեզ են նայում վերևից:

Ինչ-որ մի պահ, ինչ-որ մի տեղ, ինչ-որ մի բան ու ինչ-որ մեկը մեր կարոտի կանչն են կարծես:

Մենք կարոտում ենք…

Nane Eghiazaryan

Երկրաչափական խնդրի նման

Առաջ «ավագ դպրոց» բառակապակցությունը լսելիս պատկերացնում էի շատ լուրջ միջավայր, որտեղ դասը պետք է անցներ քար լռության մեջ ու նույնիսկ շնչելը լիներ արգելված: Կարծում էի, որ այնտեղ սովորում են դոկտոր-պրոֆեսորներ  ու իրենց գիտական մտքերից ցնդված մարդիկ: Իսկ հիմա արդեն ես էլ եմ սովորում ավագ դպրոցում ու հասկացել եմ, որ պատկերացումներս եղել են ֆանտաստիկայի ժանրից: Ավագ դպրոցում էլ են սովորում ինձ նման հասարակ մարդիկ, իսկ մարդկանց մեջ հաստատ կգտնվեն խելացիներ ու ավելի խելացիներ:

Դե, մեր դպրոցում տասներորդ դասարանցիներս ընդամենը երեսունհինգ հոգի ենք, ու չի կարող ձևավորվել երեք հոսք, այդ իսկ պատճառով ստեղծվեցին ընդհանուր և բնագիտամաթեմատիկական  հոսքերը: Դե, իսկ ես գնացի բնագիտական հոսք: Գիտե՞ք, որ հենց այդ դասարանում, իմ կողքին սովորում են ապագա բժիշկներ, տնտեսագետներ ու ծրագրավորողներ: Ես գիտեի, որ ամեն մեկս դեռ իններորդ դասարանում որոշ պատկերացումներ ունենք մեր մասնագիտության ընտրության հարցում, բայց երբ ավագ դպրոց ես գալիս ու տեսնում քո ընկերներին, ովքեր ջանասիրաբար արդեն սկսել են աշխատել, որպեսզի հասնեն իրենց նպատակին, մի տեսակ դու էլ ես ոգևորվում:

Միգուցե ոմանք ասեն, որ ավագ դպրոցը ոչնչով չի տարբերվում միջին դպրոցից, բայց ինձ համար տարբերությունը շատ մեծ է: Միջին դպրոցում միգուցե դասեր կային, որ չէի սովորում, որ թերանում էի, իսկ այստեղ, թեկուզ ամենաչսիրածս թեման պետք է շատ լավ սովորեմ, որովհետև հասկանում եմ, որ դա ինձ պետք կգա հետագայում: Ու հիմա էլ, ճիշտ է, դեռ հոկտեմբերը նոր է սկսել, բայց կան դասեր, որոնք սովորելիս ակամայից հիշում եմ անցած դպրոցական տարիները, որտեղ նույնպես այդ նյութը կար, ու ես լավ չէի սերտել այդ դասը, դրա համար էլ հիմա դժվարանում եմ:

Մի խոսքով, ավագ դպրոցը իմ և երևի ձեզնից շատերի համար մի նոր աշխարհ է, նոր բարդ երկրաչափական խնդիր, որը լուծելուց հետո կթերթես էջը ու կանցնես մյուս խնդրին… Իսկ խնդիրները, իմ կարծիքով, շարունակում են դառնալ ավելի հետաքրքիր, բայց նաև ավելի բարդ…

