Լուսանկարը՝ Լաուրա Սեկոյանի

Սեպտեմբեր ամսին, ինչպես հիշում եք, մենք՝ 17.am-ի խմբագրակազմով խոստացել էինք ամեն ամիս ներկայացնել այն նյութերը, որոնք կարող էիք բաց թողնել բազմաթիվ հետաքրքիր հոդվածների, ֆիլմերի ու ֆոտոպատմությունների մեջ: Հոկտեմբերին ևս 17.am-ի փոստը լի էր ամենատարբեր թեմաներով գրված, հետաքրքիր ու կարևոր նյութերով: Այս նյութերի մեջ իրենց յուրահատուկ ու գեղեցիկ տեղն են զբաղեցնում գյուղական կյանքը, առօրյան պատկերող հոդվածներն ու ֆոտոպատմությունները: Բաց մի թողեք Լաուրա Սեկոյանի «Երկու փութ արիշտա» գյուղական կոլորիտը լավ արտահայտող նյութը:

Լուսանկարը՝ Սերյոժա Առաքելյանի

Մեր թղթակիցները միշտ փնտրում են իրենց շրջապատում հետաքրքիր մարդկանց՝ նրանց մասին բոլորին պատմելու, նրանց բացահայտելու համար: Հաճախ ամենահետաքրքիր մարդիկ հենց մեր կողքին են: Այս ամիս շատ նյութեր ունեցանք մեր ընտանիքների ամենահետաքրքիր անդամների՝ տատիկների ու պապիկների մասին: Բաց մի թողեք Սերյոժա Առաքելյանի հուզիչ պատմությունը իր պապիկի մասին, ծանոթացեք Սոսե Զաքարյանի Ռոմել և Արտյոմ Ավետիսյանի Արուսյակ տատիկների հետ: Մեր թղթակիցներն, իհարկե, նաև շատ լավ հարցազրույցներ են վարում: Չմոռանաք կարդալ Միլենա Խաչիկյանի հետաքրքիր ու ոգեշնչող հարցազրույցը Արմինե Հայրապետյանի հետ:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Գրելու միջոցով թղթակիցները բարձրացնում են շատ կարևոր, իրենց հուզող հարցեր, հաճախ՝ հումորով, հավեսով գրված: Եթե ուզում եք իմանալ, թե ինչպես է ապրում Գավառից Երևան տեղափոխված ուսանողուհին, բաց մի թողեք Անուշ Դավթյանի «Մենակ ապրելու գաղտնիքները»: Իսկ եթե ուզում եք ծանոթանալ ուսանողի կյանքին, տեսնել, թե ինչ ազդեցություն են թողնում հետաքրքիր առարկաները նրա վրա, ընթերցեք Անետա Բաղդասարյանի թեթև ու հումորով գրված «Հավանականությունն ու մենք» նյութը:

Լուսանկարը` Սերյոժա Առաքելյանի

Երիտասարդների համար շատ կարևոր ու արդիական հարց է բարձրացնում Նելլի Խաչատրյանը: Ընթերցեք «Ցավոտ մի հարց» հոդվածը և մտորեք այս կարևոր խնդրի շուրջը: Մտորեք նաև Սուսաննա Ղազոյանի «Վարդան Մամիկոնյանը, շապիկն ու 16-դարյա թակարդը» նյութում առաջադրված համարձակ հարցադրման մասին: Իրենց նյութերում բարձրացնելով արդի կարևոր հարցերը՝ մեր թղթակիցներն այս ամիս նույնպես անդրադարձել են արտագաղթին: Բաց մի թողեք այս ամսվա մեր ամենաընթերցված նյութը՝ Աննա Սարգսյանի «Մալիշկայի անծուխ ծխնելույզները»: Շարունակելով ձեզ ներկայացնել ամենակարևոր հարցերն ու խնդիրները բարձրացնող նյութերը՝ առաջարկում ենք ընթերցել նաև Անի Ավետիսյանի «Մանկություն չունեցող մարդիկ» հուզիչ պատմությունը:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Հոկտեմբերի՝ երիտասարդների համար ամենակարևոր իրադարձությունը, թերևս, #տարկետումլինելուԱ ակցիայի սկիզբն էր: Մեր թղթակիցներն, իհարկե, ակտիվ քաղաքացիներ են, որոնք առանց լուսաբանման չթողեցին դասադուլը, բողոքի ցույցերը՝ տարկետման մասին օրինագծի ընդունման դեմ: Ձեզ ենք ներկայացնում Լուսինե Կարապետյանի և Սուրեն Կարապաետյանի լուսաբանումները:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լարված ու հուզիչ նյութեր ընթերցելուց հետո խորհուրդ ենք տալիս կարդալ Վալենտինա Չիլինգարյանի «Անավարտ պատմությունները»՝ հետաքրքիր ու ստեղծագործական այս նյութը: Խորհուրդ ենք տալիս նաեւ դիտել  «Երեւանյան օրերի խրոնիկա» ֆոտոշարքը, որտեղ Երեւանն ու իր բնակիչները մի քիչ թախծոտ տրամադրությամբ ներկայացված են  Լիանա Թուրյանի օբյեկտիվի միջով։

Լուսանկարը` Լիանա Թուրյանի

Դե, իսկ եթե չալարեցիք ու հասաք 17.am-ի հետ մինչ այստեղ, վերջում էլ կարդացեք Աստղիկ Հունանյանի ալարելու ու հավեսի մասին ոչ ալարկոտ ու շատ հավեսով գրված նյութը՝ «Երբ դեռ 15 տարեկան ես, բայց ոչնչի հավես չունենալու հավես էլ չունես»-ը:

Լուսանկարը` Կարինե Նահապետյանի

Դե, եթե դեռ չէիք կարդացել հոկտեմբերին տպագրված նյութերը, արդեն գիտեք, թե որոնք չարժե բաց թողնել:

Մինչ մյուս ամիս:

Երբեք չէի մտածել, թե որտեղից է ինձ համար սկսվում տուն տանող ճանապարհը: Բայց այսօր՝ տուն վերադառնալիս, փորձում էի հասկանալ կապվածությունս տան հետ, այժմ տանից շատ բացակայելս: Հասկացա, որ այն ճանապարհը, որը տանում է տուն, տանում է տաք ու հարազատ միջավայր, լավագույններից է: Բայց որտեղի՞ց է սկսվում այդ ճանապարհը: Անմիջապես հիշեցի մանկությանս ամենահաճախ պատահող դեպքը, երբ հասնում էինք մեր շենքից գրեթե 200 մետր հեռավորության վրա գտնվող անտանելի զառիթափին, ու ամեն անգամ այդ հատվածում մերոնք լսում էին ինձնից.

-Պա՜պ, ա՜յ պապ:

-Արի, արի կգրկեմ,- չթողնելով, որ շարունակեմ՝ շտապում էր պատասխանել հայրս:

Փոքր տարիքում միշտ հայրս ինձ գրկած էր տանում այդ ճանապարհը:

Ճանապարհը գրկած անցնելու շրջափուլին հաջորդեց «մետրոյի աստիճաններ» շրջափուլը: Երբ արդեն մեծ էի ու չէին գրկում զառիթափը բարձրանալիս, ամեն անգամ ասում էի՝ որ մեծանամ, էստեղ մետրոյի աստիճաններ եմ դնելու: Մետրոյի աստիճաններ ասելով շարժասանդուղքը նկատի ունեի: Լինեմ անկեղծ՝ ես դեռ կցանկանայի, որ շարժասանդուղքով փոխարինվեր զառիթափը:

Այսօր կարծես յուրահատուկ է ճանապարհը: Այսօր խորհրդավոր է այն: Բարձրանում եմ զառիթափով ու հասկանում, թե ինչքան զգացողություններ եմ ապրել այս ճանապարհին՝ տուն տանող ճանապարհին: Եղել եմ թե՛ ուրախ, թե՛ տխուր, երբեմն շտապել եմ, որ նշված ժամանակին տուն հասնեմ, գուցե վախեցել եմ, քանի որ արդեն ուշացած եմ եղել ժամանակից: Աշխարհում ոչ մի հրաշալի ճանապարհ չի փոխարինի տուն տանող ճանապարհը:

«Fly me to the moon»-ը քթիս տակ երգելով՝ ուտում եմ հերթական մանդարինը։ Մանդարինի հոտը ասոցացնում երևույթների, երևույթները՝ մարդկանց ու հիշողությունների հետ։ Աշուն է։ Երևի մի փոքր բնական մելանխոլիկ տրամադրությունը ստիպում է անհաշիվ թեյեր պատրաստել ու խմել դրանք, մինչև կսառեն: Կամ մինչև ինքներս կսառենք։ Դե, երբեմն մենք էլ ենք սառում։ Իրար տեսնելն ու չբարևելը դարձնում ենք սովորություն, զանգերին չպատասխանելը՝ բնավորություն: Հետո էլ բողոքում ենք, որ ֆեյսբուքն ու ինստագրամը բոլորիս դարձրել են ռոբոտ ու հեռու են պահում իրարից՝ ցրելով ուրիշ մոլորակներ։ Չէ, հաստատ չէ։ Ախր, մենք ենք մեզ աքսորում մեր ընկերներից, ծանոթ ու անծանոթ մարդկանցից ու ինքներս մեզնից։ Քամիները պահում ենք ներսում ու ջերմություն որոնում թեյի գոլորշիներում, գրքերի տողերում ու մարդկանց խոսքերի տողատակերում։ Թող լուսինները մնան երգերում։ Կամ էլ լուսնին հասնելու փոխաբերությունը դառնա երջանկության, սիրո ու հրճվանքի համար օգտագործվողը։ Մանդարինն ու թեյը հերիք են, չէ՞. աշուն է:

Քայլում եմ փողոցով ու ինչ-որ բան ինձ հուշում է, որ տարվա երրորդ եղանակն է արդեն: Չէ՛, դա ո՛չ թափվող տերևներն են, ո՛չ անձրևն ու դրա թողած հետքերը, ո՛չ էլ մարդկանց՝ արդեն մրսած դեմքերն ու տաք հագուստը: Դա օդում կախված աներևույթ, մարմնիդ թեթև դիպչող ու իրեն զգացնել տվող տրամադրությունն է, արտասովոր օդը, որ միայն այս եղանակին է այսպիսին լինում:

Շարունակում եմ քայլել: Մարդկանց դեմքից թախիծ է կաթում, իսկ ես ոտքերով ինչքան հնարավոր է վերև եմ շպրտում տերևներն, ու դա ինձ ուրախացնում է: Աշունն այնքան էլ իմ սիրելին չէ, բայց էլ ե՞րբ պետք է տերևները խշխշացնելով, վատ մտքերս հետը փշրելով՝ քայլեմ մինչև տուն: Էլ ե՞րբ անձրևից պաշտպանվելու համար պիտի ավելի արագ վազեմ կանգառ, իմ կանգառից՝ տուն ու սովորականից էլ շուտ հասնեմ: Ախր, էլ ե՞րբ այդքան կարոտեմ:

Այս եղանակի գալու հետ տուն են գնում այգում նստած ու կյանքի մայրամուտը վայելող ծերուկները: Ճանապարհով անցնելիս լսում եմ միայն իմ քայլերը: Այլևս ո՛չ մի խաղաքարերի շխկոց, ո՛չ մի արդար կամ անարդար խաղի պարզաբանում: Ինձ համար աշնան տխրությունը ոչ թե կոտրված սրտերն ու հիասթափություններն են, այլ ինձ հարազատ դարձած պապիկներից շատերին գարնան գալուստի հետ նորից իրենց տեղում չտեսնելը: Աշունը կգնա ու կտանի նրանց:

Նկատում եմ, որ սիրահար զույգերն ավելի ամուր են գրկում իրար. չէ՛, չեն սկսել ավելի շատ վախենալ իրար կորցնելուց. մրսում են: Ու, երևի, հենց այս ջերմությունից ելնելով են աշունը սիրո եղանակ համարում: Մինչդեռ սիրո համար չկա եղանակ ու ժամանակ: Սերն ինքն է եղանակ՝ ամենալուսավորը, հինգերորդը:

Թող գունավոր այս եղանակը քամիների հետ քշի ու տանի մեր հոգում նստած մութը, որ ես չվախենամ առաջին քայլն անելուց, դու չվախենաս բարձր ու ինքնավստահ խոսելուց, որ մենք չվախենանք իրար չգտնելուց:

Վերջին շրջանում զարթուցիչի ձայնն իմ ականջներում ամենաանտանելին ու ատելին է դարձել: Ընդհանրապես, ձայների տեսանկյունից ես միշտ տանել չեմ կարողացել շների շարունակական հաչոցն ու ծանր ռոքը, բայց հիմա, անկեղծ եմ ասում, պատրաստ եմ յուրաքանչյուր օրվաս մի քանի րոպեն անցկացնել դրանք լսելով, քան առավոտ շուտ զարթուցիչիս ձայնից արթնանալով:

Ամեն ինչ ավելի վատ դարձավ այսօր, երբ, ի հակառակ սովորությանս, արթնացա զարթուցիչիս առաջին հնչյունների հետ ու միանգամից բաց արեցի աչքերս: Անկեղծ ասած՝ այդքան շուտ բաց արեցի աչքերս, որովհետև ինձ թվում էր, թե նոր-նոր եմ աչք կպցրել ու լիովին համոզված էի, որ ինչ-որ սխալմունք կա, ժամը 3-ը կամ 4-ն է, և դեռ մի քանի ժամ էլ ունեմ քնելու: Հայացքս գցեցի պատուհանին. դեռ մութ էր, ամբողջական, գիշերային մութ, ոչ թե աղջամուղջոտ մի բան: Համոզվեցի մտածածումս, բայց ապահովության համար նայեցի հեռախոսիս էկրանին: Ժամը 7:10 էր: Ճիշտ այն ժամը, որի վրա երեկ (չէ, ավելի ճիշտ այսօր, օրն արդեն վաղուց փոխվել էր, երբ պառկեցի) քնելուց առաջ դրել էի զարթուցիչս: Իսկ այն դեռ զնգում էր ու զնգում: Հիասթափված անջատեցի: Գիտե՞ք՝ երբեմն ինձ թվում է՝ լավ է, որ հեռախոսս եմ օգտագործում զարթուցիչի փոխարեն, հակառակ դեպքում, էնպես ուժեղ ու բարկացած կսեղմեի անջատելիս, որ հաստատ կկոտրվեր: Դե՜, հեռախոսս գոնե ափսոսում եմ՝ թեկուզ վաղ առավոտյան՝ աշխարհի ամենաանտանելի ձայնը լսելիս: Մի խոսքով, այսօր հասկացա, որ սկսվեցին այն օրերը, որ քնում եմ, երբ արդեն մութ է ու արթնանում, երբ դեռ մութ է: Այս օրերի անձրևոտ ու մառախլապատ եղանակն էլ մի կողմից է ամեն ինչ ավելի մռայլ դարձնում՝ առավոտյան արթնանալը դարձնելով բարդագույն երևույթ, որի համար, թվում է, վերերկրային ճիգեր պիտի գործադրես ամեն օր: Միակ հուսադրող բանն այն է, որ օրերի կարճանալու այս տհաճ պրոցեսը ավարտվելու է դեկտեմբերի 22-ին: Բան չմնաց…