lyuba sharoyan

Նկարչի աչքերով

Ես միշտ նկարել եմ ու մինչև հիմա նկարում եմ, հատկապես, երբ տխուր եմ:  Նկարելիս կտրվում եմ աշխարհից:  Ծառ, ծաղիկ, կապ չունի, կարևորը` անում եմ մի բան, որն ինձ դուր է գալիս։ Ինձ համար նկարելը պարզապես հոբի չէ, դա իմ աշխարհն է, որտեղ ես ազատ եմ: Ապրել նկարելով: Տարօրինակ է, քանի որ ամենաաննշան ու անիմաստ թվացող մանրուք գեղեցիկ է դառնում նկարչի աչքերով: Շատ հաճախ մտածում են ձեռքից գնացել եմ: Մեղմ ասած, էնքան եմ նկարել, որ ցնդել եմ:

Հա՛, գուցե ճիշտ է, բայց ես չեմ ամաչում տարբերվելուց ու ցնդած նկարիչ դառնալու ճանապարհ բռնելուց:

Դեռ մանկուց բոլորին պարզ էր իմ ընտրած ուղին, քանի որ 4-5 տարեկանից նկարել եմ, տիկնիկներիս համար շորեր կարել, տնակներ պատրաստել, և ամենակարևորը, միշտ կտրել մազերս։ Մայրս ասում է, մի անգամ պապս այնպես բարկացավ, որ մազերս կտրեց։

Երբ արդեն 6 կամ 7 տարեկան էի, բակում ինձ ծաղրում էին գիրության ու պեպենոտ լինելու պատճառով։ Ես ժամերով փակվում էի սենյակում ու փորձում բալետի պարուհիներ նկարել: Ամեն անգամ, երբ պարուհին գեր էր ստացվում, պատռում էի թուղթն ու սկսում նորից նկարել, իսկ վերջում հուսահատված լացում։ Միգուցե նրանց ծաղրանքի շնորհիվ եմ հիմա գեղեցիկ պարուհիներ նկարում, չէ որ պատահականություններ չկան աշխարհում։

araqsya azizyan

Երազանք, նպատակ, իրականություն

Երազանքներ, որ կմնան երազանք։ Հա, մտքերս մի տեսակ խառն են, բայց կասեմ, որ իրոք մենք էլ գիտենք, որ մեր սրտի մի անկյունում ունենք պահած երազանքներ ու լավ  գիտենք, որ դրանք չեն իրականանա, կամ կիրականանա դրա մի մասը, բայց մեկ է, մենք էլի երազում ենք, շատ հաճախ  դրանք ուղղակի մեր երևակայության արդյունքն են։

Բայց շատ հաճախ ունենք երազանքներ, որ դարձնում ենք նպատակ ու ամեն գնով հասնում դրա իրագործմանը։

Երևի կյանքի կարևոր բանաձևերից մեկն է, որ պետք է բացես, լուծես ու ամեն ինչ քո սրտի ուզածով կլինի, ոնց որ մաթեմատիկական դժվար խնդիրները, որոնց լուծմանը հասնում ես բանաձևի օգնությամբ: Մի՞թե չես ուրախանում, որ կարողանում ես լուծել դժվար խնդիրը, չէ՞ որ հաստատ ուրախանում ես։

Հա, հիշեցի մի լավ դեպք։ Հենց ես ու ընկերուհիս էինք երազում, որ կմեծանանք ու մեր ուզած խանութը կբացենք, ու քանի որ չէինք ուզում մեր ծնողներին շատ նեղություն տալ, որոշեցինք գումար հավաքել։  Դե, ինչպես բոլորը, որոշեցինք գանձանակ պահել, ու ամեն օր որոշակի գումար էինք ավելացնում: Բայց դե, երազանք էր, որ եկավ ու անցավ։ Բայց գանձանակը կար,  ու այս ամառ դարձավ ուրիշ երազանքի իրագործման միջոց։

Հայկական նվագարանները մի տան մեջ

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Հայկական երաժշտություն, հայ ժողովրդի դարավոր երաժշտական մշակույթի մի մասն է: Այն սկիզբ է առնում մ.թ.ա. II հազարամյակում։ Պատմական տվյալները մեզ են հասել հնադարյան հայ պատմաբաններ Մովսես Խորենացու և Փավստոս Բյուզանդի աշխատությունների շնորհիվ։