serine harutyunyan

Ճամպրուկների մեջ կողպված ժպիտները

Անցնում են տարիները, ու մենք էլ այդ տարիների հետ քիչ-քիչ, կամա թե ակամա, սկսում ենք փոխվել: Երևի դեպի լավը, կամ, ի՞նչ իմանաս, գուցե և հակառակը: Փոխվում ենք այնքան արագ, որ թվում է, ամեն պահ, ամեն վայրկյան մենք փոխվում ենք: Փոխվում ենք ու հաճախ սկսում կարոտել մեր նախկին «ես»-ը: Երևի ամենից հաճախ մարդիկ իրենց մանկությունն ու դրա հետ կապված հիշողություններն են կարոտում, չէ՞: Մանկությունը, որ յուրաքանչյուր մարդու կյանքի ամենալուսավոր ու ամենաերջանիկ ժամանակաշրջանն է համարվում: Երբ ապրում ես անհոգ, երբ երջանիկ լինելու համար կոնֆետներն ու խաղալիքներն էլ բավական են: Հա՜, ու անգամ մանկության անբաժանելի մասը հանդիսացող, համենայն դեպս, մի միտք, որ հաստատ եղել է բոլորիս համար, կարոտում ենք՝ «Ուզում եմ շուտ մեծանալ»: Ու չասեք, որ դուք թեկուզ մի անգամ չեք մտածել այդ մասին, կամ ինքներդ ձեզ չեք տվել՝ «Ե՞րբ եմ մեծանալու, որ ինչ ուզեմ` անեմ» հարցը:

Ուզում ենք մեծանալ, որ ազատ լինենք, որ անենք այն, ինչ ուզում ենք: Ու երբեք, երբեք չենք մտածում, որ շուտ մեծանալու մեջ թերևս ոչ մի լավ բան էլ չկա: Մեծանում ենք, ու շա՜տ բաներ կարոտում, շա՜տ բաներ սկսում քի՜չ-քի՜չ հասկանալ:

Գիտե՞ք, ամենաշատն ինչն եմ կարոտում: Մանկությանս ժպիտներն եմ կարոտում: Հա՜, հա՜, մանկությանս ժպիտները, անկեղծ ու ավելի հաճախ հանդիպող ժպիտները: Մարդիկ ժպտում էին ինձ, իսկ ինձ թվում էր, թե աշխարհն իմն է, թվում էր, թե նրանք միշտ ու բոլորին են ժպտում, թե նրանք էլ ինձ նման անհոգ են, ու նրանց էլ երջանիկ լինելու համար միայն կոնֆետներ ու խաղալիքներ են պետք…

Չգիտեմ, իրականում դրանք անկե՞ղծ էին, թե՞ ոչ, բայց ինձ նման անհոգ մանուկին այդ ժպիտները լիովին անկեղծ էին թվում, այդ ժպիտներն իմն էին թվում, իմ ժպիտները: Փոխվեցին ժամանակները, փոխվեցի նաև ես, ու ժամանակի ընթացքում հասկացա, որ իմ ժպիտներն օր-օրի պակասում են, որ արդեն անկեղծ ժպիտներ հազվադեպ են հանդիպում:
Չգիտեմ, իմ մեծանալու արդյո՞ւնքն է, թե՞ իրոք մեր օրերում անկեղծ ժպիտների պակաս է զգացվում: Երևի երկուսն էլ… Քայլում եմ փողոցում ու հասկանում, որ միայն ժպիտները չէ, որ պակասել են: Մարդիկ, մարդիկ էլ այժմ առաջվանից ավելի քիչ են հանդիպում Կոթի գյուղիս փողոցներում: Մի մասը կողպել են տան դռներն ու հեռացել, միգուցե ժպիտնե՞րն էլկողպված են դռների նման… Կամ, գուցե հեռացողներն իրենց ժպիտների հետ ուրիշ ժպիտնե՞ր էլ հավաքել, դրել են ճամպրուկներում ու տարել իրենց հետ, չգիտեմ…

Միայն մի բան գիտեմ. մանկությանս ժպիտները պակասել են, հեռացել են ինձնից: Անհոգ օրերիս ժպտացող դեմքերն էլ չկան, գուցե գնացել են մի ուրիշ տեղ, ավելի անկեղծ ժպիտ փնտրելու: Երևի մի օր հետ կգան, իրենց հետ նորանոր ու անկեղծ ժպիտներ կբերեն, կբացեն կողպեքներն ու ազատություն կտան արդեն խունացած ժպիտներին… Երևի մի օր կգան, կժպտան նույն ժպիտով, ու ինձ էլի ժպիտներով լի մանկությունս կհիշեցնեն…