Ես ճանաչում եմ նման ընտանիքի, որտեղ քույր ու եղբայր նվագում են դհոլ ու քանոն: Ասեմ ավելին, քույրիկը ՝քանոնահար Գրետան, համատեղում է քանոնը դաշնամուրի հետ, իսկ եղբայրը` Կարենը, շատ լավ նվագում է դհոլ:

Ես զրուցել եմ Գրետայի և Կարենի և նրանց մոր`Արմավիրի մարզի Մրգաշատ գյուղի բնակչուհի Վեհանուշ Աֆրիկյանի հետ:

-Տիկին Վեհանուշ, ձե՞ր որոշումն էր, որ երեխաները հաճախեն երաժշտական դպրոց:

-Նրանց մեջ տեսնելով երաժշտական լավ տվյալներ, ինչու չէ, նաև իմ և երեխաների սերը դեպի երաժշտությունը, նաև մանկուց չիրականացած երազանքս, որոշեցի որ անպայման պիտի հաճախեն:

Համացանցում փնտրեցի և գտա քնարի մասին: Պարզվում է, որ այն գրեթե նույն քանոնն է, որոշեցի, որ Գրետան պիտի նվագի քանոն, ձայն էլ ինձ շատ դուր է գալիս:

Պարզվում է, քանոնը շատ հին գործիք է, և նախատիպը հայտնվել է Եգիպտոսում: Աստվածաշունչ կարդալիս ինձ միշտ հետաքրքրում էր, թե ինչու է, օրինակ, Դավիթ թագավորը հենց քնար նվագում:

-Դուք ասացիք, որ դուք եք երեխաների փոխարեն որոշել: Իսկ իրենք սիրո՞վ են հաճախում:

-Դե, սկզբից այդքան էլ չէ, սակայն հիմա մեծ սիրով են հաճախում:

-Հաճա՞խ են նվագում տանը, իսկ ինչպե՞ս եք վերաբերվում դրան:

-Երբ նոր էին սկսել ես անընդհատ հիշեցնում էի, որ պարապեն, սակայն հիմա ձեռքից վայր չեն դնում գործիքները: Ամբողջ օրը նվագում են: Գրետան քանոնից անցնում է դաշնամուրի, դաշնամուրից` քանոնի, իսկ Կարենը համարյա ամբողջ օրը նվագում է դհոլ: Ես դրան ամենևին վատ չեմ վերաբերվում:

Կցանկանայի, որ բոլոր երեխաները սիրեն երաժշտություն, նվագել սովորեն: Երաժշտությունից վնաս չկա, ու բացի այդ, այն մի ուրիշ ներաշխարհ է: Եթե զբաղմունք չունես և անգործ նստես տանը, դե բնական է, որ պիտի կամ համակարգչով խաղաս, կամ էլ դուրս գաս բակ` կռիվ անելու:

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

-Գրետա, մի քիչ կպատե՞ս քո գործիքի մասին:

-Քանոնը հայկական գործիք է: Այն նվագում են բութ մատի և ցուցամատի օգնությամբ: Քանոնը մեր երկրում ամենատարածված և սիրելի նվագարաններից է: Սկզբում քանոնը եղել է տղամարդու գործիք, իսկ հետո քանոնահարուհի Անժելա Աթաբյեկանի շնորհիվ, քանոնը դարձրել է կանանց համար սիրելի գործիք:

-Երբ մայրիկդ ասաց, որ պիտի հաճախես քանոնի, ինչպե՞ս ընդունեցիր այդ առաջարկը:

-Ճիշտն ասած, համ ուզում էի, համ` չէ : Սկզբից ասացի` չեմ ուզում, հետո մի լավ մտածելուց հետո հասկացա, որ դրանից եթե օգուտ չլինի, ապա վնաս չի լինի:

-Իսկ ավելի շատ սիրում ես դաշնամո՞ւր նվագել, թե՞ քանոն:

-Չեմ կարող ասել: Մեկը մյուսին չեն զիջում:

-Իսկ համատեղո՞ւմ ես դասերիդ հետ: 

-Մի կերպ: Ազատ ժամանակ չեմ ունենում, բայց ոչինչ: Կարևորը հասել եմ արդյունքի. թե դպրոցում, թե երաժշտականում գերազանցիկ եմ:

-Իսկ ինչո՞ւ հենց քանոն և դաշնամուր:

-Քանի որ Մրգաշատի երաժշտական դպրոցում՝ աղջիկներ համար միայն դաշնամուր և քանոն են դասավանդում:

-Հետագայում ի՞նչ նպատակներ ունես:

-Շարունակելու եմ այդ գծով: Իմ երազանքն է դառնալ կիրթ և գրագետ երաժիշտ:

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Սեդրակյանի

-Իսկ դո՞ւ, Կարեն, քանի տարի է, ինչ հաճախում ես երաժշտական դպրոց:

-Նոր եմ սկսել, արդեն մեկ տարի կլինի: Ճիշտն ասած, սկզբից, որ գնացի, չէի ուզում, բայց երբ առաջին անգամ մտա դասարան ու տեսա ուսուցչին, շատ ուզեցի գնալ:

-Երազանքներ, նպատակներ ունե՞ս կապված դհոլի հետ:

-Շատ եմ սիրում դհոլի ձայնը և ուզում եմ շարունակել սովորելը:

-Իսկ դասերիդ չի՞ խանգարում: 

-Եթե մարդու մտքին տեղ լինի, ամեն ինչ էլ կհասցնի:

Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին

Լուսանկարը՝ Գյուլնարա Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Գյուլնարա Վարդանյանի

Եկեղեցին Հայկական բարձր բերդն է հաւատքին
Իմ պապերուս՝ որ հողէն զայն քար առ քար հանեցին,
Ու երկինքէն իջուցին զայն ցօղ առ ցօղ, ամպ առ ամպ
Ու թաղուեցան անոր մէջ հանդարտութեամբ, հեզութեամբ…

Վահան Թեքեյան

Մեր` Արմավիրի մարզի Բամբակաշատ գյուղի Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին կառուցվել է 1901-ից մինչև 1914 թվականը: Եկեղեցու շինարարության գործում մեծ ավանդ է ունեցել Տեր Հովհաննես ավագ քահանա Հակոբյանը, որը հատուկ առաքելությամբ մեկնել է Նոր Նախիջևան` եկեղեցու շինարարության համար գումար հանգանակելու:

Եկեղեցին կառուցվել է մեկ տասնամյակից ավելի և, ըստ որոշ աղբյուրների վկայության, օծվել 1914թ.-ին:

Լուսանկարը՝ Գյուլնարա Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Գյուլնարա Վարդանյանի

Եկեղեցին գտնվում է գյուղի կենտրոնում: Այն կենտրոնագմբեթ, խաչաձև հատակագծով շինություն է: Ավագ խորանը կիսակլոր է, ունի բարձր բեմ, որից երկու դռները տանում են դեպի կողմնային ավանդատներ: Արտաքինից բազմանիստ է` նիստերի անկյուններում` զարդարված դեկորատիվ կլոր որմնասյուներով: Ունի երեք մուտք` ձևավորված երկթև շքամուտքերով:

Ս. Մարիամ Աստվածածին եկեղեցին ունեցել է ոսկեզօծ հսկա խաչ, որը 1918թ.-ին թուրք զորախմբերի հարձակման և Մոլլաբայազետ (Բամբակաշատը առաջ կոչվել է Մոլլաբայազետ) գյուղի շրջանում թշնամու կողմից թնդանոթի զարկով գմբեթից տապալվել է և ավերվել:

Լուսանկարը՝ Գյուլնարա Վարդանյանի

Լուսանկարը՝ Գյուլնարա Վարդանյանի

2014 թվականին լրացավ Սուրբ Մարիամ Աստվածածին եկեղեցու ստեղծման հարյուրամյակը, որից որոշ ժամանակ առաջ բարերար`Բամբակաշատ գյուղի բնակիչ Լևոն Սոլկարյանը կատարեց եկեղեցու վերանորոգում, շրջակայքի լուսապատում և գյուղի սկզբում տեղադրեց մեծ խաչ` ցանկանալով, որ խաչը պահապան լինի ամբողջ համայնքին: Իսկ եկեղեցու հարյուրամյակի տոնակատարությունը տեղի ունեցավ ջահերով երթով, որին մասնակցեց ամբողջ համայնքը:

Sona mkhitaryan

Նկարելն ու սիրել նկարելը տարբեր բաներ են

Երեք տարի առաջ առաջին անգամ գնացի նկարչության պարապմունքների: Ինձ ընկերուհիս ասաց, որ հոկտեմբերի երկուսից Ակնալճում նկարչության խմբակ է գործելու է, և առաջարկեց միասին գնալ: Խմբակը մասնավոր է, որը վարում է Արթիկ քաղաքի նախկին բնակիչ Հակոբ Հակոբյանը: Նա շատ վաղուց տեղափոխվել է մեր գյուղ: Խմբակը անցկացվում է գյուղի մշակույթի տանը: Երբ գնացի՝ չէի պատկերացնում, որ հենց նույն օրը կնկարեմ բոլորի հետ: Անհրաժեշտ պարագաներից ինձ հետ վերցրել էի միայն մատիտ, ռետին և կանաչ թուղթ… Ինչո՞ւ կանաչ, որովհետև սպիտակ չունեի: Առաջին անգամվա համար լավ էր ստացվել, ու այդ նկարս մինչև հիմա պահել եմ: Ես նախքան նկարչության գնալը, տանը նկարում էի մատիտներով, «ֆլոմաստերներով», ու մայրիկս, երբ «Ներկիր ինքդ» ալբոմ էր ինձ համար գնում, ես չէի ներկում, այլ նայում էի նկարներին ու նույնը գծագրում, ներկում էի:
Սկզբում խմբում ընդամենը չորս հոգի էինք: Ընթացքում էլի ավելանում էին, բայց երբ գալիս էր ցուրտ ձմեռը՝ դուրս էին գալիս` ասելով, թե գարնանը կգան: Բայց քչերն էին գալիս, ովքեր էլ գալիս էին՝ սովորածը մոռացած: Քանի որ խմբի ավագը ես էի, ինձ էին զանգում ու ասում:
-Սոն, բարև: Լսի` մամաս չի թողնում գամ պարապմունքի: Ասում ա, որ ցուրտ ա ու կմրսեմ:
-Ան ջան, սա էնպիսի հարց ա, որ պիտի զանգես ընկեր Հակոբին:
-Դե քեզ եմ ասում, կասես, էլի:
Ու այսպես լիքը խոսակցություններ եմ ունեցել:

Մեր ձմեռը իրոք դաժան էր: Փոքր էլեկտրական վառարանով էինք տաքանում: Տանիքից ձյունը հալվում էր, ու պատերը խոնավանում էին: Լինում էր` լույս չէինք ունենում, բայց նկարում էինք, թեկուզ սառելով: Այդ դեպքում երկու ձեռնոց միաժամանակ էինք հագնում: Նկարելու համար անհրաժեշտ ջուրը մենք տանից բերում էինք, բայց մինչև հասնում էինք տեղ, տեղավորվում՝ արդեն սառած էր լինում: Մեր փոխարեն ջուրն էինք տաքացնում, որ հալվի:
-Երեխեք, էդ ջուրը չհալվե՞ց:
-Չէ հըլը, Սոն:
Երբ կիսով չափ հալվում էր՝ մի երկու հոգու բաժակները լցնում էինք, հետո էլի էինք տաքացնում` մյուսների համար: Ես միշտ այդ առաջին երկու հոգու մեջ էի: Նկարելիս մեր հաստ վերարկուները շատ էին խանգարում. հանում էինք, բայց դեռ չհանած, նորից հագնում: Ու այսպես մենք անցկացրել ենք երեք դաժան ձմեռ ու դեռ կանցկացնենք:
Ես եթե չսիրեի` չէի գնա, իսկ նկարելն ու սիրել նկարելը տարբեր բաներ են:

Ջուրը կյանք է, չե՞ք հավատում

Լուսանկարը՝ Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Մկրտչյանի

-Տի՜տ, տի՜տ…

-Տիկոյի զլի սիգնալն ա, վեդրոները բերեք:

-Մենակ վեդրոն քիչ ա, էն ֆլագեն էլ բերեք:

Մտածում եք, որ իսկական խառնաշփո՞թ է, բայց՝ ոչ: Մեր գյուղի յուրաքանչյուր տանը այս փոքրիկ երկխոսությանը կարելի է ականատես լինել, երբ կողքի փողոցից լսվում է ջուր բերող զլի «սիգնալը»:

Այդ «տի՜տ, տի՜տ» -ը ազդարարում է կյանք՝ խմելու ջուր:

Այո, դուք ճիշտ հասկացաք. մեր` Արմավիրի մարզի Շենիկ գյուղում, խմելու ջուրը գնում են դույլերով, ֆլագաներով, բաքերով և ինչով պատահի: Գյուղում խմելու ջուր չկա, ավելի ճիշտ մենք օգտագործում ենք արտեզյան ջուր, որը աղի է և խմելու ենթակա չէ:

Իսկ այդ զլերով 2 կամ 3 օրը մեկ գյուղ են բերում Թալինի ջուրը, որը գյուղացիները գնում են: Այդ մեքենաներին գյուղի բնակիչները ավելի շատ սպասում են ամառվա շոգ ամիսներին, որովհետև շոգի պատճառով վերցրած ջուրը չի հերիքում, և երբեմն ստիպված են լինում խնայել մինչև զիլը նորից գա:

Լուսանկարը՝ Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Մկրտչյանի

Ամռանը ջուրը հիմնականում շշերով դաշտ են ուղարկում, և դա էլ պատճառ է հանդիսանում, որ այն շուտ վերջանա: Դրա համար էլ զլի վարորդը՝ «ջրի Տիկոն», ամռանը ջուր է բերում ավելի հաճախ:

Այս գործընթացը սովորական է դարձել, բայց կողքից դիտողին այն հետաքրքիր կթվա: Ջուր բերող զլի վարորդը ազդանշանով շրջում է ամբողջ գյուղով ու կանգ է առնում այն բակերում, որտեղ մարդիկ են կանգնած դույլերը ձեռքին: Ամեն բակում կանգնում է, իջնում ջուր լցնում, վերցնում գումարն, ու այսպես շարունակ…

Լուսանկարը՝ Անուշ Մկրտչյանի

Լուսանկարը՝ Անուշ Մկրտչյանի

Չգիտեմ, թե որքան կշարունակվի այս ամենը, թե որքան ժամանակ մարդիկ կշարունակեն սպասել զլի վարորդներին, բայց ես հույս ունեմ, որ կգա մի օր, որ մենք դույլը վերցնելու ու փողոց վազելու փոխարեն, պարզապես կբացենք ծորակը ու վերջ…

hovhannes ghulijanyan

Փախուստ

-Տղե՛ք, չփախնե՞նք դասից, հաջորդ ժամը մաթեմ ա։
-Հա, բայց հետո կջղայնանան, եթե քչով գնանք։
-Մենք էլ աղջիկներին էլ կխառնենք մեծ գործին, հետո էլ դժվար ինչ-որ մեկի վրա ջղայնանան։ Ջղայնանալուց ընդհանուրի վրա կջղայնանան՝ էդ էլ հեչ։
-Լավ, դե աղջիկներից կանչեք` ասենք։
-Հերմին, Մագա, եկե՛ք։
-Հա, երեխեք։
-Նայեք, ուրեմն, երկար դասամիջոցին դուրս կգանք իբր խանութ գնալու, բայց դպրոց հետ չենք գա, կարճ ասած, կփախնենք դասից։
-Ախ՜ր…
-Ոչ մի ախր, վերջ, որոշեցինք։
-Լավ, դե մնացածին ասեք։
Այսպես որոշեցինք, և երբ եկավ փախչելու ժամանակը, առաջինն սկսեցին աղջիկները։
-Երեխեք, զգուշեք եղեք, չտեսնի դասղեկը, թե չէ…
-Հանգիստ եղեք, հա, մեկ էլ. բռնվելուց կասեք` կազմակերպիչ չկա։
Այսպես գնում էինք դուրս, մեկ էլ երեխեքից մեկը.
-Աշոտ պապին մեզ ա նայում։ Հաստատ ջոգեց։
-Հա, բա: Թե չէ` ինչի՞ պիտի էսքանով պայուսակներով գնանք:
-Ոչինչ, շարունակեք գնալ, իրեն մի նայեք։
Երբ հասանք ցանկապատին, պահակը՝ Աշոտ պապին, բղավեց։
-Մարիամի՛կ, հետ արի։
-Չթեքվեք, գնացինք։
Երբ դպրոցից շատ հեռացանք, բաժանվեցինք, ու ամեն մեկը գնաց իր տուն։

Իբր ի՞նչ: Տանն ի՞նչ ենք անելու:
Եկավ հաջորդ օրը։ Նախօրոք պայմանավորվել էինք, որ խմբով գնանք: Երբ հասանք դպրոցի դռան մոտ, պահակը եկավ։
-Աղջի Մարիամիկ, որ կանչեցի, խի՞ չեկար։
-Չէր լինի Աշոտ պապի, ընդհանուր փախնում էինք։
-Հա, ես լրիվ ուրիշ բանի համար էի կանչում։
-Ինչի՞։
-Ֆիզկուլտի շորերդ իմ սենյակում էիր թողել։ Տեսա` տուն էիք գնում, ասի` կանչեմ տամ, էն էլ չեկար։
-Հա… Փաստորեն իմացե՞լ ես փախնում ենք, ու չես կանգնեցրել։
-Հա, դե փախեք, որ դպրոցից հիշելու բաներ ունենաք։
-Վայ, Աշոտ պապի…
Սա էլ մեր դասարանի հաջողված փախուստներից մեկն էր։

greta hakobyan

Եթե կա նպատակ, պետք է հասնել դրան

Համացանցում գեղեցիկ վայրերի լուսանկարներ էի նայում, հանկարծ աչքս ընկավ Հունոտի կիրճ կոչվող մի վայրի, որը գտնվում է Շուշիում։ Մի հրաշալի վայր իր բնությամբ, իսկ նրա ներքևում գտնվում են հովանոցները։ Շատերին ցույց տվեցի այդ վայրի նկարները: Ոչ մեկը չհավատաց դրա գոյությանը: «Հա, հա, նկար է, էլի, ֆոտոշոփ արած»: «Ղարաբաղո՞ւմ, իզուր էլ գնում ես` մեկ ա չի լինելու»:  Եվ այսպես շարունակ բացասական բաներ էի լսում, որ չկա նման վայր, գոյություն չունի։ Այդ ամենը ինձ ավելի մեծ ուժ տվեց, որպեսզի գնամ այդ վայրը տեսնելու: Հայրիկիս ցույց տվեցի լուսանկարը, իրեն էլ այդ վայրը դուր եկավ ու որոշեցինք, որ անպայման գնալու ենք` տեսնենք։

Մի քանի օր անց ուղևորվեցինք Ղարաբաղ, շրջեցինք տեսարժան վայրերով։ Այնտեղ էլ հարցուփորձ արեցի Հունոտի մասին:  Մեկն ասում էր. «Հա, ասում են կա, բայց չենք գնացել», մյուսը նույնիսկ անունը չգիտեր։ Բայց վերջապես գտանք, թե ուր պետք է գնալ: Բավականին երկար և վտանգավոր ճանապարհ էր։ Մեզ հետ եկողները չհամաձայնվեցին այդ ճանապարհով գալ, ասելով, որ իզուր տեղը մի փորձանքի կհանդիպեն, ոչ մի բան էլ չի լինի, կհիասթափվեն։

Ես, չլսելով նրանց, հայրիկիս հետ ճանապարհը շարունակեցի: Մոտ 2 կմ անտառի միջով անցանք: Դժվարանցանելի ժայռերի և գետի միջով անցանք, և վերջապես հասանք տեղ: Ուրախությանս չափ չկար։ Նպատակիս հասա, տեսա ու ապացուցեցի, որ այն գոյություն ունի։ Նպատակներին հասնելու ճանապարհին միշտ էլ լինում են դժվարություններ, արգելքներ, այդ ամենը մինչև վերջ անցնելու համար պետք է համառ լինել ու ողջ հոգով հավատալ։ Նպատակները կյանքը ավելի իմաստալից են դարձնում:

Ահա և լուսանկարը, որպեսզի հավատաք ինձ:

sona mkhitaryan

Ինչո՞ւ

Երեկ, երբ  նստած մտածում էի, թե ինչի մասին նյութ գրեմ ու ուղարկեմ 17.am-ին, դրսից, արդեն ինձ ծանոթ  ձայներ լսեցի: Պատուհանից նայեցի և երկու կնոջ տեսա. աղանդավորներ էին: Նրանք հաճախ են գալիս մեր գյուղ, մեր փողոց՝ հարևանի տուն: Արդեն հասցրել են մտերմանալ, նույնիսկ նրանց տված գրքերն են կարդում: Զարմանում եմ ուղղակի: Ինչպե՞ս կարելի է թույլ տալ, որ նման մարդիկ, իրենց սխալ մտքերը փոխանցեն մեզ: Շատ է պատահել, որ մեր հարևանին տեսել եմ նրանց տված գրքերը կարդալիս: Պատահել է, որ այդ նույն աղանդավորները եկել են մեր տուն` գրքեր, ինչ-որ բուկլետներ բաժանելու: Անքաղաքավարություն կլիներ նրանց դուրս հրավիրեինք տնից (բայց նրանք հենց դրան են արժանի), դրա համար,  այդ գրքերը, ես վերցնում ու նրանց գնալուց հետո  պատռում էի: 

Գալիս ու ասում են. «Բալիկ ջան, մեծերից ո՞վ կա տանը…»: Հայաստանում այնքան աղանդավորական խմբեր կան, որ սնկի պես աճում են: Իմ կարծիքով, դա, մեր երկրի համար շատ վտանգավոր է: Կան այնպիսիները, որոնք ասում են. «Մենք ոչ թե խաչին, այլ խաչվածին ենք հավատում` Հիսուսին»:

Կամ` Եհովայի վկաները. «Եթե հարսանիքը միայն զագսով տեղի ունենա, մենք կմասնակցենք»:

Հիմա կմտածեք, թե որտեղից նրանց մասին այսպիսի բաներ գիտեմ: Ասեմ: Հասցրել եմ շփվել, ավելի ճիշտ հարցեր տալ, որովհետև գիտեի, որ նրանց մասին իմ հավաքած տեղեկությունները, մի օր, պետք են գալու:

Մենք առաջին քրիստոնյա ազգն եք և քրիստոնեություն դավանող ազգը: Դպրոցում էլ անցնում ենք Հայ եկեղեցու պատմություն, ունենք հոգևորականներ, որոնք կարող են մեր հարցերին պատասխանել: Այդ դեպքում, ինչո՞ւ են հենց մեզ քրիստոնեություն քարոզում: Թող քարոզչությամբ զբաղվեն այնպիսի երկրներում, որոնք քրիստոնյա չենք:

anush hovhannisyan

Գյումրվա քաղցր բարբառով

-Բարև, Սիրուշ տատի:

-Հազար բարի, Անուշիկ ջան, տատդ ո՞ւր ա, բալես:

-Ներսն ա, գնա առաջ:

-Վա՜յ, քնել է: Ինչխ էլ հավեսով է քնել, երևի շոգից է, գիտե՞ս:

Սիրուշ տատիկը մեր հարևանուհին է և տատիկիս ընկերուհին: Նա հոգով-սրտով գյումրեցի է ու միշտ պատմում է իր քաղաքի մասին:

Ու քանի որ տատիկս հավեսով քնած էր, նա որոշեց նստել իմ կողքին, իսկ ես մտածեցի, որ սա շատ լավ հնարավորություն է նրա հետ զրուցելու համար: Միացրեցի ձայնագրիչը: Ի դեպ, նա այդպես էլ չիմացավ, որ ձայնագրում եմ:

-Ու՜ֆ, ինչխ շոգ է, չես կրնա դիմանաս, սպես էլ բա՞ն կեղնի:

-Դու էլ Գյումրի գնա, ավելի հով չի՞, քան էստեղ:

-Էհ՜, այ բալա, ո՞վ պտի ինձ տանի Լեննական:

-Ես շատ եմ սիրում Գյումրին, մի անգամ գնացել եմ:

-Հա՞, բա ե՞րբ ես եղե ընդեղ:

-Անցյալ տարի դասարանով ենք գնացել, էքսկուրսիա էր:

-Է՜, բա որ մնա՞ս, բալա ջան: Էնքան լավ տեսարժան վայրեր կան, հլը առաջ, նախքան երկրաշարժը, հրաշք տեղ էր իմ Գյումրին:

-Երկրաշարժի ժամանակ Գյումրիում ես եղե՞լ:

-Չէ, բախտս բերել է, ստեղ եմ եղել: Բայց մե չքնաղ քաղաք էր, Երևանն ի՞նչ էր օր Լեննականի դեմը… Ըդպես է եղե, բայց դե …

Ա՜խ, այդ «բայց դե»-ն , այնքան ցավով ու ափսոսանքով ասաց, հետո փորձեց վատ տրամադրությունը հեռու վանել ու սկսեց.