Կարոտում եմ մանկությանս ժպիտները… Այն ժպիտները, որ իմ ժպիտի պատճառն էին դառնում…

Մեր կողքին ապրող վետերանները

Հարցազրույց Արցախյան ազատամարտի մասնակից Աշոտ Շահենի Սարգսյանի հետ:

Լուսանկարը՝Սոնա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝Սոնա Մխիթարյանի

-Կպատմե՞ք պատերազմից, երբ եք գնացել, ովքեր էին մեր գյուղից:

-Ծնվել ու մինչև հիմա ապրում եմ մեր գյուղ Ակնալճում: Ես պատերազմը սկսելուց տասնվեց տարեկան էի: Գյուղից էլի գնացողներ կային: Գյուղի ջոկատի հրամանատարը Հայկն էր: Հայկն էր, Մուրադը, Ֆերդինը, էս մեր հարևան Արայիկն էլ: Իրենց շքանշան էին տվել` «Մարտական խաչ» առաջին աստիճան:

Մենք պահում էինք Հադրութի գյուղերը. մոտ վեց, յոթ գյուղ: Երկու տարի էնտեղ եմ մնացել: Ընթացքում կռիվը հանդարտվեց՝ եկանք տուն, բայց 92-ին նորից ուժեղացավ: Գնացինք Արծվաշեն. օգոստոս ամիսն էր: Արծվաշենի կռիվները շատ ուժեղ էին: Էնտեղ եղել ա, որ երկու հոգով հարձակվել ենք մի դիրքի վրա: Շատ դժվար էր: Արծվաշենը ոնց որ կղզի լիներ: Չորս կողմից թուրքեր էին: Հայաստանի սահմանից 25 կմ թուրքերի միջով գնում էինք, նոր գյուղն էր: Հետո Վազգեն Սարգսյանը եկավ 92թ.-ի հուլիսին ու ասաց, որ կամ պիտի կռվենք, պայքարենք ու գրավենք, հետ չգնանք, կամ պիտի հանձնենք:

-Զինամթերքը բավականացնո՞ւմ էր:

-Սկզբից չկար զենք. որսորդական հրացաններ էին: Դեռ հայկական բանակ չկար: Մի հատ ավտոմատ ունեինք, էն էլ դպրոցինն էր: Վերանորոգել էինք ու մի կերպ օգտագործում էինք: Այդ թվերին ոչ մեկը չի օգնել մեզ: Նորմալ հագուստ էլ չունեինք: Մեր գումարներով վառոդ, փամփուշտ, հագուստ, վրան էինք առնում: 1992 թ.-ին, երբ Պաշտպանության նախարարությունը կազմավորվեց, արդեն զինամթերք տալիս էին:

-Ի՞նչ զինվորական կոչում եք ունեցել:

-Մինչև իմ վիրավորվելը պիտի ինձ լեյտենանտ տային, բայց որ վիրավորվեցի ու երկար ժամանակ չգնացի՝ չտվեցին: Բուժվելուց հետո գնացի, որոշ ժամանակ անց Արցախ կոմիտեի նախագահը եղա: Օգնություններ էինք բաժանում. մեր միջոցներով հայթայթում էինք սնունդ, հագուստ ու բաժանում էինք զոհվածների ընտանիքներին:

-Իսկ ինչպե՞ս եք վիրավորվել:

-Կռիվները ուժեղացել էր էլի: Արծվաշենն էլ արդեն գրավել էին: Թշնամին հարձակվեց մեզ վրա ժամը 12-ի կողմերը՝ ցերեկը: 10 -11 հոգով եկան ու հայերեն էին խոսում, իբր մերոնցից էին: Ասում էին` մի խբեք մեզ: Իրենք շատ էին մոտեցել մեզ ու սկսեցին կրակելը: Ու հենց այդ ժամանակ վիրավորվեցի: 1992թ.-ի օգոստոսի 11-ին:

-Բուժվելուց հետո մասնակցե՞լ եք նորից պատերազմին:

-Բուժումից երկու ամիս հետո էլի գնացել եմ,բայց վիճակ չկար վրես: Փամփուշտը մարմնիս միջով անցել էր, բայց որ մի քիչ ավելի լավ էի, երեք անգամ էլի գնացել եմ:

-Իսկ հիմա առողջական խնդիրներ ունե՞ք:

-Խնդիրներ կան, ո՞նց չէ: Դե տարեցտարի մեծանում եմ, թեթև մրսելուց հիվանդանում եմ: Դժվար ա, շատ դժվար ա: Էդ թոշակով ոչ մի բան չեմ կարողանում անել, չեմ հասցնում:

-Չե՞ք աշխատում:

-Աշխատում եմ, բայց քիչումիչ:

-Իսկ որպես պատերազմի մասնակից, պետության կողմից որևէ ուշադրության արժանացե՞լ եք:

-Երկրորդ կարգի հաշմանդամ եմ, թոշակ եմ ստանում: Անցած տարի միլիոն 300 հազարի շինանյութ են տվել: Ես էլ տանիքը փոխեցի: Ձրի են տվել: Անձամբ նախարարը:

-Եթե էլի պատերազմ լինի` կգնա՞ք:

-Բոլորիս պարտքն ա, չես կարող չգնալ: Ասենք, տես` քառօրյա պատերազմին գյուղի տղերքով արդեն պատրաստվել էինք, որ գնայինք: Մենք չպաշտպանենք, ո՞վ պիտի պաշտպանի մեր հայրենիքը:

Հ.Գ. Կուզենայի այնպես լիներ, որ պատերազմի մասնակիցները լինեն բոլորիս ուշադրության կենտրոնում: Նրանցից շատերը կորցրել են իրենց առողջությունը, դժվարությամբ են աշխատում և ապրում: Ինչ էլ լինի, պետք է նրանք միշտ զգան իշխանությունների և հասարակության հոգատարությունը:

Digitec էքսպո 2016

Լուսանկարը՝ Ռաֆայել Սահակյանի

Լուսանկարը՝ Ռաֆայել Սահակյանի

Հոկտեմբերի մեկ։ Ժամը գիշերա-առավոտվա 6։00։ Բացում եմ տան դուռն ու նկատում երկու մարդու ուրվագիծ։

-Էս ինչի՞ եք եկել,- հարցնում եմ ես, ու մենք ծիծաղից փորներս բռնում ենք․․․

3 օր առաջ։

Դասերից հետո դասընկերուհիս՝ Աննան, ասաց, որ Մալիշկայի ռոբոտաշինության դասընթացներին մասնակցող երեք ակտիվ աշակերտների տանելու են Երևան՝ ինչ որ միջոցառման։ Դե, ես ինձ մի քիչ վերագնահատելով կարծեցի, թե այդ ակտիվներից մեկը ես եմ, չմտածելով անգամ, որ գնալու եմ ռոբոտաշինության էքսպոյի, որը տեղի էր ունենալու Երևանում։ Նույն օրը երեկոյան ինձ զանգահարեց ռոբոտաշինությանս ուսուցիչն ու ասաց, որ ես էլ եմ գնալու Երևան, և ի ուրախություն ընկերոջս՝ Վահեի, նա էլ է գալու։ Որոշվեց. հոկտեմբերի մեկին, առավոտյան 6։30 շարժվում ենք։

Լուսանկարը՝ Ռաֆայել Սահակյանի

Լուսանկարը՝ Ռաֆայել Սահակյանի

Էքսպոյի նախորդ օրվա երեկոն էր, զարթուցիչս դրեցի 5։30 ու գնացի քնելու։

Տռլըմ, տռլըմ… (փորձում եմ զարթուցիչիս ձայնը տառերով գրել)։ Մի րոպե, բայց, իմ զարթուցիչը մեղմ երաժշտությամբ ինձ գուրգուրելով արթնացնում էր, սա ուրիշ ձայն է։ Վահեն էր զանգում։

-Վերկաց, հագնվի, լվացվի։ Գալիս եմ։

Հագնված, հաց կերած ու լվացված նստել եմ խոհանոցում ու սպասում եմ զանգի։ Ահա, հեռախոսս ծնգաց, բայց Վահեն չէր, զարթուցիչս էր։ Ահա, ևս մի ծնգոց։ Էհ, հիմա էլ երկրորդ զարթուցիչն էր։ Դե, համենայնդեպս էի դրել: Մարդ ես, բա որ չարթնանայի։ Վերջապես երրորդ ծնգոցը։

Բացում եմ տան դուռն ու նկատում երկու մարդկանց ուրվագիծ։

-Էս ինչի՞ եք եկել,- հարցնում եմ ես, ու մենք ծիծաղից փորներս բռնում ենք։

Մի խոսքով, գնացինք պայմանավորված տեղն ու բավականին երկար սպասեցինք մեր ավտոբուսին։ 7-ին շարժվեցինք։ Դե, լավ ա էլի մարզում «ակտիվ» երիտասարդ լինելը։ Ավտոբուսում Վայոց ձորի մնացած ակտիվ երեխեքն էին, նոր ծանոթությունները ակնկալածիցս քիչ էին։ Գրեթե կեսին ճանաչում էի։

10-ին հասանք Երևան։ Ես ու Վահեն միանգամից վազեցինք էքսպոյի շենք։ Մի բառով ասեմ՝ դրախտ։ Մի կողմում երեխեքի սարքած ռոբոտները, մյուսում՝ 2016-ի ամենահզոր խաղային համակարգիչները, նորագույն խելախոսները, աքսեսուարները և այլն։

Լուսանկարը՝ Ռաֆայել Սահակյանի

Լուսանկարը՝ Ռաֆայել Սահակյանի

Վահեի հետ հիանում էինք այդ ամենով, երբ մի տղա կողքովս անցնելիս կանգնեց, ու նայեց վրաս։ Շրջվեմ ու տեսնեմ` ի՞նչ։

-Իյա, ապ ջա՞ն։ Էս դուք էլ «արմաթ» ունի՞ք։

-Ըբը, ինչըխ,- փորձեցի իր բարբառով պատասխանել։

Հարութն էր։ Նրա հետ ֆեյսբուքով էի ծանոթացել ու կյանքում չէի տեսել։

-Ռաֆոն էլ է ստեղ, Վահեն էլ պիտի գա մի քանի ժամից,- Ռաֆոյին ու Վահեին էլ էինք ֆեյսբուքում գտել, ընդհանուր չաթ էինք բացել։

-Պարոն Աբրահամյան,- Ռաֆն էր, ներկայացավ իր ֆեյսբուքյան կեղծանունով։

Ծանոթացանք նրանց ստեղծած ռոբոտների հետ։ Մեկն ական էր գտնում, մյուսը` «դրիֆտ անող» փոքր մեքենա էր. ու այսպես շարունակ։

Քայլում էի սրահով, մոտենում տարբեր ծրագրերի ու նրանցից վերցնում իրենց այցեքարտերը, ինքս էլ չգիտեմ` ինչիս էր պետք։ Ուղղակի վերցնում էի։ Ահա, մի տղա էլ անցավ կողքովս ու էլի այնպես վրաս նայեց, ոնց ինֆորմատիկայի ուսուցիչը անդրոիդ համակարգին կնայեր։