-Հարուստ է եղե, հարուստ ամեն ինչով. լիքը՜, ճո՜խ, ժողովուրդն էլ շատ հյուրասեր, մեր տուն, օր կմտնեիր չէ, սեղանը դարդագ չէիր տեսնի: Ամառ-ձմեռ լիքն է եղե,- ծերացած դեմքին մի փոքր ժպիտ հայտնվեց ու երկար լռեց,- անցյալ տարի ընդեղ էի, իրգնները հարսս կսեր. «Հորքուր ջան, հելի էրթանք թատրոնի մոտ քիչմ ման գանք»: Կերթայինք ընդեղ, մինչև 11-ը կնստեինք, հետո կսեր. «Հորքուր ջան, հմի հերթապահ հրեշտակները գուկան»: Կսեի` ի՞նչ հերթապահ հրեշտակ, ըդոնք ո՞վ են: Իրանց ֆոռմի վրա սպես մեծ հրեշտակի նկարը նկարած, սիրուն հաքած, ընբես էլ սիրուն տղերք էին, օր էլ չասած,- երկուսս էլ ծիծաղեցինք, չնայած ի՞նչ կա որ, տատին հավանել էր տղաներին: Ինչևէ, պատմությունը դեռ շարունակվում էր:

-Էն կողմից եկան, ընձի, օր տեսան, նստած էին չորսով: Սեցին. «Վա՜խ տատի ջան, ար՛ի, արի ստեղ` իմ տեղս նստի»: Հարսս էլ խնդալեն կսե. «Հորքուր, ինչխ լավ է, օր քեզի հետ կեղնինք, մեզի շուտ տեղ կուդան»:

-Հա՜, գյումրեցիներին ես շատ եմ սիրում, տարբերվում են, բարբառնել ա շա՜տ հավես:

-Համով են, քաղցր: Մեր լեզուն ուրիշ է, լավն է, բայց մարդ էլ կա` տնազ է դնում… Լսի, հլը կսեմ, օր ըդպես շատ կսիրես, քելե քեզի Լեննական պսագենք:

-Իյա՜, էտ էլ, ու վերջ,- հանկարծակի միջամտեց մայրիկս, ով մի փոքր հեռու մուրաբա էր պատրաստում:

-Էտ ընչի՞ օր, լավ տղա էղնի, քու ինադու կուզի… Թող ջահելներին լավ բախտ եղնի, ըդիգ է կարևորը, ես 50 տարի ապրել եմ մարդի հետ, էլ ինչի՞ս է պետք, թող բոլոր ջահելները զույգ ապրեն, երկար ապրեն իրար հետ:

-Օ՜ֆ, Սիրուշ տատի, ի՞նչ կա քո Գյումրին, մենակ փողոցներն ա սիրուն,- ընդհատեց մայրիկս:

-Լսե, որտեղ օր ղսմատդ եղավ, ընդեղ էլ կերթաս… Իյա՜, ի՞նչխ թե, ստեղաց լավ բանը ընդեղ 2 հատ կա, իմացա՞ր:

-Սիրուշ տատի, բա ո՞նց եղավ, որ Գյուրին թողեցիր` Հոկտեմբերյան ամուսնացար:

-Քա դե ես շատ գիտեմ, մերոնք էլ օժար չէին: Բայց դե ինչ էնեի, ընձի կամ էին տեսե: Ուզեի-չուզեի` էտ էր, ղսմաթ էր էլի, չիդեմ:

-Բայց էն ժամանակ լա՞վ էր, որ առանց ճանաչելու էիք ամուսնանում:

-Տո չէ հա, ի՞նչն էր լավ: Մերը պատահական է եղե: Առաջին հայացքից, որ դուր է գալիս մեկը մեկին, էլ ի՞նչ կա: Կարևորը առաջին հայացքն է, թե չէ մնացածը պրոբլեմ չէ…