Հերթական սոցցանցային ծանոթս էր: Նրա հետ էլ զրուցեցինք: Իսկական տոն էր էքսպոյում, ոչ միայն նրա համար, որ այդքան հետաքրքիր սարքեր ու սարքավորումներ տեսանք, այլ տոն էր նաև նրա համար, որ մի տեղում էին հավաքվել այդքան խելացի ու ակտիվ երիտասարդներ: Դե, ես մեզ էլ նկատի ունեմ (Շա՞տ էր անհամեստ,բայց ես սկզբում էլ ասացի, որ լավ է մարզում ակտիվ երիտասարդ լինելը):

Հա, մոռացա ասեմ, որ ես ու մեր գյուղի Վահեն գրանցվել էինք խաղարկության, որում մի հոգի պատահականության սզբունքով հաղթելու էր խաղային մկնիկ, ստեղնաշար կամ ականջակալ։ Մեզնից հասնում էր ուղղակի 5։ 30-ին լինել խաղարկության վայրում, այլապես մրցանակը կտրվեր ուրիշի։ Ու կռահեք` ինչ եղավ։ Դե ինչ պիտի լիներ, ժամը հինգին ուսուցիչս ասաց, որ վերադառնում ենք գյուղ։ Ուղղակի կլռեմ ու չեմ փորձի բացատրել մեր տրամադրությունն այդ պահին։ Միայն կասեմ, որ մի 3 ժամ էլ հետ եկանք, բայց այս անգամ մեր դանդաղ շարժվելը մեր օգտին էր։ Երեխեքի հետ ինչ խաղեր ասես չխաղացինք․․․

Հ․Գ․ Հա լավ, ոչինչ։ Թող մի խաղարկության էլ չմասնակցեինք, դա չի խանգարի, որ այս օրը դասվի ամենահագեցած օրերիս շարքում։

lida armenakyan

Իմ ուզածը փոփոխություն է

Պարապմունքս ավարտում եմ ու ոտքով տուն եմ գալիս: Հոգնած նստում եմ համակարգչի առաջ ու սկսում բզբզալ: Մեկ էլ մարզերում ապրող ընկերներիս նյութերն եմ կարդում: Ուրեմն Վանաձորում, դե գիտեք, ռոք ֆեսթ էր` #ԴբաՌոքը: Դե, դիմացն ընտրություններ են: Ուրիշ քաղաքներում ու գյուղերում մութ փողոցները լուսավորվում են, քարուքանդները` ասֆալտապատվում: Դե, դիմացն ընտրություններ են: Մեկ ուրիշ տեղ շարունակում են տարիներ առաջ կիսատ թողած գործարանի շինարարությունը: Էլ չասեմ, արդեն հիշում ես, որ դիմացն ընտրություններ են:

Գրիչս վերցնում եմ, ուզում եմ ես էլ էդպիսի «գլոբալ» խնդիրների լուծման մասին գրել: Ուզում եմ գրել, որ իմ Եղվարդ քաղաքում վերանորոգել են հին մանկապարտեզը, ու երեխաները ստիպված չեն քաղաքի մի ծայրից մյուսը հասնել, որ ազգագրական պարերի առանձին խմբակ է բացվել, որը չի զիջում մայրաքաղաքում եղածներին, որ մի նոր գործի տեղ է ավելացել, բայց….

Եթե կուզես իմանալ, ես էլ եմ փոփոխություն ուզում իմ քաղաքում: Ախր, իմ քաղաքում էլ են ընտրություններ, բայց մեր մութ փողոցները չեն լուսավորվում, քարքարոտ ճանապարհները, որոնք ամեն անձրևից հետո ճահճից ոչնչով չեն տարբերվում, չեն ասֆալտապատվում, նոր մանկապարտեզներ ու գործարաններ չեն կառուցվում ու ռոք համերգներ էլ չեն կազմակերպվում: Մեզ մոտ ցուցանակներն են ավելանում: Զարմանալու ի՞նչ կա, որ: Մեզ մոտ էլ են ընտրություններ: Ցուցանակներ, ցուցանակներ… Հա, հա, էն քո իմացած պաստառները, որ մայրաքաղաքում ամեն երկրորդ քայլափոխին փակում են տեսադաշտդ դեպի քաղաքի սիրուն անկյունները: Էն, որ սահմանափակում են պատկերացումներդ գովազդներով: էն,  որ դրանց հետևի տեսարանը կարող է մի թուփ լինել, բայց քեզ այնքան շատ բան տալ, որ ասենք երբեք չես ստանա ինչ-որ հայ գրողի նկարը, անունը, ծննդյան ու մահվան տարեթվերը տեսնելիս:

Իմ ուզածը փոփոխություն է, և ոչ թե կաղապարում, ոչ թե մի շրջանակ, որի մեջ ստիպված ես մտնել, ոչ թե սահմանափակում… Եսիմ: Ես իմ քաղաքում փոփոխություն եմ ուզում ու ես կլինեմ այդ փոփոխությունը, անկախ նրանից` մեր քաղաքում ընտրություններ կլինե՞ն, թե՞ ոչ:

Պոպոքի տոնը, Պոպոքի տանը

«Մենք հավատում ենք, որ միայն հայրենադարձությամբ կարող ենք հաղթել թշնամուն, այստեղ ապրելով, այստեղ շենացնելով: Եվ հենց այստեղ փորձեցինք մի փառատոն կազմակերպել, որն էլ արդեն իր մեջ ընդգրկում է «տոն» բառը, որպեսզի մեր ժողովուրդը ուրախ լինի, մեր համաքաղաքացիները ուրախ լինեն: Եվ գոնե մեկ օր փառաբանենք Աշտարակի ամենահռչակավոր բերքը՝ ընկույզը: Բարի եկած եք և հավատացած ենք, որ ոչ թե ամեն մի հայ պետք է ասի. «Որտեղ հաց, այնտեղ կաց», և գնա օտար երկիր` չեզոքացնելով իրեն և իր ընտանիքը, այլ գա Հայաստան և ասի. «Ուր հայ, հոն` կաց»:

Եվ ահա, արդեն հինգերորդ տարին է, որ սփյուռքահայ Պիեր Բաղդասարյանի խոսքերով սկսվում է «Պոպոքի տոնը, Պոպոքի տանը» փառատոնը:

Բացատրեմ խաղի կանոնները: Խաղը բաղկացած է 5 փուլից և 8 հոգանոց խմբերից: Մասնակիցները կանգնելով, այսպես ասած, թմբուկե սեղանի շուրջը, (որի ներսում լցված են ընկույզները) աջ կողմից վերցնում են ընկույզը, մուրճով կոտրում, այնպես որ, չփշրվի, կեղևահան անում և լցնում իրենց համարի ամանի մեջ ու անցնում հաջորդ ընկույզին: Մեկ ամբողջական ընկույզը կամ պոպոքը, ճղոպուրը, կակալը (ինչ էլ ասես, իմաստը նույնն է) հաշվում են մեկ միավոր: Հաղթում է այն մասնակիցը, ով ամենաշատն է կոտրել:

Այս տարի մասնակիցներն ավելի շատ էին, քան նախորդ տարիներին: Նրանք ոչ միայն Աշտարակից էին, այլ նաև Երևանից, Օշականից, Սասունիկից և Ուշիից:

Փառատոնի ընթացքում մենք Կարմրավոր եկեղեցուց ծածանեցինք 30 մետրանոց եռագույնը, որը եղել էր բազմաթիվ այլ երկրներում և կարևոր իրադարձություններում, որի մետրերը պետք է ավելանային և ծածանվեին Արարատի գագաթում:

Ահա և եկավ սպասված պահը: Իր արագության, ժամանակը ճիշտ օգտագործելու և անկոտրունության շնորհիվ հաղթող դարձավ Արմեն Աբրահամյանը: Նա կարողացավ առավել շատ կեղևի տակ թաքնված «ուղեղներ» հանել և ստանալ 50.000 դրամ: Իսկ այս ամենը եզրափակվեց ավանդույթ դարձած երգով.

… Պոպոք է այստեղ, պոպոք է այնտեղ,

Հայի սեղանին անպակաս համեղ,

Պոպոք է այստեղ, պոպոք է այնտեղ,

Կեր ու կդառնաս բոլորից ուժեղ…

Առաջին շարքում նստած երեխաներից մեկը չդիմացավ ընկույզների գայթակղությանը ու թմբուկե սեղանից «գողացավ» մեկ պոպոք:

gayane paronyan

Հակոբ Պարոնյանը

Արդեն ավարտել եմ դասերս։ Նստած  թեյ եմ խմում և մտածում եմ ազգանվանս մասին։ Թե ինչպես է այն ծագել, ինչ նշանակություն ունի։ Սակայն այդպես էլ չեմ կարողանում գտնել ինձ հուզող հարցերի պատասխանները։

Երկար այսպես մտածելուց հետո հանկարծ հիշում եմ մի փոքրիկ, բայց զվարճալի պատմություն։

Մի  քանի տարի առաջ էր։ Դպրոցում մայրենիի  ժամին ուսուցչուհին պետք է բացատրեր Հակոբ Պարոնյանի մասին դասը։ Բոլոր դասընկերներս անհամբեր սպասում էին, թե ինչ պետք է ասի նա, երբ հանկարծ հարցրեց.

-Երեխանե՛ր, ո՞վ է Հակոբ Պարոնյանը։

Դասընկերներս շփոթված նայելով դեմքիս, միաձայն պատասխանեցին.

-Գայուշի  պապա՜ն։

Շատ  չզարմանաք։ Ես Գայանե Պարոնյանն եմ։ Իսկ հայրիկիս անունը Հակոբ է։

Sose zaqaryan

Շնորհավոր տոնդ, սիրելի ուսուցիչ

Հոկտեմբերի 5, տարվա 278-րդ օրը։ Այդ օրը աշխարհի ավելի քան 100 երկրներում նշվում է ուսուցիչների միջազգային օրը։

Երբևէ մտածե՞լ եք, թե ուսուցիչները ինչքան բան են փոխել մեր կյանքում։ Շատերը իրենց մասնագիտությունը ընտրել են իրենց ուսուցչի օրինակով։ Հիմա, երբ արդեն ավարտել եմ դպրոցս, սկսել եմ ավելի շատ գնահատել իմ ուսուցիչներին։ Կարոտել դասաժամերը, մեր զրույցները, նրանց տված խորհուրդները։

Առաջին ուսուցիչ. մարդ, ով քեզ սովորեցնում է տառերը, թվերը և այլն։

Բայց ուսուցիչներ միայն դպրոցում չեն լինում,այլ հասարակական կյանքում նույնպես։

Հիշում եմ, երբ ուսուցիչների տոնին միջոցառումներ էինք կազմակերպում, ոգևորվում էին,0 հուզվում, կարմրում ամոթից, ու միշտ հասկանում էի, որ կարմրել կարող են միայն ուսուցիչները։ Որովհետև ուսուցիչն է, որ ունի պատասխանատվության մեծ զգացում։ Ուսուցիչն է, որ միշտ հիշվում է ու գնահատվում։ Երբ մարդիկ զրուցում են կամ իրար հետ համաձայնության չեն գալիս, ասում են.

-Քո ուսուցիչը ո՞վ է եղել։

Ուրեմն մարդու անբաժան ուղեկիցը, կենսագրություն կերտողը ու անհատ ձևավորողը ուսուցիչն է։

Շնորհավոր տոնդ, սիրելի ուսուցիչ, թող քո անցած ուղին միշտ հարթ լինի, հոգիդ` անկաշառ ու սիրտդ` մաքուր։